Σένγκεν: Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ζώνη ελεύθερης μετακίνησης;

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδικάζει την συνέχιση των συνοριακών ελέγχων εντός της ζώνης Σένγκεν σε έκθεση που συζητείται και ψηφίζεται την Τρίτη και την Τετάρτη.

Η Σένγκεν βρίσκεται κάτω από μεγάλη πίεση προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές σε έκθεση για τη λειτουργία της ζώνης Σένγκεν. «Οι εθνικές κυβερνήσεις έκαναν την Σένγκεν τον αποδιοπομπαίο τράγο των αποτυχιών των πολιτικών ασφάλειας και της αδυναμίας του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Παρόλα αυτά η Σένγκεν δεν είναι το πρόβλημα αλλά ή λύση» αναφέρει ο εισηγητής Κάρλος Κουέλου (ΕΛΚ, Πορτογαλία), και προειδοποιεί «αν η Σένγκεν χαθεί, η Ευρώπη των πολιτών όπως την γνωρίζουμε σήμερα θα εξαφανιστεί».
Σκοτεινή περίοδος για τη Σένγκεν

Οι έλεγχοι στα σύνορα ξεκίνησαν ως απάντηση στην σημαντική εισροή προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2015 και μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Η εισροή μεταναστών και αιτούντων άσυλο αντιμετωπίστηκε ως απειλή για την εσωτερική ασφάλεια και οδήγησε τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν τις διατάξεις του Κώδικα Συνόρων της Σένγκεν και να εισάγουν εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους, οι οποίοι ξεκίνησαν ως ένα προσωρινό μέτρο. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, η λειτουργία της ζώνης δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως.

"Ο έλεγχος των εσωτερικών συνόρων εξακολουθεί να ισχύει κυρίως επειδή πληρώνουμε το τίμημα των προβλημάτων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Σένγκεν, όπως η πολιτική ασύλου" αναφέρει ο κ. Κουέλου.

Σήμερα η Γαλλία, η Αυστρία, η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία και η Νορβηγία εφαρμόζουν ελέγχους στα σύνορα τους.

Πόσο κοστίζει και ποιους επηρεάζει

Οι συνοριακοί έλεγχοι εμποδίζουν την ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών στην ΕΕ και κυρίως τις διασυνοριακές μεταφορές εμπορευμάτων, τις μετακινήσεις των εργαζομένων (1,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι στην ΕΕ διασχίζουν καθημερινά τα σύνορα για να εργαστούν) και τον τουρισμό. Οι συνοριακοί έλεγχοι επιφέρουν επίσης μεγάλο κόστος στον δημόσιο τομέα καθώς μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια υπολογίζεται ότι δαπανήθηκαν περίπου 25 με 50 δις σε εφάπαξ δαπάνες και 2 δις σε ετήσια λειτουργικά έξοδα. Μάθετε περισσότερα στο ενημερωτικό δελτίο του Ερευνητικού Κέντρου του ΕΚ.

«Η Σένγκεν είναι κομμάτι της λύσης, όχι του προβλήματος»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε πρόσφατα μέτρα για την ενίσχυση της ακεραιότητας της ζώνης Σένγκεν. Τον Απρίλιο του 2017  ξεκίνησαν συστηματικοί έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα για όλους όσους εισέρχονται στην ΕΕ,  ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν σε νέο σύστημα καταχώρησης εισόδου/εξόδου υπηκόων τρίτων χωρών προκειμένου να καταγράφονται οι μετακινήσεις πολιτών εκτός ΕΕ στη ζώνη Σένγκεν και να επιταχυνθούν οι έλεγχοι. Ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ ενισχύθηκε επίσης με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX), ενώ δόθηκαν περισσότερες αρμοδιότητες στην Europol, που εντείνει τον αγώνα της ΕΕ ενάντια στην τρομοκρατία.

Η αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας της Σένγκεν

«Η λύση είναι η πολιτική βούληση. Πέρα από το ευρωπαϊκό πλαίσιο τα σύνορα παραμένουν εθνικά. Συνεπώς μόνο τα κράτη-μέλη μπορούν να το αλλάξουν αυτό» αναφέρει ο κ. Κουέλου. Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν τα βήματα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποκατάσταση της ελεύθερης συνοριακής ζώνης.

Το EK δηλώνει ότι η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι έτοιμες να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει την ένταξή τους: «Η Βουλγαρία και η Ρουμανία έχουν «διαβάσει το μάθημά τους» και πληρούν τις προϋποθέσεις εδώ και επτά χρόνια. Αν παίζετε με τους κανόνες θα πρέπει να λάβετε αυτό που δικαιούστε», σχολίασε οΚάρλος Κουέλου.

Η ζώνη Σένγκεν σε αριθμούς

• 26: Ο αριθμός των χωρών στη ζώνη Σένγκεν
• 4: Τα κράτη εκτός ΕΕ που είναι μέλη της ζώνης Σένγκεν - Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Σουηδία
• 6: Τα μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη Σένγκεν - Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Κύπρος και Κροατία
• 50 000: Τα χιλιόμετρα των εξωτερικών συνόρων της ζώνης Σένγκεν