Ουδετερότητα διαδικτύου σε ΗΠΑ & ΕΕ και η σημασία των Ευρωεκλογών

Με το debate για τη διατήρηση ή μη της αρχής της ουδετερότητας του διαδικτύου (net neutrality) να συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο post, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γίνει μια συγκριτική προσέγγιση αναφορικά με την αντιμετώπιση του ζητήματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ΗΠΑ και ΕΕ ακολουθούν τελείως διαφορετικές πορείες στο συγκεκριμένο ζήτημα. Προκειμένου δε να διαπιστωθεί αυτό, αρκεί να παρατηρήσει κανείς τη διαχρονική αντιμετώπιση του net neutrality από τα όργανα της ΕΕ και των ΗΠΑ καθώς και τις πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις της εφαρμογής της αρχής αυτής.

Ευρωπαϊκή Ένωση

Από τις πρώτες ευρωπαϊκές οδηγίες για τις τηλεπικοινωνίες του 2002 έως το πρόσφατο Telecoms Package και τις σχετικές γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν έως τώρα εμφανές ότι στα κεντρικά όργανα της ΕΕ δεν υπήρχε ιδιαίτερη διάθεση να προστατευτεί η ουδετερότητα του διαδικτύου στον ευρωπαϊκό χώρο. Αυτό μπορεί να δικαιολογείται εν μέρει από το γεγονός ότι η Commission προσπαθεί να ενοποιήσει την ευρωπαϊκή αγορά στον τομέα των τηλεπικοινωνιών χωρίς να θέτει αδικαιολόγητους περιορισμούς ως προς την ανταγωνιστικότητα, σίγουρα όμως δεν είναι αμελητέες και οι πιέσεις του lobbying των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι σήμερα μόλις δύο χώρες της ΕΕ διαθέτουν νόμους οι οποίοι εγγυώνται την ουδετερότητα του διαδικτύου: η Ολλανδία και η Σλοβενία. Αντίθετα, σε άλλες χώρες, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, ορισμένοι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP) καθυστερούν ή μπλοκάρουν υπηρεσίες, όπως το Skype και το Netflix, επηρεάζοντας εκατοντάδες εκατομμύρια χρηστών.

Πριν από λίγο καιρό είχε έρθει στη δημοσιότητα, προκαλώντας μάλιστα ενθουσιασμό, η νομοθετική πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περί κατάργησης των χρεώσεων περιαγωγής (roaming) εντός ΕΕ. Στο ίδιο πακέτο μέτρων η πλειοψηφία των Ευρωβουλευτών έλαβε μια ακόμη απόφαση, ιστορικής σημασίας για την ΕΕ, σε ένα πολύ κρίσιμο -όπως αποδεικνύεται- χρονικό σημείο, η οποία ωστόσο δεν προβλήθηκε όσο θα έπρεπε. Παρά τις πολλές πιέσεις και αντιρρήσεις, στις αρχές Απριλίου ενεκρίθησαν από την Ευρωβουλή ορισμένες σημαντικότατες τροποποιήσεις, οι οποίες ορίζουν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό νομοθετικό κείμενο την έννοια του net neutrality. Σύμφωνα, λοιπόν, με την τροποποίηση 234: «“Net neutrality” είναι η αρχή, σύμφωνα με την οποία όλη η κίνηση στο διαδίκτυο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ίσα, χωρίς διακρίσεις, περιορισμούς ή παρεμβάσεις, ανεξαρτήτως αποστολέα, παραλήπτη, τύπου, περιεχομένου, συσκευής, υπηρεσίας ή εφαρμογής». Ολόκληρο το κείμενο των τροποποιήσεων μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Στις ΗΠΑ από την άλλη, τον τόπο γέννησης τόσο του διαδικτύου όσο και της αρχής της ουδετερότητάς του, είναι προφανές ότι οι νέες προτάσεις της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών (FCC) πραγματοποιήθηκαν υπό την πίεση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και αργά ή γρήγορα θα χρησιμοποιηθούν εναντίον των δικτύων peer-to-peer. Για του λόγου του αληθές, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Sunlight Foundation (ίδρυμα για την διαφάνεια στις ΗΠΑ), σε επίπεδο lobbying το γκρουπ των εταιρειών κατά του ουδετερότητας του διαδικτύου εμφανίζεται πολύ πιο ισχυρό και δραστήριο από το αντίστοιχο που τάσσεται υπέρ αυτής. Διόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι δύο από τους τηλεπικοινωνιακούς κολοσσούς που τάσσονται κατά του net neutrality (Comcast και Time Warner) έχουν ψηφιστεί ως οι δύο πιο μισητές εταιρείες από τους καταναλωτές στις ΗΠΑ. Για να κατανοήσει κανείς πλήρως το μέγεθος της επιρροής που ασκείται, αρκεί να σκεφτεί πως το group των παραπάνω εταιρειών έχει ξοδέψει περισσότερους πόρους στο ζήτημα αυτό από τις πλέον ισχυρές εταιρείες που τάσσονται υπέρ του net neutrality, όπως η Google - η οποία σημειωτέον διαθέτει το μεγαλύτερο τεχνολογικό lobby στην Ουάσινγκτον- και η Microsoft. Παράλληλα, υπάρχουν έντονες ενδείξεις πως η ευθεία αυτή επίθεση της FCC στο ανοικτό διαδίκτυο συνδέεται με την έως τώρα αποτυχημένη κατάληξη των νομοσχεδίων SOPA (Stop Online Piracy Act) και PIPA (Protect IP Act). 

Είναι σαφές ότι δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός με βάση το γεγονός ότι η αρχή του net neutrality απειλείται αυτή τη στιγμή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και όχι στην Ευρώπη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ήταν, είναι και, κατά πάσα πιθανότητα, θα είναι από κάθε άποψη η πατρίδα του ίντερνετ, συνεπώς οι παρεμβάσεις στην αρχιτεκτονική και τη λογική του διαδικτύου δεν είναι δυνατό να αφήσουν ανεπηρέαστες τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις στον υπόλοιπο κόσμο. Πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο συγκεκριμένο momentum, όταν:

• το lobbying των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών βρίσκεται στο απόγειό του κατά τις διαπραγματεύσεις για τη νέα οδηγία προστασίας προσωπικών δεδομένων,
• οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιθυμούν διακαώς να κερδίσουν έδαφος οι τεχνολογίες cloud και opengov στον ευρωπαϊκό χώρο και
• οι κυβερνήσεις ΕΕ και ΗΠΑ βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές συμφωνίες όλων των εποχών.

Ιδιαίτερη σημασία ενόψει Ευρωεκλογών

Μόλις αυτήν την εβδομάδα η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών των ΗΠΑ(FCC) ενέκρινε, με 3 ψήφους υπέρ και 2 κατά, τις προτάσεις του Προέδρου της, Thomas Wheeler, οι οποίες ανοίγουν το δρόμο για να επιβάλλουν οι Πάροχοι Υπηρεσιών Διαδικτύου επιπλέον χρεώσεις σε συγκεκριμένους τύπους δεδομένων που διακινούνται μέσω διαδικτύου. Η τελική πρόταση της FCC, η οποία θα βρίσκεται σε δημόσιο σχολιασμό για τους επόμενους 4 μήνες, ίσως να αποτελέσει την «κερκόπορτα» για το ανοιχτό διαδίκτυο όπως το γνωρίζουμε σήμερα.  Παρά τις διαβεβαιώσεις της Επιτροπής ότι δε θα επιτρέψει «άδικες ή εμπορικά παράλογες πρακτικές», οι αντιδράσεις εναντίον της πρότασης είναι σφοδρότατες τόσο από πολιτικούς φορείς και εταιρείες τεχνολογίας, όσο και από ενώσεις καταναλωτών και απλούς χρήστες.

Στην Ευρώπη από την άλλη, η ύπαρξη μιας ηγετικής φυσιογνωμίας με ιδιαίτερα μεγάλη προσφορά στην τεχνολογική πρόοδο της Ευρώπης, όπως αυτή της Ολλανδέζας Αντιπροέδρου της Commission και υπεύθυνης για την ψηφιακή ατζέντα, Neelie Kroes, δεν αποτελεί από μόνη της εχέγγυο διασφάλισης της αρχής της ουδετερότητας του διαδικτύου εντός της ΕΕ. Όσο αξιόλογες κι αν είναι οι πρωτοβουλίες της, η προαναφερθείσα απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και όλο το σχετικό πακέτο μέτρων θα πρέπει να εγκριθεί σε πρώτο στάδιο από την επόμενη Ευρωβουλή και, εν συνεχεία, από τους εκπροσώπους των Κρατών-Μελών.

Ενόψει λοιπόν και των Ευρωεκλογών της 25ης Μαΐου, κανείς δεν πρέπει να μείνει απαθής και αμέτοχος όσον αφορά στη θέση των Ελλήνων ευρωβουλευτών πάνω στο ζήτημα αυτό. Δε θα είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που κρίσιμες πρωτοβουλίες μένουν ανεκμετάλλευτες, ενώ είναι, αν μη τι άλλο, ευνόητο πως η ουδετερότητα του διαδικτύου είναι υψίστης σημασίας για το μέσο Ευρωπαίο πολίτη. Τη στιγμή που οι υποσχέσεις για επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογίας αλλά και η ανάδειξη προβλημάτων της καθημερινότητας των Ευρωπαίων πληθαίνουν, το ζήτημα της κατοχύρωσης της ουδετερότητας του διαδικτύου δεν πρέπει να μείνει στα χαρτιά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μας ζητάει να «δράσουμε, να αντιδράσουμε και να επηρεάσουμε». Ίσως ήρθε η στιγμή να το κάνουμε.

Πηγές: theverge.com, reddit.com, cyberlaw.stanford.edu, europarl.eu, gigaom.com, forbes.com washingtonpost.com