ΣτΕ: Νόμιμη η ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές των εκπαιδευτικών για την ανάδειξη αιρετών εκπροσώπων στα υπηρεσιακά τους συμβούλια

ΣτΕ Γ΄ 7μ. 2112, 2114/2022

Πρόεδρος: Δ. Σκαλτσούνης, Αντιπρόεδρος ΣτΕ

Εισηγητής: Β. Γκέρτσος, Πάρεδρος ΣτΕ

Νόμιμη η ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές των εκπαιδευτικών για την ανάδειξη αιρετών εκπροσώπων στα υπηρεσιακά τους συμβούλια. Απόρριψη των αιτήσεων  ακυρώσεως ΟΛΜΕ & ΔΟΕ.

Με τις 2112 & 2114/2022 αποφάσεις της επταμελούς σύνθεσης του Γ΄ Τμήματος του Δικαστηρίου απορρίφθηκαν αιτήσεις ακυρώσεως των δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών ενώσεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ & ΔΟΕ) κατά

α) κοινής υπουργικής απόφασης, με την οποία ρυθμίσθηκε η διαδικασία ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για την εκλογή αιρετών εκπροσώπων στα υπηρεσιακά συμβούλια των εκπαιδευτικών,

β) υπουργικής απόφασης, με την οποία ρυθμίσθηκαν ζητήματα σχετικά με τις Εφορευτικές Επιτροπές για τη διεξαγωγή της ως άνω εκλογικής διαδικασίας με ηλεκτρονική ψηφοφορία, και

γ) πράξεων ανακήρυξης υποψηφίων αιρετών εκπροσώπων στα ως άνω Υπηρεσιακά Συμβούλια για τις εκλογές του έτους 2020.

Με τις αποφάσεις αυτές κρίθηκε ότι:

1) Η διάταξη του άρθρου 22 παρ. 3 του ν. 4728/2020, κατά το μέρος που παρέχει εξουσιοδότηση προς την κανονιστικώς δρώσα διοίκηση για τον καθορισμό των αναγκαίων λεπτομερειών ως προς τον τρόπο διεξαγωγής της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για την ανάδειξη των αιρετών μελών των υπηρεσιών συμβουλίων εκπαιδευτικού προσωπικού, είναι σύμφωνη με το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος, διότι πρόκειται για ειδική και ορισμένη νομοθετική εξουσιοδότηση, η οποία περιέχει συγκεκριμένο προσδιορισμό του αντικειμένου της, ήτοι τη δυνατότητα διεξαγωγής της ανωτέρω εκλογικής διαδικασίας μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, αφετέρου τα ζητήματα, για τα οποία παρέχεται η εξουσιοδότηση, έχουν λεπτομερειακό και τεχνικό χαρακτήρα και απαιτούν εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις. Περαιτέρω, και η διάταξη του άρθρου 288 του ν. 4738/2020, με την οποία εξουσιοδοτήθηκε ο κανονιστικός νομοθέτης να ρυθμίσει ειδικότερα ζητήματα [έδρα, αριθμό, σύσταση, συγκρότηση, σύνθεση, απαρτία, λειτουργία Εφορευτικών Επιτροπών, όργανα που εκδίδουν τις διοικητικές πράξεις για τη συγκρότηση και λειτουργία τους, κατάργηση επιτροπών εκλογών, επαναληπτικές εκλογικές διαδικασίες, κατάργηση, ανάκληση ή επανάληψη πράξεων που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο των εν λόγω (επαναληπτικών) διαδικασιών και εν γένει στον τρόπο διεξαγωγής τους], είναι σύμφωνη με το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος, διότι καθορίζει κατά τρόπο συγκεκριμένο τα θέματα που είναι δυνατό να ρυθμίσει ο κανονιστικός νομοθέτης, τα οποία αποτελούν μερικότερες περιπτώσεις των ρυθμίσεων του νόμου.

2) Η εν λόγω εκλογική διαδικασία δεν αποτελεί έκφανση της συνδικαλιστικής ελευθερίας των εκπαιδευτικών, αλλά αποβλέπει στη συμμετοχή αυτών ως αιρετών μελών στα υπηρεσιακά συμβούλια, τα οποία αποτελούν συλλογικά όργανα της Διοίκησης με αρμοδιότητες επί της υπηρεσιακής κατάστασης των εκπαιδευτικών. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση, κατά το μέρος που προβλέπει τη συγκρότηση εφορευτικών επιτροπών ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή εκπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων, δεν έρχεται σε αντίθεση προς τη κατοχυρούμενη στο άρθρο 23 παρ. 1 του Συντάγματος συνδικαλιστική ελευθερία.

3) Η διάταξη του άρθρου 13 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4624/2019, σύμφωνα με την οποία η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα παρέχει γνώμη για κάθε ρύθμιση που πρόκειται να περιληφθεί σε νόμο ή σε κανονιστική πράξη, η οποία αφορά επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, δεν τυγχάνει εφαρμογής στην προκειμένη περίπτωση του άρθρου 22 του ν. 4728/2020, η οποία, ρυθμίζοντας τη διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη των αιρετών μελών των υπηρεσιακών συμβουλίων των εκπαιδευτικών μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, δεν έχει ως περιεχόμενο την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ειδικής κατηγορίας κατά το άρθρο 9 παρ. 1 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων ούτε συνδέεται με την άσκηση του συνταγματικού δικαιώματος της συνδικαλιστικής ελευθερίας. Επίσης, στις διατάξεις αυτές του ν. 4624/2019 και του Γενικού Κανονισμού δεν προβλέπεται στάδιο διαβούλευσης με τους φορείς, τους οποίους αφορά η ρύθμιση. Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη  του άρθρου 35 παρ. 1 του Γενικού Κανονισμού, εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων, λόγω ενδεχόμενης επέλευσης υψηλού κινδύνου για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, γίνεται από τον υπεύθυνο επεξεργασίας πριν από τη διενέργεια της επεξεργασίας και, ως εκ τούτου, δεν προκύπτει αντίθεση προς την ως άνω διάταξη από τη μη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου πριν από τη ψήφιση της διάταξης του άρθρου 22 του ν. 4728/2020 ή πριν από την έκδοση της προσβαλλόμενης κ.υ.α., ανεξαρτήτως αν, στην προκειμένη περίπτωση, συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου αυτού για τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου πριν από την επεξεργασία.

4) Με τη συμφωνία που συνήφθη, κατ’ επίκληση της προσβαλλόμενης κ.υ.α., μεταξύ της Υπουργού Παιδείας και της ΕΔΥΤΕ Α.Ε., η τελευταία, υπό την ιδιότητα της εκτελούσας την επεξεργασία, ανέλαβε την υποχρέωση να λάβει όλα τα κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα προκειμένου να διασφαλίζεται το ανάλογο επίπεδο ασφαλείας έναντι κινδύνων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, μεταξύ των οποίων και για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των εκλογέων. Το δε σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας “ΖΕΥΣ” παρέχει κατ’ αρχήν εγγυήσεις τεχνικού χαρακτήρα για τη διασφάλιση του απορρήτου της ψηφοφορίας, ενώ, περαιτέρω, οι διαδικασίες εκλογής μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας είναι, κατά τα διδάγματα κοινής πείρας, από τη φύση τους, κατ’ αρχήν πρόσφορες να εξασφαλίσουν την όσο το δυνατόν ευρύτερη συμμετοχή εκλογέων στις σχετικές διαδικασίες. Συνεπώς, και λαμβάνοντας υπόψη τον τεχνικό χαρακτήρα των εν λόγω ζητημάτων, το άρθρο 22 του ν. 4728/2020 και η προσβαλλόμενη κ.υ.α. δεν παραβιάζουν τις διατάξεις των άρθρων 9Α και 25 παρ. 1 του Συντάγματος.

5) Ο νομοθέτης, αποσκοπώντας στην καλύτερη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, δεν κωλυόταν από την αρχή της ασφάλειας δικαίου να μεταβάλει τον τρόπο ψηφοφορίας από αυτοπρόσωπη σε ηλεκτρονική για την ανάδειξη αιρετών εκπροσώπων στα υπηρεσιακά συμβούλια εκπαιδευτικών με γενικές και απρόσωπες ρυθμίσεις, οι οποίες κατέλαβαν και την ήδη αρξάμενη εκλογική διαδικασία του έτους 2020. Εξάλλου, δεν καθίστανται ακυρωτέες οι πράξεις ανακήρυξης υποψηφίων για τις εκλογές του έτους 2020 επειδή μεταγενέστερες διατάξεις μετέβαλαν τον τρόπο ψηφοφορίας ή επειδή εκδόθηκαν επί δηλώσεων υποψηφίων που είχαν υποβληθεί υπό νομοθετικό καθεστώς που προέβλεπε την αυτοπρόσωπη ψηφοφορία.

6) Δεδομένου ότι οι δηλώσεις απόσυρσης των συνδυασμών και των υποψηφίων από την εκλογική διαδικασία υποβλήθηκαν μετά την έκδοση των πράξεων ανακήρυξης, η Διοίκηση δεν είχε υποχρέωση, κατά το άρθρο 3 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, να προβεί στην ανάκληση ή τροποποίηση των πράξεων αυτών οίκοθεν, αλλά ανήκε στη σφαίρα ευθύνης των ιδίων των παρατάξεων να ενημερώσουν, εφόσον το επιθυμούσαν, το εκλογικό σώμα για την απόσυρση των συνδυασμών τους. Σε κάθε δε περίπτωση, οι υποψήφιοι που εξελέγησαν, παρά το γεγονός ότι είχαν αποσύρει την υποψηφιότητά τους, δεν έχουν απολέσει τη δυνατότητα να υποβάλουν παραίτηση από τις θέσεις τους και μετά την εκλογή τους