Η αρχή της υπαγωγής σε καθεστώς κοινωνικής ασφάλειας ενός μόνον κράτους δεν ισχύει για εργαζόμενους εκτός ΕΕ/ΕΟΧ και Ελβετίας

Με σημερινή του απόφαση το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι επί των εισοδημάτων από την περιουσία των Γάλλων υπηκόων που εργάζονται σε άλλο κράτος πλην των κρατών μελών της ΕΕ /EΟΧ ή της Ελβετίας μπορούν να επιβληθούν οι γαλλικές εισφορές κοινωνικής ασφαλίσεως.

Ιστορικό

Σε σειρά αποφάσεων που εκδόθηκαν το 2000 [1] και το 2015 [2], το Δικαστήριο εξέτασε αν δύο γαλλικές εισφορές κοινωνικού χαρακτήρα (δηλαδή η γενικευμένη εισφορά κοινωνικού χαρακτήρα – «CSG» – και η εισφορά για την εξόφληση του χρέους του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος– «CRDS») μπορούσαν να επιβληθούν στους μισθούς, τις συντάξεις, τα επιδόματα ανεργίας και τα εισοδήματα από περιουσία εργαζομένων οι οποίοι, μολονότι κατοικούσαν στη Γαλλία, υπάγονταν στη νομοθεσία κοινωνικής ασφαλίσεως άλλου κράτους μέλους (κατά κανόνα επειδή ασκούσαν επαγγελματική δραστηριότητα στο άλλο κράτος μέλος).

Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι δύο επίμαχες εισφορές είχαν άμεσο και αρκούντως ουσιαστικό σύνδεσμο με την κοινωνική ασφάλιση, λόγω του ότι είχαν ως ειδικό και άμεσο σκοπό τη χρηματοδότηση της γαλλικής κοινωνικής ασφαλίσεως ή την εκκαθάριση των ελλειμμάτων του γαλλικού γενικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως. Το Δικαστήριο κατέληξε ότι, όσον αφορά τους συγκεκριμένους εργαζόμενους, η επιβάρυνση των εισφορών αυτών δεν συμβιβαζόταν ούτε με την απαγόρευση σωρεύσεως των εφαρμοστέων νομοθεσιών στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως (κανονισμός 1408/71) ούτε με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και την ελευθερία εγκαταστάσεως. Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι τα οικεία πρόσωπα, ως διακινούμενοι εργαζόμενοι, υπάγονται στην κοινωνική ασφάλιση στο κράτος μέλος απασχόλησης, τα εισοδήματά τους, είτε προέρχονται από εργασιακή σχέση είτε από την περιουσία τους, δεν μπορούν να υπόκεινται στο κράτος μέλος κατοικίας (εν προκειμένω, στη Γαλλία) σε επιβαρύνσεις που έχουν άμεσο και αρκούντως ουσιαστικό σύνδεσμο με τους κλάδους κοινωνικής ασφαλίσεως.

Σε συμμόρφωση προς την απόφαση του Δικαστηρίου του 2015, η γαλλική φορολογική αρχή προέβη σε επιστροφή των επιβαρύνσεων που εισπράχθηκαν αδικαιολόγητα. Ωστόσο, διευκρίνισε ότι δικαίωμα επιστροφής έχουν μόνον τα φυσικά πρόσωπα που υπάγονται στα καθεστώτα κοινωνικής ασφαλίσεως των κρατών μελών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), καθώς και της Ελβετίας, αποκλείοντας έτσι τα φυσικά πρόσωπα που υπάγονται σε καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως τρίτου κράτους.

Στην υπό κρίση υπόθεση, το Δικαστήριο επιλήφθηκε ερωτήματος του γαλλικού Conseil d’État (Συμβουλίου Επικρατείας) όσον αφορά το αν η εξαίρεση αυτή είναι συμβατή με το δίκαιο της Ένωσης. Εν προκειμένω, το πρόσωπο που ζητεί την επιστροφή της επιβάρυνσης που επιβλήθηκε στα εισοδήματά του από περιουσία (εισοδήματα από ακίνητα και υπεραξία κατόπιν πωλήσεως ακινήτου) είναι Γάλλος υπήκοος (ο Frédéric Jahin) που κατοικεί και εργάζεται στην Κίνα και υπάγεται σε ιδιωτικό καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως στη χώρα αυτή.

Απόφαση

Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο κρίνει ότι η επίμαχη εξαίρεση συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων, δεδομένου ότι για τους υπηκόους της Ένωσης που υπάγονται σε καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως άλλου κράτους μέλους (ΕE/ΕΟΧ) ή της Ελβετίας ισχύει ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση (υπό τη μορφή απαλλαγής ή επιστροφής των επίμαχων επιβαρύνσεων) από εκείνη που ισχύει για τους Γάλλους υπηκόους που κατοικούν σε τρίτο κράτος και υπάγονται σε καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως στο κράτος αυτό (εν προκειμένω, στην Κίνα).

Εντούτοις, το Δικαστήριο εκτιμά ότι ο περιορισμός αυτός δικαιολογείται εν προκειμένω, στον βαθμό που υφίσταται αντικειμενική διαφορά μεταξύ, αφενός, του Γάλλου υπηκόου ο οποίος, όπως ο F. Jahin, κατοικεί σε τρίτο κράτος και υπάγεται σε καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως στο κράτος αυτό και, αφετέρου, του υπηκόου της Ένωσης που υπάγεται σε καθεστώς κοινωνικής ασφαλίσεως άλλου κράτους μέλους: πράγματι, μόνον ως προς τον δεύτερο μπορεί, λόγω της διακινήσεώς του στο εσωτερικό της Ένωσης, να ισχύσει η αρχή της εφαρμογής της νομοθεσίας ενός μόνον κράτους μέλους στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως. Εφόσον ο F. Jahin δεν άσκησε το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης, δεν μπορεί, επομένως, να υποστηρίξει ότι ισχύει ως προς αυτόν η εν λόγω αρχή. Συνεπώς, στα εισοδήματα από περιουσία των Γάλλων υπηκόων που εργάζονται σε άλλο κράτος πλην των κρατών μελών της ΕΕ /EΟΧ ή της Ελβετίας μπορούν να επιβληθούν οι γαλλικές εισφορές κοινωνικής ασφαλίσεως.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA

[1] Αποφάσεις του Δικαστηρίου της 15ης Φεβρουαρίου 2000, Επιτροπή κατά Γαλλίας (υποθέσεις C-34/98 και C-169/98, βλ. ΑΤ αριθ. 9/00, στα αγγλικά).

[2] Απόφαση του Δικαστηρίου της 26ης Φεβρουαρίου 2015, de Ruyter (υπόθεση C-623/13, βλ. ΑΤ αριθ. 22/15).