Τα emoji ως αποδεικτικά μέσα: Είναι τα δικαστήρια έτοιμα για την αξιολόγησή τους;

Οι εισαγγελικές αρχές στην περιοχή Bay Area του San Fransisco των ΗΠΑ προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι ένας άνδρας που συνελήφθη κατά τη διάρκεια μυστικής αστυνομικής επιχείρησης ήταν ένοχος για μαστροπεία.

Μεταξύ των αποδεικτικών στοιχείων ήταν μια σειρά από μηνύματα στο Instagram (Direct Messages), τα οποία φέρεται να απέστειλε σε μια γυναίκα. Σε ένα από αυτά αναφέρεται: "Η ομαδική εργασία δημιουργεί τη δουλειά των ονείρων" (Teamwork make the dream work) συνοδευμόμενο από emoji με ψηλά τακούνια και μία τσάντα με χρήματα στο τέλος της πρότασης.

Η εισαγγελία ανέφερε ότι το μήνυμα υπονοούσε ότι υπήρχε σχέση εργασίας μεταξύ των δύο ατόμων, ο κατηγορούμενος, ωστόσο, υποστήριξε ότι προσπαθούσε να επιτύχει μια ρομαντική σχέση με τη γυναίκα. Ποιος είχε δίκιο;

Σύμφωνα με τη Wikipedia, emoji είναι ιδεογράμματα ή εικονίδια με πρόσωπα, αντικείμενα, οχήματα κλπ, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως σε εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων.

Image by Pixaline on Pixabay

Τα emoji εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα ενώπιον των δικαστηρίων ως αποδεικτικά μέσα τα τελευταία χρόνια.

Μεταξύ του 2004 και του 2019, υπήρξε μια εκθετική αύξηση των αναφορών σε emoji και emoticon από αμερικανικά δικαστήρια, με πάνω από το 30% όλων των περιπτώσεων που εμφανίζονται το 2018, σύμφωνα με τον καθηγητή Νομικής του Πανεπιστημίου της Σάντα Κλάρα, Eric Goldman, ο οποίος παρακολουθεί όλες τις αναφορές "emoji" και "emoticon" που εμφανίζονται στις αμερικανικές δικαστικές αίθουσες.

Μέχρι στιγμής τα emoji και τα emoticons σπανίως ήταν αρκετά σημαντικά για να επηρεάσουν την έκβαση μίας υπόθεσης, αλλά με τη χρήση τους να αυξάνεται καθημερινά, η ασάφεια ως προς τον τρόπο εμφάνισης και ερμηνείας τους δημιουργεί σημαντικά ζητήματα στα δικαστήρια.

Εικόνα: Eric Goldman / Santa Clara University

Τα emoticons άρχισαν να εμφανίζονται στα αμερικανικά δικαστήρια το 2004 και από τότε εμφανίζονται συχνότερα σε περιπτώσεις online σεξουαλικής παρενόχλησης.

Προσφάτως, τα emoji ξεπέρασαν τα emoticons, καθώς εμφανίζονται σε κάθε είδους υποθέσεις, από ανθρωποκτονίες μέχρι ληστείες.

Σε περιπτώσεις ανθρωποκτονίας, ένα emoji θα μπορούσε να βρεθεί σε μηνύματα απειλές που έλαβαν χώρα μεταξύ του κατηγορουμένου και του θύματος και χρησιμεύουν ως απόδειξη που υποδηλώνει την κατάσταση του κατηγορουμένου ή εάν είχε πρόθεση να διαπράξει το έγκλημα.

«Αυτό μπορεί να συμβεί στο ποινικό δίκαιο, αλλά μπορεί να συμβεί και στο δίκαιο των συμβάσεων. Υπάρχει μια σειρά συζητήσεων που λαμβάνει χώρα πριν από τη σύναψή της», σημειώνει ο καθηγητής Goldman.

Προσυμβατική ευθύνη για ενοικίαση διαμερίσματος ... μέσω emoji

Το 2017, ένα ζευγάρι στο Ισραήλ χρεώθηκε χιλιάδες δολάρια, αφού ένα δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η χρήση του emoji προς έναν ιδιοκτήτη ακινήτου, σηματοδότησε την πρόθεσή τους να ενοικιάσουν το διαμέρισμά του.

Αφού έστειλαν ένα ενθουσιώδες κείμενο που επιβεβαίωσε ότι ήθελαν το διαμέρισμα, το οποίο περιείχε μια σειρά από emoji, συμπεριλαμβανομένου ενός μπουκαλιού σαμπάνιας, ενός σκίουρου και ενός κομήτη, σταμάτησαν να ανταποκρίνονται στα κείμενα του ιδιοκτήτη και προχώρησαν στην ενοικίαση ενός άλλους διαμερίσματος. 

Το δικαστήριο έκρινε τελικώς ότι το ζευγάρι ενήργησε με κακή πίστη, λέγοντας ότι οι «εικόνες έφεραν μεγάλη αισιοδοξία» που «φυσικά οδήγησε στην μεγάλη εξάρτηση του ενάγοντος από την επιθυμία των εναγομένων να νοικιάσουν το διαμέρισμά του».

Τα emoji ως αποδεκτικά μέσα

Ωστόσο, είναι σπάνιο οι έρευνες σχετικά με μια υπόθεση να στρέφονται στην ερμηνεία ενός emoji.

«Εμφανίζονται ως αποδεικτικά στοιχεία, τα δικαστήρια πρέπει να αναγνωρίσουν την ύπαρξή τους, αλλά συχνά είναι αδιάφορα σε σχέση με την υπόθεση», αναφέρει ο Goldman.

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί δικαστές αποφασίζουν να αναφέρουν τη φράση "παραλείποντας τα emoji", καθώς δεν πιστεύουν ότι είναι σχετικά με την υπόθεση. Ωστόσο, τα emoji είναι ένα κρίσιμο μέρος της επικοινωνίας, και σε περιπτώσεις όπου οι online συνομιλίες διαβάζονται ενώπιον των ενόρκων, τα emoji θα πρέπει να αποκτήσουν νόημα και όχι να παραλείπονται.

«Θα μπορούσατε να φανταστείτε ότι αν έχετε ένα πρόσωπο που κλείνει μάτι στο τέλος ενός μηνύματος, θα διαβάσετε αυτήν την πρόταση πολύ διαφορετικά από ό,τι χωρίς το πρόσωπο αυτό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Goldman.

Όσον αφορά την υπόθεση πορνείας που αναφέραμε στην αρχή, ένας εμπειρογνώμονας ειδικευμένος σε θέματα trafficking κατέθεσε στο δικαστήριο ότι τα ψηλά τακούνια και οι τσάντες με χρήματα υποστήριζαν την ερμηνεία ότι ο κατηγορούμενος εμπλεκόταν σε μαστροπεία, μεταφράζοντας το μήνυμα ως «να φοράτε ψηλά τακούνια για να έρθετε να βγάλετε χρήματα».

Τελικά, η απόφαση δεν βασίστηκε στην ερμηνεία των emoji, αλλά παρείχε μία επιπλέον αποδεικτική υποστήριξη.

Οι διαφορετικές απεικονίσεις των emoji στις online πλατφόρμες δημιουργούν επίσης πρόβλημα στις δικαστικές αποφάσεις. Για παράδειγμα, ανάλογα με τον τύπο του τηλεφώνου που χρησιμοποιείτε, ένα χαμογελαστό emoji μπορεί να δημιουργεί πολύ διαφορετική εντύπωση.

Παρά την πιθανότητα να ερμηνευτούν με διαφορετικούς τρόπους, εμπειρογνώμονες στα emoji δεν υπάρχουν.

«Το νόημα των emoji διαρμορφώνεται ανάλογα με το πλαίσιο χρήσης τους. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για τα emoji ως φαινόμενο, αλλά ως προς το τι σημαίνει ένα συγκεκριμένο emoji, μάλλον δεν θα πάμε σε γλωσσολόγο. Πιθανώς να επισκεπτόμασταν κάποιον που είναι εξοικειωμένος με αυτήν την κοινότητα, όπως ακριβώς συνέβη και με την υπόθεση του trafficking», σημειώνει ο Goldman.

Παρόλο που δεν υπήρξαν σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την ερμηνεία των emoji το 2018, ο Goldman εξακολουθεί να αναμένει ότι θα υπάρξουν περισσότερες στο μέλλον.

Αναφερόμενος σε μια μελέτη στην οποία προέκυψε ότι το 20% των ερωτηθέντων θα τροποποιούσε ή δεν θα αναρτούσε ένα tweet, αφού θα τους έδειχναν πως θα αποδίδονταν τα emoji που χρησιμοποίησαν σε διαφορετικές πλατφόρμες, ο Goldman υποστηρίζει ότι εκατομμύρια τέτοια tweets θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή για αγωγές ενώπιον δικαστηρίων.

Αλλά για να ερμηνευθούν τα emoji στο πλαίσιο αγωγών, θα πρέπει να αρχίσουν να εμφανίζονται στις δικαστικές αποφάσεις και να λαμβάνονται δεόντως υπόψη.

«Οι δικαστές πρέπει να είναι ενήμεροι για τη σημασία των emoji στην αξιολόγηση μίας επικοινωνίας και πρέπει να σιγουρευτούμε ότι τα emoji λαμβάνουν τη δέουσα προσοχή», καταλήγει ο Goldman.

Με πληροφορίες από theverge.com, washingtonpost.com, blog.ericgoldman.org