Οι νέες διατάξεις για την Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσμευσης Λογαριασμού

Με τις νέες διατάξεις του άρθρου 42 του Ν. 4509/2017, η ελληνική νοµοθεσία προσαρµόζεται στον Κανονισµό (ΕΕ) 655/2014 για την εισαγωγή «Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσµευσης Λογαριασµού προς διευκόλυνση της διασυνοριακής είσπραξης οφειλών σε αστικές και εµπορικές υποθέσεις».

Οι απαιτούµενες προσαρµογές εισάγονται απευθείας στον Κώδικα Πολιτικής Δικονοµίας, όπως συµβαίνει σε άλλα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γερµανία, Αυστρία).

Ειδικότερα:

Εισάγεται νέο Κεφάλαιο στον Κώδικα Πολιτικής Δικονοµίας («Κεφάλαιο Θ΄») µε τίτλο «Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσµευσης Λογαριασµού», το οποίο εισάγεται στο Πέµπτο Βιβλίο του Κώδικα που αφορά τα Ασφαλιστικά Μέτρα. Το κεφάλαιο αποτελείται από ένα άρθρο, µε αριθµό 738A, µε έξι παραγράφους στις οποίες ρυθµίζονται τα επιµέρους ζητήµατα.

Η ρύθµιση για την Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσµευσης Λογαριασµού εισάγεται στο Βιβλίο των Ασφαλιστικών Μέτρων (και όχι στο Βιβλίο των Ειδικών Διαδικασιών και στο εκεί Κεφάλαιο Δ΄ «Διαταγές»), επειδή η Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσµευσης Λογαριασµού διαµορφώνεται στον Κανονισµό 655/2014 ως ασφαλιστικό µέτρο και δη ως ειδικότερος τύπος συντηρητικής κατάσχεσης συγκεκριµένου περιουσιακού στοιχείου (απαίτησης από σύµβαση τραπεζικού λογαριασµού) εις χείρας τρίτου (τράπεζας).

Αντιθέτως, οι «Διαταγές» που προβλέπονται στο βιβλίο των Ειδικών Διαδικασιών (Διαταγή Πληρωµής και Διαταγή Απόδοσης Χρήσης Μισθίου) ρυθµίζονται ως εκτελεστοί τίτλοι που παρέχουν οριστική και όχι προσωρινή δικαστική προστασία του αιτούντος. Παρά την ως άνω συστηµατική ένταξη, η ρύθµιση της Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσµευσης Λογαριασµού έχει αρκετά από τα στοιχεία των Διαταγών, ιδίως της διαταγής πληρωµής. Έτσι ακολουθείται σε αρκετά σηµεία η νοµοτεχνική ρύθµιση των Διαταγών, η οποία είναι οικεία στον Έλληνα νοµικό και η οποία εντάσσεται αβίαστα στο σύστηµα εννοιών και διατάξεων που αυτός γνωρίζει.

Ως προς τις επιµέρους παραγράφους:

Παρ. 1: Αρµοδιότητα: Η διατύπωση ως προς την αρµοδιότητα ακολουθεί νοµοτεχνικά τη διάταξη του άρθρου 625 Κ.Πολ.Δικ.. Το Κεφάλαιο Θ΄ έχει τίτλο «Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσµευσης Λογαριασµού», για το λόγο αυτόν το άρθρο ξεκινά µε την αρµοδιότητα, όπως ακριβώς και η διάταξη του άρθρου 625 Κ.Πολ.Δικ..

Παρ. 2: Έκδοση της διαταγής· απόρριψη της αίτησης· έφεση: Η παράγραφος 2 προβλέπει (ακολουθώντας και εδώ νοµοτεχνικά την αντίστοιχη ρύθµιση της διαταγής πληρωµής) τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες απορρίπτεται η αίτηση κατά τους ορισµούς του Κανονισµού. Ορίζεται ότι η απορριπτική απόφαση περιέχει συνοπτική αιτιολογία. Ενόψει του ότι ο Κανονισµός καθιερώνει ρητώς δυνατότητα έφεσης κατά της απορριπτικής απόφασης, η απόρριψη της αίτησης γίνεται µε δικαστική απόφαση (λαµβάνει, δηλαδή, ξεχωριστό αριθµό) που φέρει συνοπτική αιτιολογία, ώστε να µπορεί να εκκληθεί. Προβλέπεται, περαιτέρω, γνωστοποίηση της απορριπτικής απόφασης στον αιτούντα, επιµελεία του δικαστηρίου, ενώ δίδεται και η δυνατότητα ηλεκτρονικής ενηµέρωσης. Η έφεση εκδικάζεται από το αρµόδιο κατά τις γενικές διατάξεις δικαστήριο. Εφαρµόζονται, εποµένως, οι διατάξεις των άρθρων 17Α και 19 Κ.Πολ.Δικ., σύµφωνα µε τις οποίες οι µεν εφέσεις κατά της απορριπτικής απόφασης του Ειρηνοδικείου υπάγονται στην αρµοδιότητα του Μονοµελούς Πρωτοδικείου, οι δε εφέσεις κατά της απορριπτικής απόφασης του Δικαστή του Μονοµελούς Πρωτοδικείου υπάγονται στην αρµοδιότητα του Μονοµελούς Εφετείου.

Παρ. 3: Διαδικασία και βάρη εµπλεκοµένων µερών: Η διατύπωση της παραγράφου 3 ακολουθεί τη διατύπωση των διατάξεων του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του άρθρου 712 Κ.Πολ.Δικ., µε την επιφύλαξη των διατάξεων του Κανονισµού. Η διαδικασία δέσµευσης λογαριασµού εντάσσεται µε αυτόν τον τρόπο οµαλά στο ισχύον σύστηµα της συντηρητικής κατάσχεσης του Κώδικα Πολιτικής Δικονοµίας.

Παρ. 4: Υποχρέωση άσκησης αγωγής: Στην παράγραφο 4 εισάγεται στον Κ.Πολ.Δικ. η αντίστοιχη πρόβλεψη του Κανονισµού, που είναι οικεία στον Έλληνα νοµικό από τη ρύθµιση της διάταξης του άρθρου 693 Κ.Πολ.Δικ., της οποίας ακολουθείται η διατύπωση.

Παρ. 5: Αποτελέσµατα διαταγής: Και ως προς τα αποτελέσµατα και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσµευσης Λογαριασµού ακολουθείται η διατύπωση της διάταξης της παραγράφου 2 του άρθρου 722 Κ.Πολ.Δικ.. Και µε τον τρόπο αυτό, η Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσµευσης Λογαριασµού εντάσσεται οµαλά στην οικεία, στον Έλληνα νοµικό, ρύθµιση.

Παρ. 6: Ευθύνη δανειστή: Η παράγραφος 6 επαναλαµβάνει τη ρύθµιση της ευθύνης του δανειστή, όπως αυτή προβλέπεται στον Κανονισµό 655/2014. Εποµένως, δεν ισχύει η ρύθµιση της διάταξης του άρθρου 940 Κ.Πολ.Δικ., η οποία προβλέπει αυστηρότερες προϋποθέσεις για την αποζηµιωτική ευθύνη του κατασχόντος κατά τις κοινές διατάξεις. Προβλέπεται, τέλος, ανάλογη εφαρµογή της διάταξης του άρθρου 703 Κ.Πολ.Δικ..

Σηµειωτέον ότι, σε ό,τι αφορά την Αρχή Εκτέλεσης της Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσµευσης Λογαριασµού που προβλέπεται στον Κανονισµό 655/2014, δεν απαιτείται να εισαχθεί ειδική ρύθµιση, δεδοµένου ότι, σύµφωνα µε το ελληνικό δίκαιο, οι κατά τόπον αρµόδιοι δικαστικοί επιµελητές είναι τα όργανα που διενεργούν τις πράξεις της εκτελεστικής διαδικασίας, εποµένως και της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου.

Αναλυτικά η νέα διάταξη:

Εισάγεται «Κεφάλαιο Θ΄» στο Βιβλίο Πέμπτο (Ασφαλιστικά Μέτρα) του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αποτελούμενο από ένα άρθρο με αριθμό 738Α, ως εξής:

«ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ

Άρθρο 738Α

1. Αρμόδιος να εκδώσει Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσμευσης Λογαριασμού σύμφωνα με τον Κανονισμό 655/2014 είναι για απαίτηση της αρμοδιότητας ειρηνοδικείου ο ειρηνοδίκης και για κάθε άλλη απαίτηση ο δικαστής του μονομελούς πρωτοδικείου.

2. Ο δικαστής απορρίπτει εν όλω ή εν μέρει την αίτηση: α) αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Κανονισμού για την έκδοση της διαταγής, β) αν ο αιτών δεν υποβάλει τα στοιχεία που απαιτούνται σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κανονισμού ή δεν συμπληρώνει ή διορθώνει την αίτηση εντός της προθεσμίας που όρισε ο δικαστής. Η απορριπτική απόφαση περιέχει συνοπτική αιτιολογία και γνωστοποιείται επιμελεία του δικαστηρίου στον αιτούντα. Η γνωστοποίηση μπορεί να γίνεται και με ηλεκτρονικό μήνυμα στον πληρεξούσιο δικηγόρο του αιτούντος, με ηλεκτρονική υπογραφή και ηλεκτρονικό αποδεικτικό παραλαβής. Κατά της απορριπτικής απόφασης επιτρέπεται έφεση εντός τριάντα (30) ημερών από τη γνωστοποίησή της. Η έφεση εκδικάζεται από το αρμόδιο κατά τις γενικές διατάξεις δικαστήριο κατά τη διαδικασία του άρθρου 11 του Κανονισμού.

3. Ο οφειλέτης έχει τα δικαιώματα που προβλέπονται στα άρθρα 33 έως 38 του Κανονισμού. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του Κανονισμού, για την εκτέλεση της Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσμευσης Λογαριασμού εφαρμόζονται οι διατάξεις της αναγκαστικής κατάσχεσης απαιτήσεων στα χέρια τρίτου και το πιστωτικό ίδρυμα, εκείνος που επέβαλε την κατάσχεση και ο οφειλέτης έχουν όλες τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές.

4. Αν η διαταγή δέσμευσης έχει εκδοθεί πριν από την άσκηση της αγωγής για την κύρια υπόθεση, η αγωγή πρέπει να ασκηθεί εντός τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της διαταγής στον τρίτο. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου αίρεται αυτοδικαίως η δέσμευση, εκτός αν εκείνος που επέβαλε την κατάσχεση μέσα στην προθεσμία αυτή επιδώσει διαταγή πληρωμής για την ίδια απαίτηση.

5. Όποιος έχει επιδώσει Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσμευσης Λογαριασμού γίνεται, από την τελεσιδικία της απόφασης που δέχεται την αγωγή για την κύρια υπόθεση ή από την τελεσιδικία της διαταγής πληρωμής που επιδικάζει την ίδια απαίτηση, δικαιούχος ολόκληρης της απαίτησης ή μέρους της, ανάλογα με το περιεχόμενο της απόφασης ή της διαταγής πληρωμής.

6. Η ευθύνη του δανειστή που έχει επιτύχει την έκδοση Ευρωπαϊκής Διαταγής Δέσμευσης Λογαριασμού για τη ζημία που προξενήθηκε στον οφειλέτη διέπεται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 13 του Κανονισμού. Το άρθρο 703 εφαρμόζεται ανάλογα.».