Σημαντική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και δεσπόζουσα θέση

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι η άσκηση αγωγής παραλείψεως από τον κάτοχο ουσιώδους για τη λειτουργία τεχνικού προτύπου διπλώματος ευρεσιτεχνίας που κατέχει δεσπόζουσα θέση κατά φερόμενου ως θίγοντος το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μπορεί να συνιστά κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Ειδικότερα, σε περίπτωση που ο κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας έχει αναλάβει προηγουμένως τη δέσμευση να παραχωρήσει σε τρίτους άδεια χρήσεως υπό δίκαιους, εύλογους και χωρίς διακρίσεις όρους, οφείλει, πριν την άσκηση αγωγής με αίτημα παύση της απομιμήσεως/παραποιήσεως του διπλώματος ευρεσιτεχνίας του ή την αναζήτηση των πωληθέντων για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκε το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, να διαβιβάσει στον εν λόγω φερόμενο ως θίγοντα το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας συγκεκριμένη πρόταση παραχωρήσεως άδειας.

Ιστορικό

Το δίκαιο της Ένωσης αποσκοπεί στη διασφάλιση της ασκήσεως των αποκλειστικών δικαιωμάτων που συνδέονται με δικαίωμα διανοητικής ιδιοκτησίας, διαφυλάσσοντας ταυτοχρόνως τον ελεύθερο ανταγωνισμό.

Όσον αφορά τη σχέση ανάμεσα στους προαναφερθέντες δύο σκοπούς, το Δικαστήριο έχει ήδη διευκρινίσει ότι η άσκηση των εν λόγω αποκλειστικών δικαιωμάτων (όπως είναι το δικαίωμα ασκήσεως αγωγής παραλείψεως στην περίπτωση απομιμήσεως/παραποιήσεως), συγκαταλέγεται στα προνόμια του δημιουργού, με αποτέλεσμα η άρνηση παραχωρήσεως άδειας, έστω και αν προέρχεται από επιχείρηση κατέχουσα δεσπόζουσα θέση, να μην συνιστά, αυτή καθ’ εαυτή, καταχρηστική εκμετάλλευση της εν λόγω θέσεως.

Η άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος μόνο υπό εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να συνιστά καταχρηστική πρακτική (βλ. υπόθεση C-418/01).

Εντούτοις, η διαφορά της κύριας δίκης εμφανίζει ιδιαιτερότητες που τη διαφοροποιούν σε σχέση με την προαναφερθείσα νομολογία. Αφενός, η εν λόγω υπόθεση αφορά «ουσιώδες για τη λειτουργία τεχνικού προτύπου δίπλωμα ευρεσιτεχνίας» (ΒΕΝ), ήτοι δίπλωμα η εκμετάλλευση του οποίου είναι απαραίτητη για κάθε ανταγωνιστή που επιδιώκει να κατασκευάσει προϊόντα σύμφωνα με το τεχνικό πρότυπο με το οποίο συνδέεται (δεδομένου ότι πρόκειται περί τεχνικού προτύπου τεθέντος από οργανισμό πιστοποιήσεως). Αφετέρου, το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας υπήχθη στο καθεστώς του BEN μόνο εν είδει ανταλλάγματος προς κατηγορηματική δέσμευση του κατόχου του έναντι του περί ου ο λόγος οργανισμού τυποποιήσεως ότι προτίθεται να παραχωρήσει άδειες χρήσεως υπό όρους FRAND (Fair, Reasonable and Non-Discriminatory), υπό δίκαιους, εύλογους και χωρίς διακρίσεις όρους.

Η Huawei Technologies, εταιρία που δραστηριοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, είναι κάτοχος ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας, το οποίο κοινοποίησε στο European Telecommunication Standards Institute (ETSI) λόγω του ότι ήταν ουσιώδες για τη λειτουργία του προτύπου «Long Term Evolution».

Επ’ ευκαιρία, ανέλαβε την υποχρέωση χορηγήσεως αδειών χρήσεως σε τρίτους υπό όρους FRAND. Η Huawei άσκησε ενώπιον του Landgericht Düsseldorf (περιφερειακό δικαστήριο του Ντίσελντορφ, Γερμανία) αγωγή λόγω παραποιήσεως/απομιμήσεως κατά δύο εταιριών του διεθνούς ομίλου ZTE.

Ο εν λόγω όμιλος διαθέτει στο εμπόριο προϊόντα που λειτουργούν βάσει του προτύπου «Long Term Evolution», εκμεταλλευόμενη, κατά τον τρόπο αυτό, το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας EP 2 090 050 B 1, χωρίς να καταβάλλει στην Huawei Technologies δικαιώματα εκμεταλλεύσεως.

Με την αγωγή της, η Huawei ζητεί την παύση της παραποιήσεως/απομιμήσεως, την παροχή λογιστικών στοιχείων, την αναζήτηση των πωληθέντων καθώς και την επιδίκαση αποζημιώσεως.

Προηγουμένως, η Huawei και η ΖΤΕ είχαν συζητήσει για την απομίμηση/παραποίηση του διπλώματος ευρεσιτεχνίας καθώς και τη δυνατότητα παραχωρήσεως άδειας χρήσεως υπό όρους FRAND, χωρίς, ωστόσο, να καταλήξουν σε συμφωνία.

Το Landgericht ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει υπό ποιες προϋποθέσεις επιχείρηση που κατέχει δεσπόζουσα θέση όπως η Huawei κάνει καταχρηστική εκμετάλλευση της θέσεως αυτής διά της ασκήσεως αγωγής λόγω παραποιήσεως/απομιμήσεως. 

Απόφαση

Στην απόφασή του, το Δικαστήριο διακρίνει μεταξύ των αγωγών παραλείψεως με αίτημα την παύση της απομιμήσεως/παραποιήσεως ή την αναζήτηση των πωληθέντων και των αγωγών με αίτημα την παροχή λογιστικών στοιχείων ή την επιδίκαση αποζημιώσεως.

Όσον αφορά το πρώτο είδος αγωγών, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο κάτοχος BEN που έχει αναλάβει την κατηγορηματική δέσμευση έναντι οργανισμού πιστοποιήσεως να παραχωρήσει σε τρίτους άδεια υπό όρους FRAND, δεν κάνει κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσεώς του κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου σε περίπτωση που ασκήσει αγωγή παραλείψεως με αίτημα την παύση της απομιμήσεως/παραποιήσεως του διπλώματος ευρεσιτεχνίας του ή την αναζήτηση των πωληθέντων για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκε το εν λόγω δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, εφόσον:

‒ πριν την άσκηση της εν λόγω αγωγής, αφενός, προειδοποιεί τον φερόμενο ως θίγοντα το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την απομίμηση/παραποίηση που του προσάπτεται, προσδιορίζοντας επακριβώς το εν λόγω BEN και διευκρινίζοντας τον τρόπο κατά τον οποίο συντελέσθηκε η απομίμηση/παραποίηση αυτού, και, αφετέρου, μετά την έκφραση από τον θίγοντα το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της βουλήσεώς του να συνάψει σύμβαση παραχωρήσεως άδειας εκμεταλλεύσεως υπό όρους FRAND, διαβιβάζει στον εν λόγω θίγοντα το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας συγκεκριμένη και γραπτή πρόταση παραχωρήσεως άδειας υπό όρους FRAND, διευκρινίζοντας, μεταξύ άλλων, τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως και τον τρόπο υπολογισμού τους και

‒ ο φερόμενος ως θίγων το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που εξακολουθεί να εκμεταλλεύεται το επίμαχο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας δεν δίνει πάραυτα συνέχεια στην ως άνω πρόταση, συμφώνως προς τα συναλλακτικά ήθη στον συγκεκριμένο τομέα και την καλή πίστη, πράγμα που πρέπει να αξιολογείται βάσει αντικειμενικών στοιχείων και προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, την απουσία παρελκυστικών τακτικών.

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε, μεταξύ άλλων, ότι, σε περίπτωση που δεν αποδεχθεί την πρόταση που του γίνεται, ο θίγων το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μπορεί να επικαλεσθεί τον καταχρηστικό χαρακτήρα αγωγής παραλείψεως ή επιστροφής των πωληθέντων μόνο εφόσον υποβάλει στον κάτοχο του BEN, εντός σύντομης προθεσμίας και εγγράφως, συγκεκριμένη αντιπρόταση σύμφωνη με τους όρους FRAND.,

Όσον αφορά το δεύτερο είδος αγωγών, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η απαγόρευση καταχρήσεως δεσπόζουσας θέσεως δεν απαγορεύει, υπό περιστάσεις όπως αυτές της κύριας δίκης, σε επιχείρηση που κατέχει δεσπόζουσα θέση, είναι κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας ουσιώδους για τη λειτουργία τεχνικού προτύπου και έχει αναλάβει τη δέσμευση ενώπιον οργανισμού πιστοποιήσεως να παραχωρήσει άδεια χρήσεως σε τρίτους υπό όρους FRAND, να ασκήσει αγωγή παραλείψεως κατά του φερόμενου ως θίγοντος το εν λόγω BEN με αίτημα την παροχή λογιστικών στοιχείων σχετικών με διενεργηθείσες πράξεις χρήσεως του εν λόγω BEN ή την επιδίκαση αποζημιώσεως λόγω των πράξεων αυτών.

Ειδικότερα, τέτοιου είδους αγωγές δεν έχουν άμεσο αντίκτυπο στην εμφάνιση ή τη διατήρηση στην αγορά προϊόντων σύμφωνων με το περί ου ο λόγος τεχνικό πρότυπο προϊόντων, τα οποία έχουν κατασκευασθεί από ανταγωνιστές. 

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να δείτε εδώ.