Νέα ευρωπαϊκή οδηγία για την καλύτερη επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού

Η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων της ΕΕ (ΕΜΑ) ενέκρινε στις 20 Ιουνίου συμφωνία μεταξύ του Συμβουλίου, εκπροσωπούμενου από τη βουλγαρική Προεδρία, και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με νέα μέτρα για την ευθυγράμμιση της επιβολής των κανόνων περί ανταγωνισμού με την ψηφιακή εποχή και την αντιμετώπιση των αθέμιτων πρακτικών ανταγωνισμού στην ΕΕ.

Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών ανταγωνισμού και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει στρέβλωση του ελεύθερου και ανοικτού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

Ένας πραγματικά κοινός χώρος επιβολής των κανόνων ανταγωνισμού στην Ευρώπη παρέχει ακόμα περισσότερο ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά και μειώνει τις ανισότητες για τους καταναλωτές.

Η στρέβλωση του ανταγωνισμού υπονομεύει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην εσωτερική αγορά, μεταξύ άλλων στο ψηφιακό περιβάλλον.

Η νέα οδηγία παρέχει καλύτερα εργαλεία για την επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού από τις δημόσιες αρχές.

Καλύτερη επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού

Η επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ γίνεται από τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού (ΕΑΑ) των κρατών μελών παράλληλα με την Επιτροπή. Οι ΕΑΑ και η Επιτροπή συγκροτούν από κοινού δίκτυο αρχών ανταγωνισμού, το λεγόμενο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού, το οποίο διασφαλίζει την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού.

Επί του παρόντος, οι διαφορές στην εφαρμογή αυτών των κανόνων οδηγούν στο ενδεχόμενο επιχειρήσεις που υιοθετούν αντιανταγωνιστικές πρακτικές να βρεθούν αντιμέτωπες με διαφορετικές συνέπειες σε περίπτωση κίνησης διαδικασίας ανάλογα με τη χώρα στην οποία δραστηριοποιούνται. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αποφεύγουν την επιβολή προστίμων προβαίνοντας απλώς σε αναδιάρθρωση.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι ΕΑΑ θα είναι καλύτερα εξοπλισμένες για τον εντοπισμό συμφωνιών, αποφάσεων ή εναρμονισμένων πρακτικών που απαγορεύονται από τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού και για την αποτροπή περιπτώσεων κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης.

Τα νέα μέτρα παρέχουν στις ΕΑΑ κοινά μέσα και ουσιαστικές εξουσίες επιβολής της νομοθεσίας ώστε να διασφαλίζεται ότι διαθέτουν:

• ανεξαρτησία κατά την επιβολή των αντιμονοπωλιακών κανόνων της ΕΕ, χωρίς παρεμβολές που θα έθεταν σε κίνδυνο την αμεροληψία τους
• τις εξουσίες και τους πόρους που απαιτούνται για τη συλλογή σχετικών πληροφοριών για τις επιχειρήσεις που τελούν υπό διερεύνηση, με παράλληλο σεβασμό των δικαιωμάτων υπεράσπισης
• κατάλληλα μέσα για την επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις
• συντονισμένα προγράμματα επιεικούς μεταχείρισης που θα ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να αποκαλύπτουν τις μυστικές συμπράξεις με την εφαρμογή κοινών κριτηρίων για τη χορήγηση απαλλαγής ή τη μείωση των προστίμων.

Τα επόμενα στάδια

Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να εκδώσουν την οδηγία μετά τις θερινές διακοπές και στη συνέχεια θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.

Μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τις νέες διατάξεις στην εθνική τους νομοθεσία.

Ιστορικό

Το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ εδράζεται στα άρθρα 101 και 102 της Συνθήκης της ΕΕ:

• το άρθρο 101 απαγορεύει τις μεταξύ παραγόντων της αγοράς συμφωνίες οι οποίες περιορίζουν τον ανταγωνισμό, όπως η δημιουργία μιας σύμπραξης που συνίσταται στον καθορισμό των τιμών και/ή την κατανομή μεριδίων της αγοράς.
• Το άρθρο 102 απαγορεύει στις επιχειρήσεις που κατέχουν δεσπόζουσα θέση σε μια συγκεκριμένη αγορά την καταχρηστική εκμετάλλευση αυτής της θέσης, για παράδειγμα, με την επιβολή μη δίκαιων τιμών, τον περιορισμό της παραγωγής ή με την άρνηση εφαρμογής καινοτομιών επί ζημία των καταναλωτών.

Η Επιτροπή παρουσίασε στις 23 Μαρτίου 2017 την πρόταση που παρέχει τη δυνατότητα στις αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών να επιβάλλουν αποτελεσματικότερα τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ («Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού - ECN Plus»).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του κατά τη σύνοδο της ολομέλειας στις 13 Μαρτίου 2018.

Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πραγματοποίησαν τρεις γύρους διαπραγματεύσεων που κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία στις 30 Μαΐου 2018.