Ηλεκτρονικό Εμπόριο: Έρχεται νέα Οδηγία για την προστασία των καταναλωτών από παραπλανητικές και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

• Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ποιος είναι ο πραγματικός πωλητής ενός προϊόντος ή μίας υπηρεσίας
• Διπλή ποιότητα: οποιαδήποτε σημαντική διαφορά θα πρέπει να διευκρινίζεται και να είναι ορατή
• Οι νέοι κανόνες αποτελούν μέρος του συνόλου των μέτρων της «Νέας Συμφωνίας για τους Καταναλωτές»

Την Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2019, επιτεύχθηκε προσωρινή συμφωνία μεταξύ των διαπραγματευτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) και του Συμβουλίου της ΕΕ αναφορικά με την αντιμετώπιση των παραπλανητικών κατατάξεων στις πλατφόρμες ηλεκτρονικής αγοράς, καθώς και της διπλής ποιότητας των προϊόντων.

Κανόνες διαφάνειας στις κατατάξεις και τις κριτικές στο Διαδίκτυο  

Σύμφωνα με την επιτευχθείσα μεταξύ του ΕΚ και του Συμβουλίου προσωρινή συμφωνία, οι πλατφόρμες ηλεκτρονικής αγοράς και οι υπηρεσίες σύγκρισης τιμών (π.χ. Amazon, eBay, AirBnb, Skyscanner) θα υποχρεούνται να δημοσιοποιούν τις βασικές παραμέτρους που καθορίζουν την κατάταξη των προερχόμενων από ερωτήματα αναζητήσεων προσφορών.

Οι καταναλωτές θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να γνωρίζουν ποιος είναι ο πραγματικός πωλητής του προϊόντος ή της υπηρεσίας και να διαθέτουν σαφή πληροφόρηση πριν προβούν στην αγορά.

Οι νομοθέτες της ΕΕ πρόσθεσαν στη «μαύρη λίστα» της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (Παράρτημα I, το οποίο περιλαμβάνει λίστα με τις πρακτικές που απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση), μεταξύ άλλων, τις παραπλανητικές δηλώσεις σχετικά με κριτικές σε περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν έχουν ληφθεί εύλογα μέτρα για να διασφαλισθεί η ακρίβειά τους.

Διπλή ποιότητα των προϊόντων

Αυτή η νομοθεσία αντιμετωπίζει ακόμα το ζήτημα της λεγόμενης «διπλής ποιότητας των προϊόντων», λ.χ. όταν ορισμένα προϊόντα τα οποία διατίθενται στην αγορά με το ίδιο εμπορικό σήμα διαφέρουν σε σύνθεση ή χαρακτηριστικά.

Οποιαδήποτε σημαντική διαφορά θα πρέπει να διευκρινίζεται και να είναι ορατή στον καταναλωτή κατά τη στιγμή της αγοράς.

Το κείμενο της συμφωνίας περιλαμβάνει μία αναθεωρητική ρήτρα η οποία θα υποχρεώνει την Επιτροπή να αξιολογήσει την κατάσταση μετά την πάροδο δύο ετών από την ημερομηνία θέσης σε εφαρμογή της οδηγίας με στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσον η διπλή ποιότητα των προϊόντων πρέπει να προστεθεί στη μαύρη λίστα των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Ποινές σε περίπτωση παραβάσεων

Οι διαπραγματευτικές ομάδες του ΕΚ και του Συμβουλίου συμφώνησαν στη θέσπιση ενός ανώτατου κατ’ αποκοπήν ποσού των δύο εκατομμυρίων ευρώ στις περιπτώσεις επιβολής ποινών χωρίς διαθέσιμες πληροφορίες ως προς τον τζίρο ή τουλάχιστον 4% του ετήσιου τζίρου της προηγούμενης χρήσης του εμπόρου στο κράτος μέλος όπου τελείται η παράβαση.

Δήλωση

Ο Daniel Dalton (Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, Ηνωμένο Βασίλειο), που εισηγείται τη νομοθεσία στο ΕΚ, δήλωσε: «Η σημερινή συμφωνία επικαιροποιεί τα δικαιώματα των καταναλωτών στην εποχή του Διαδικτύου, διασφαλίζοντας ότι οι καταναλωτές θα διαθέτουν μεγαλύτερη πληροφόρηση για τον τρόπο λειτουργίας των ηλεκτρονικών κατατάξεων και για τυχόν περιστατικά χειραγώγησης των αποτελεσμάτων λόγω πληρωμένων βαθμολογήσεων. Απαγορεύονται επίσης οι παραπλανητικές δηλώσεις για κριτικές και η μεταπώληση εισιτηρίων εκδηλώσεων που έχουν αποκτηθεί με αυτοματοποιημένα μέσα για να παρακαμφθούν τα χρονικά όρια απόκτησης.»

«Ένα άλλο βασικό αίτημα του ΕΚ, η αντιμετώπιση της διπλής ποιότητας των προϊόντων, συμπεριλαμβάνεται μαζί με μία αναθεωρητική ρήτρα με στόχο την εκτίμηση κατά πόσον θα απαιτηθούν περαιτέρω νομοθετικά μέτρα δύο χρόνια μετά τη θέση σε εφαρμογή. Ένα ενισχυμένο καθεστώς επιβολής ποινών θα συμβάλλει ακόμα στο να αποτρέπονται οι επιχειρήσεις από το να βλάπτουν τα συμφέροντα των καταναλωτών», πρόσθεσε ο κ. Dalton.

Επόμενα βήματα

Η προσωρινή συμφωνία θα πρέπει ακόμα να επικυρωθεί από τους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών μελών (Coreper) και την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών του ΕΚ. Στη συνέχεια, θα τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια του ΕΚ και θα υποβληθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ.

Αυτή η πρόταση, η οποία συνιστά μέρος του συνόλου των μέτρων της «Νέας Συμφωνίας για τους Καταναλωτές» που παρουσιάστηκε τον περασμένο Απρίλιο, τροποποιεί τέσσερις οδηγίες για τα δικαιώματα των καταναλωτών, συγκεκριμένα: την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, την οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, την οδηγία για τους αθέμιτους όρους στις συμβάσεις και την οδηγία για την αναγραφή των τιμών.