Αναθεώρηση της Οδηγίας για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων λόγω της επίδρασης της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η αναθεώρηση της Οδηγίας 85/374/ΕΟΚ για θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων σε συνάρτηση με την ευθύνη από την τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης βρέθηκε στο επίκεντρο της πρόσφατης συνεδρίασης της Επιτροπής Δικαίου Πληροφορικής (IT Law Committee) του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE).

Συμμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα της Ελληνικής Αντιπροσωπείας, τα σπουδαιότερα σημεία της συνεδρίασης αφορούσαν στον τρόπο αντιμετώπισης των πραγματικών και νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν από τη χρήση της τεχνολογίας της Τεχνητής Νοημοσύνης, καθώς και τις επιπτώσεις της στην παροχή νομικών υπηρεσιών από τους δικηγόρους.

Αναθεώρηση της Οδηγίας 85/374/ΕΟΚ και ζητήματα σχετικά με την ευθύνη από την τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται επί του παρόντος την αναθεώρηση της οδηγίας 85/374/ΕΟΚ «για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σε θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων» και στα πλαίσια αυτά διερευνά τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των πραγματικών και νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν από τη χρήση της τεχνολογίας της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης επισημάνθηκαν σχετικώς κυρίως τα ακόλουθα:

Βασικό χαρακτηριστικό των προϊόντων με τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί η αυτόνομη ανάπτυξή τους, εξαιτίας της οποίας οι ιδιότητές τους δεν είναι απόλυτα προβλέψιμες και δεν μπορεί να γίνει λόγος για «ελάττωμα» του προϊόντος ή για «υπαιτιότητα» με την παραδοσιακή έννοια των όρων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν μπορεί να αναμένεται από το θύμα να παράσχει αποδείξεις σχετικά με τις εσωτερικές δυσλειτουργίες του προϊόντος που οδήγησαν στις ζημίες.

Εάν εξ αυτής της αιτίας προκριθεί η προσέγγιση της αντικειμενικής ευθύνης για ζημίες που προκλήθηκαν από τη χρήση προϊόντων με Τεχνητή Νοημοσύνη, θα πρέπει αφενός να διερευνηθεί ποιο από τα εμπλεκόμενα στην παραγωγική αλυσίδα μέρος θα κριθεί υπεύθυνο για τη ζημία και αφετέρου να προβλεφθεί η δυνατότητα άμυνας των υπεύθυνων προσώπων, όπως για παράδειγμα στη βάση κάποιου είδους «benchmarking» (συγκριτικής προτυποποίησης) σχετικά με την απόδοση του συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης σε διαβούλευση με τους σχετικούς τεχνικούς εμπειρογνώμονες και δίχως να προκαλεί σημαντική μείωση του επιπέδου νομικής προστασίας των χρηστών του συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης.

Συνεπεία της ιδιαιτερότητας των συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, προτάθηκε ο διαχωρισμός των ζητημάτων σχετικά με την ευθύνη της Τεχνητής Νοημοσύνης από οποιαδήποτε σχέδια μεταρρύθμισης της προαναφερόμενης οδηγίας.

Επιπλέον, συζητήθηκε η σκοπιμότητα της εις ολόκληρον ευθύνης όλων των προσώπων που καθιστούν διαθέσιμο στην ευρωπαϊκή αγορά σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης προς πώληση, μίσθωση ή οποιαδήποτε μορφή διανομής στο πλαίσιο επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς και η καθιέρωση υποχρέωσης δήλωσης σε μητρώο της Ε.Ε. κάθε συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης που χρησιμοποιείται εντός της ΕΕ.

Τεχνητή Νοημοσύνη και οι επιπτώσεις της στην παροχή νομικών υπηρεσιών από τους δικηγόρους

Σύμφωνα με την Επιτροπή, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δυναμική να επιφέρει θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο παροχής των νομικών υπηρεσιών.

Μέχρι σήμερα, οι νομικές υπηρεσίες παρέχονταν πάντα από τον άνθρωπο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη θέτει υπό αμφισβήτηση την κατάσταση αυτή σε βαθμό που πρέπει να αξιολογηθεί.

Σε ορισμένα τμήματα της αγοράς παροχής νομικών υπηρεσιών, τα οποία πρέπει να προσδιοριστούν, διαφαίνεται η πιθανότητα ανταγωνισμού μεταξύ των υπηρεσιών που παρέχονται από δικηγόρους και των υπηρεσιών που παρέχονται από αυτοματοποιημένα συστήματα.

Επιπλέον, οι δικηγόροι λειτουργούν σε ένα δεδομένο ρυθμιστικό περιβάλλον, το οποίο αναπόφευκτα θα επηρεαστεί από τη δυνατότητα παροχής νομικών υπηρεσιών από μηχανές.

Εντέλει, η εισχώρηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη αγορά νομικών υπηρεσιών εξαρτάται πρωτίστως από τις τεχνικές εξελίξεις αλλά επίσης και από τη διαμόρφωση του οικείου ρυθμιστικού πλαισίου.