Ενίσχυση της συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών στην ψηφιακή εποχή

Η Προεδρία της Μάλτας κατέληξε σε προσωρινή συμφωνία με τους αντιπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των νόμων περί προστασίας των καταναλωτών.

Η συμφωνία, η οποία πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό των μηχανισμών συνεργασίας για την περαιτέρω μείωση των ζημιών που υφίστανται οι καταναλωτές από διασυνοριακές παραβάσεις του δικαίου προστασίας των καταναλωτών της ΕΕ.

Εν προκειμένω, η αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών πρέπει να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας και στην ανάπτυξη του διασυνοριακού λιανικού εμπορίου στην ΕΕ.

Καταπολέμηση των διασυνοριακών παραβάσεων

Η αναθεώρηση του υφιστάμενου πλαισίου συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών θα δώσει περισσότερες εξουσίες στις εθνικές αρχές, ειδικότερα στο πλαίσιο της ενιαίας ψηφιακής αγοράς.

Σε περιπτώσεις παραβιάσεων των δικαιωμάτων των καταναλωτών σε ενωσιακό επίπεδο, οι εθνικές αρχές επιβολής και η Επιτροπή θα συντονίζουν τις δράσεις τους προκειμένου να σταματούν τις εν λόγω πρακτικές, ειδικότερα σε περιπτώσεις που σημειώνονται ευρείες παραβάσεις με ενωσιακή διάσταση οι οποίες μπορούν να βλάψουν τους καταναλωτές σε μεγάλο μέρος της Ένωσης.

Εμπιστοσύνη των καταναλωτών στο ηλεκτρονικό εμπόριο

Η αναποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας στις διασυνοριακές παραβάσεις, ιδίως στο ψηφιακό περιβάλλον, επιτρέπει στους εμπόρους να αποφεύγουν την εφαρμογή της νομοθεσίας με τη μετεγκατάσταση εντός της Ένωσης, με αποτέλεσμα τη στρέβλωση του ανταγωνισμού σε βάρος των νομοταγών εμπόρων που δραστηριοποιούνται είτε στο εσωτερικό της χώρας τους είτε διασυνοριακά πράγμα που βλάπτει άμεσα τους καταναλωτές και υποσκάπτει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην ενιαία αγορά.

Ένα αυξημένο επίπεδο εναρμόνισης για τον καθορισμό αποδοτικής και αποτελεσματικής συνεργασίας για την εφαρμογή της νομοθεσίας μεταξύ των δημόσιων αρχών επιβολής είναι, συνεπώς, αναγκαίο για τον εντοπισμό, τη διερεύνηση και την παύση των ενδοενωσιακών και των εκτεταμένων παραβάσεων.

Για να εναρμονιστούν περαιτέρω οι πρακτικές στην ΕΕ, ο νέος κανονισμός θα ορίζει τις ελάχιστες εξουσίες έρευνας και επιβολής που θα πρέπει να μπορούν να ασκούν οι εθνικές αρμόδιες αρχές ώστε να υπάρχει ο κατάλληλος συντονισμός για την καταπολέμηση των παραβάσεων.

Οι εξουσίες αυτές θα επιφέρουν ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων που προστατεύονται από θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, η επιχειρηματική ελευθερία και η ελευθερία πληροφόρησης.

Ο μηχανισμός αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των διοικήσεων θα ενισχυθεί προκειμένου να προσδιορίζεται εάν έχει διαπραχθεί ενδοενωσιακή παράβαση και να τερματίζεται η παράβαση αυτή.

Ένας βελτιωμένος μηχανισμός προειδοποίησης θα γνωστοποιεί χωρίς καθυστέρηση στην Επιτροπή και τις λοιπές αρμόδιες αρχές κάθε εύλογη υπόνοια ότι διαπράττεται ενδοενωσιακή παράβαση ή εκτεταμένη παράβαση στο έδαφος τους η οποία ενδέχεται να θίγει τα συμφέροντα των καταναλωτών σε άλλα κράτη μέλη .

Οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν να αρχίζουν έρευνες με δική τους πρωτοβουλία, όταν διαπιστώνουν ενδοενωσιακές ή εκτεταμένες παραβάσεις με άλλα μέσα πλην των μεμονωμένων καταγγελιών των καταναλωτών.

Προσαρμογή στις προδιαγραφές της ψηφιακής οικονομίας

Στις 25 Μαΐου 2016, η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών ως μέρος ευρύτερης δέσμης μέτρων, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για τις διασυνοριακές παραδόσεις πακέτων και την καταπολέμηση του αδικαιολόγητου γεωγραφικού αποκλεισμού.

Επί του παρόντος, ο κανονισμός αριθ. 2006/2004 προβλέπει εναρμονισμένους κανόνες και διαδικασίες που διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών σε διασυνοριακό επίπεδο.

Το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού του 2004 καλύπτει 18 τομείς της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών, όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται διατάξεις για την προστασία των καταναλωτών από αθέμιτες και παραπλανητικές εμπορικές ανακοινώσεις, διασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές ενημερώνονται επαρκώς πριν από τη λήψη αποφάσεων σχετικά με αγορές, παρέχεται επαρκής προστασία όταν συνάπτονται συμβάσεις με επιχειρήσεις και προβλέπονται επίσης μηχανισμοί υποβολής καταγγελίας και προσφυγής καθώς και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

Ωστόσο, μετά από αναθεώρηση της αποτελεσματικότητας του κανονισμού 2006/2004, η Επιτροπή κατέληξε ότι δεν αντιμετωπίζει πλέον τις προκλήσεις της ενιαίας ψηφιακής αγοράς κατά τρόπο αποτελεσματικό.