Προ των πυλών οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις «ψηφιακές συμβάσεις»

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Κάθε μέρα συνάπτονται συμβάσεις για την παροχή ψηφιακού περιεχομένου και υπηρεσιών από εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Η έννοια του ψηφιακού περιεχομένου, αφενός, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, όπως μουσική, ταινίες, εφαρμογές, παιχνίδια και προγράμματα υπολογιστών.

Η έννοια των ψηφιακών υπηρεσιών, αφετέρου, καλύπτει, ενδεικτικά, υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τάσσεται υπέρ της θέσπισης κανόνων σε επίπεδο ΕΕ για την προστασία καταναλωτών που βρίσκονται αντιμέτωποι με ελαττωματικό ψηφιακό περιεχόμενο ή ελαττωματικές ψηφιακές υπηρεσίες. Ακόμα, το Κοινοβούλιο προτείνει σε περίπτωση μη επίλυσης ενός τέτοιου προβλήματος, να προβλέπεται μείωση του τιμήματος ή καταγγελία της σύμβασης και επιστροφή του τιμήματος στον καταναλωτή.

Διαβάστε σχετικά: Οι Προτάσεις Οδηγιών της ΕΕ σχετικά με τις ψηφιακές συμβάσεις: Ένα σημαντικό βήμα για τη εναρμόνιση του δικαίου του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη

Ειδικότερα, σε κοινή συνεδρίαση τους την Τρίτη, 21-11-2017, οι Επιτροπές Εσωτερικής Αγοράς και Νομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου ενέκριναν τους πρώτους κανόνες για τις «ψηφιακές συμβάσεις» σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό την καλύτερη προστασία των καταναλωτών στο διαδίκτυο. 

Οι υπό επεξεργασία κανόνες θα εφαρμόζονται σε περίπτωση που οι καταναλωτές πληρώνουν για ψηφιακό περιεχόμενο ή παρέχουν τα προσωπικά δεδομένα τους για να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό (π.χ. όταν συνδέονται σε μία διαδικτυακή υπηρεσία ή σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης). Οι κανόνες αυτοί καλύπτουν κάθε είδους ψηφιακό περιεχόμενο και υπηρεσίες, ανεξαρτήτως του μέσου που χρησιμοποιείται για την μετάδοσή τους (π.χ. μέσω CD, DVD, τηλεφόρτωσης, μετάδοσης συνεχούς ροής, πρόσβασης σε δυνατότητες αποθήκευσης ή χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης).

Τί δυνατότητες υπάρχουν σε περίπτωση προβλήματος

Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τρόπους επανόρθωσης διαθέσιμους στους καταναλωτές, το βάρος αποδείξεως και τις υποχρεώσεις του εμπόρου. 

Πιο συγκεκριμένα, ορίζουν ότι:

• Σε περίπτωση που αντιμετωπίζει ελαττωματικό ψηφιακό περιεχόμενο ή υπηρεσία, ο καταναλωτής θα πρέπει πρώτα να ζητήσει να αποκατασταθεί το πρόβλημα. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό ή εφόσον παρέλθει εύλογο χρονικό διάστημα, ο καταναλωτής αυτός θα δικαιούται μείωση τιμήματος, ή να προβεί σε καταγγελία της σύμβασης και να του επιστραφεί το καταβληθέν τίμημα μέσα σε 14 ημέρες.
• Εάν ένα ελάττωμα παρουσιάζεται μέσα σε δύο χρόνια από την ημερομηνία παροχής, ο καταναλωτής δε θα χρειάζεται να αποδείξει τη δυσλειτουργία. Αντίθετα, ο έμπορος θα πρέπει να αποδείξει ότι δε σημειώθηκε δυσλειτουργία. Για υπολανθάνον λογισμικό σε αγαθά  (π.χ. τα «έξυπνα» ψυγεία), αυτή η αναστροφή του βάρους της απόδειξης θα εφαρμόζεται για ένα χρόνο, ενώ για μακροχρόνιες συμβάσεις (άνω των 12 μηνών), το βάρος της απόδειξης θα παραμένει στην πλευρά του εμπόρου καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης.
• Σε περίπτωση αδυναμίας του εμπόρου για παροχή του περιεχομένου, και κατόπιν αιτήματος του αγοραστή προς τον έμπορο να το πράξει, ο αγοραστής θα έχει τη δυνατότητα καταγγελίας της σύμβασης, εκτός και αν και τα δύο μέρη συμφωνήσουν ρητά σε ένα επιπλέον χρονικό διάστημα.
• Οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία των προσωπικών δεδομένων θα εφαρμόζονται πλήρως στο πλαίσιο αυτών των «ψηφιακών συμβάσεων».

Για παράδειγμα: ένας καταναλωτής πληρώνει για να τηλεφορτώσει μία ταινία, αλλά αδυνατεί να την παρακολουθήσει λόγω της κακής ποιότητάς της. Σήμερα, ο καταναλωτής αυτός θα λάβει μόνο μία έκπτωση για μελλοντικές τηλεφορτώσεις. Υπό το καθεστώς όμως των νέων κανόνων της ΕΕ, θα μπορεί να ζητήσει από τον έμπορο να προμηθεύσει μία άλλη έκδοση που λειτουργεί σωστά. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό ή σε περίπτωση που ο έμπορος αδυνατεί να το πράξει, θα μπορεί να ζητήσει μείωση τιμήματος ή να αξιώσει πλήρη αποζημίωση.

Κατά συνέπεια, με τους νέους κανόνες, όσοι αγοράζουν ή τηλεφορτώνουν μουσική, εφαρμογές, παιχνίδια, ή χρησιμοποιούν υπηρεσίες νέφους  θα προστατεύονται καλύτερα σε περίπτωση αδυναμίας του εμπόρου να προμηθεύσει το ψηφιακό περιεχόμενο ή σε περίπτωση που παρέχει ελαττωματικό περιεχόμενο.

Δηλώσεις

Οι εισηγητές των ως άνω Επιτροπών προέβησαν σε δηλώσεις σχετικά με την ανάγκη υιοθέτησης των νέων κανόνων για τις «ψηφιακές συμβάσεις».

Κατά την Evelyne Gebhardt (Σοσιαλδημοκράτες, Γερμανία), εισηγήτρια της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών: « Αυτός ο νόμος θα βελτιώσει τη ζωή σε όλους όσους έχουν πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο. Θα διασφαλίσει ότι οι πελάτες αποζημιώνονται γρήγορα όταν το περιεχόμενο δεν συναντά τα απαιτούμενα πρότυπα ή δεν ταιριάζει με την δοσμένη περιγραφή. Το βάρος απόδειξης ότι το περιεχόμενο συναντά το απαιτούμενο επίπεδο θα φέρουν στο εξής οι προμηθευτές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τους καταναλωτές – κάνοντάς το πιο εύκολο και πιο γρήγορο για τους πολίτες να ακυρώσουν μία σύμβαση και να αποζημιωθούν».

Πρόσθετα, σύμφωνα με τον Axel Voss (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Γερμανία), εισηγητή της Επιτροπής των Νομικών Υποθέσεων: «Χρειαζόμαστε επειγόντως κανόνες για την παροχή ψηφιακού περιεχομένου και ψηφιακών υπηρεσιών. Σε πολλά κράτη μέλη, δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες σχετικά με αυτό και θέλουμε να αποτρέψουμε την αύξηση αντικρουόμενων εθνικών κανόνων οι οποίοι θα έπλητταν το διασυνοριακό εμπόριο. Ένα κοινό δίκαιο της ΕΕ σε ζητήματα ψηφιακών συμβάσεων είναι στις μέρες μας απαραίτητο».

Επόμενα βήματα

Η εντολή για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο της ΕΕ εγκρίθηκε με 55 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 2 αποχές.

Οι συνομιλίες μεταξύ των συ-νομοθετών (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο της ΕΕ) θα μπορούν να εκκινήσουν αφής στιγμής η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δώσει με τη σειρά της το πράσινο φως.