Νέες μορφές απασχόλησης: «Προ των πυλών» βασικά κατώτατα δικαιώματα στην ΕΕ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) εξέφρασαν την πρόθεση τους να ενισχύσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων στις μορφές της περιστασιακής απασχόλησης μέσω των εξής μέτρων:

• «Διαφανείς» συμβάσεις εργασίας από την πρώτη ημέρα
• Συγκεκριμένο πλαίσιο δικαιωμάτων για τους εργαζομένους στις μη παραδοσιακές μορφές απασχόλησης
• Εξάμηνη μη ανανεώσιμη δοκιμαστική περίοδος

Συγκεκριμένα, την Πέμπτη, 18-10-2018, η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΕΚ ενέκρινε νέους κανόνες για τα δικαιώματα των εργαζομένων που απασχολούνται κατά παραγγελία (on-demand), βάσει επιταγών πληρωμής υπηρεσιών (voucher-based) ή σε πλατφόρμες, όπως η Uber ή το Deliveroo.

Τα μέλη της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων δήλωσαν ότι ένα πρόσωπο, το οποίο για ορισμένη περίοδο εκτελεί υπηρεσίες για και υπό την καθοδήγηση άλλου προσώπου με αντάλλαγμα την παροχή αμοιβής, θα πρέπει να τυγχάνει της προστασίας των εν λόγω νέων δικαιωμάτων.

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι σε περιστασιακή ή βραχυχρόνια απασχόληση, οι εργαζόμενοι κατά παραγγελία, οι εργαζόμενοι με ασυνεχείς συμβάσεις ορισμένου χρόνου, οι εργαζόμενοι βάσει επιταγών πληρωμής υπηρεσιών, οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες, καθώς και το οικιακό προσωπικό, οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι, οι εκπαιδευόμενοι και οι μαθητευόμενοι, δικαιούνται μία σειρά δικαιωμάτων ελάχιστης προστασίας, στις περιπτώσεις που πληρούν αυτούς τους όρους.

Διαφάνεια

Σύμφωνα με το εγκριμένο κείμενο, όλοι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται από την πρώτη ημέρα ως προς τους ουσιώδεις όρους της σύμβασής τους, όπως η διάρκεια, η προθεσμία καταγγελίας και ο αρχικός βασικός μισθός. Οι ευρωβουλευτές εισήγαγαν μία απαίτηση για τους εργοδότες να παρέχουν αυτή την πληροφόρηση γραπτώς και να περιλαμβάνουν λεπτομέρειες σχετικά με τις εκπαιδεύσεις, τα επιδόματα (πριμ) και τις πληρωμές υπερωριακής απασχόλησης.  

Νέες μορφές απασχόλησης

Προκειμένου να καλυφθούν οι νέες μορφές απασχόλησης, οι ευρωβουλευτές επικεντρώθηκαν στη βελτιστοποίηση συγκεκριμένου αριθμού δικαιωμάτων και της προστασίας.

• Μεταβλητά προγράμματα εργασίας: οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται για τις εγγυημένες αμειβόμενες ώρες και για την αμοιβή για την εργασία που εκτελείται πρόσθετα αυτών των εγγυημένων ωρών. Η καταληκτική προθεσμία μέχρι την οποία ο εργοδότης μπορεί να καταγγείλει μία σύμβαση, οπότε ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωσης, θα πρέπει επίσης να δηλώνεται.

• Προβλέψιμες ώρες απασχόλησης: οι εργαζόμενοι με συμβάσεις κατά παραγγελία ή σε παρόμοιες μορφές απασχόλησης θα πρέπει να επωφελούνται ενός κατώτατου επιπέδου σταθερότητας και προβλεψιμότητας και να μπορούν να αρνούνται, χωρίς να υφίστανται κυρώσεις, την ανάθεση μίας εργασίας εκτός των προκαθορισμένων ωρών ή να αποζημιώνονται εάν η εργασία που τους ανατέθηκε δεν ακυρώθηκε εγκαίρως.

• Πάνω από μία απασχόληση: ο εργοδότης δε θα πρέπει να απαγορεύει, τιμωρεί ή να παρεμποδίζει εργαζομένους από το να αναλαμβάνουν εργασία σε άλλες εταιρείες.

Δοκιμαστική περίοδος και εκπαίδευση

Οι δοκιμαστικές περίοδοι δεν θα πρέπει να διαρκούν περισσότερο από έξι μήνες ή εννέα μήνες στην περίπτωση διευθυντικών θέσεων, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι η ανανέωση της σύμβασης δε συνεπάγεται νέα δοκιμαστική περίοδο. Σε καμία περίπτωση, δε θα δίνεται η δυνατότητα μονομερούς παράτασης της δοκιμαστικής περιόδου.

Οι ευρωβουλευτές στήριξαν την πρόταση περί παροχής της υποχρεωτικής εκπαίδευσης δωρεάν από τον εργοδότη και πρόσθεσαν διάταξη σύμφωνα με την οποία θα πρέπει η εκπαίδευση αυτή να ολοκληρώνεται σε εργάσιμες ώρες και να λογίζεται ως χρόνος εργασίας.

Δήλωση

Ο Enrique Calvet Chambon (Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, Ισπανία), εισηγητής του κειμένου στην αρμόδια Επιτροπή του ΕΚ, δήλωσε: «Οι νέοι κανόνες είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ενίσχυση και ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου και της συνοχής για το μέλλον.

Η στιγμή για τη θέσπιση κατώτατων κανόνων σχετικά με τις εργασιακές συνθήκες των Ευρωπαίων πολιτών έφθασε. Τα εν λόγω κατώτατα δικαιώματα έχουν σημασία για τις ζωές 500 εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους και θα συνεισφέρουν στην εξισορρόπηση ευελιξίας και προστασίας.

Ο Κοινωνικός Διάλογος αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των νέων μορφών απασχόλησης. Προτείνουμε την προώθησή του στο μέγιστο βαθμό. Αυτές οι νέες μορφές απασχόλησης θα στηρίζονται στο εξής σε σταθερά βασικά κατώτατα δικαιώματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.»

Επόμενα βήματα

Το κείμενο ψηφίστηκε με 30 ψήφους υπέρ, 7 κατά και 11 αποχές. Θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο εξής μεταξύ των ομάδων του ΕΚ και του Συμβουλίου προκειμένου να συμφωνηθεί η τελική μορφή των νέων κανόνων.