«Πράσινο φως» από τους Υπουργούς της ΕΕ στην έναρξη των εμπορικών συνομιλιών με τις ΗΠΑ

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Τη Δευτέρα, 15-04-2019, το Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ ενέκρινε τις εντολές που επιτρέπουν στην Επιτροπή να ξεκινήσει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να δημοσιοποιήσει και τις δύο αποφάσεις με τις οποίες επιτρέπεται η έναρξη των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ καθώς και τις συνοδευτικές οδηγίες διαπραγμάτευσης.

Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδωσαν στην Επιτροπή το πράσινο φως προκειμένου να ξεκινήσει επίσημες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με δύο συμφωνίες, μία για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης και μία για την κατάργηση των δασμών για τα βιομηχανικά προϊόντα. Η απόφαση αυτή έρχεται μόλις τρεις μήνες μετά την υποβολή προτάσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τις διαπραγματευτικές εντολές και είναι σύμφωνη με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, κατά τη διάρκεια του οποίου οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν την «ταχεία εφαρμογή όλων των στοιχείων της κοινής δήλωσης ΗΠΑ-ΕΕ της 25ης Ιουλίου 2018».

Διαπραγμάτευση δύο συμφωνιών με τις ΗΠΑ

Οι οδηγίες για τις διαπραγματεύσεις καλύπτουν δύο πιθανές συμφωνίες με τις ΗΠΑ:

• Μια εμπορική συμφωνία η οποία εστιάζει αυστηρά στην κατάργηση των δασμών μόνο στα βιομηχανικά προϊόντα, με εξαίρεση τα γεωργικά προϊόντα.
• Μια δεύτερη συμφωνία, σχετικά με την αξιολόγηση της συμμόρφωσης, που θα έχει ως στόχο την άρση των μη δασμολογικών φραγμών, χάρη στην οποία οι επιχειρήσεις θα μπορούν να αποδεικνύουν πιο εύκολα ότι τα προϊόντα τους πληρούν τις τεχνικές απαιτήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, διατηρώντας ωστόσο υψηλό βαθμό προστασίας στην ΕΕ.

Σύμφωνα με τις οδηγίες που συμφωνήθηκαν από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω τις πιθανές οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της συμφωνίας, λαμβάνοντας υπόψη τις δεσμεύσεις της ΕΕ σε διεθνείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Η αξιολόγηση αυτή, καθώς και αυτή καθαυτή η διαπραγματευτική διαδικασία, θα διεξάγονται σε τακτικό διάλογο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη, την κοινωνία των πολιτών και όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, σύμφωνα με τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαφάνεια. Στο πλαίσιο της δέσμευσής της για εμπορική πολιτική χωρίς αποκλεισμούς, αυτή τη στιγμή η Επιτροπή διεξάγει δημόσια διαβούλευση σχετικά με την εθελοντική ρυθμιστική συνεργασία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποίησε οικονομική ανάλυση η οποία δείχνει ήδη ότι μια συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για κατάργηση των δασμών για τα βιομηχανικά προϊόντα θα αυξήσει τις εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ κατά 8 % και τις εξαγωγές των ΗΠΑ στην ΕΕ κατά 9 % έως το 2033. Η αύξηση αυτή αντιστοιχεί σε πρόσθετα κέρδη ύψους 27 και 26 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, στις εξαγωγές της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Επόμενα βήματα

Η ΕΕ είναι έτοιμη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα καλύψουν μία αυστηρά περιορισμένη δέσμη θεμάτων που προέρχονται από την κοινή δήλωση των Προέδρων Juncker και Trump τον Ιούλιο. Οι εντολές διευκρινίζουν επίσης ότι οι διαπραγματευτικές οδηγίες για τη Διατλαντική εταιρική σχέση συναλλαγών και επενδύσεων (TTIP) που συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο του 2013 πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι πλέον παρωχημένες και ότι δεν ανταποκρίνονται στις παρούσες ανάγκες.

Η Επιτροπή θα διαπραγματευτεί εκ μέρους της ΕΕ, διασφαλίζοντας την αρμόζουσα επικοινωνία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών και των οικονομικών φορέων. Η τελική συμφωνία θα πρέπει να συναφθεί από το Συμβούλιο, μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για την κατάργηση των δασμών στα βιομηχανικά προϊόντα, στόχος είναι να αυξηθούν οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στην αγορά και η δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης και ανάπτυξης. Η εντολή του του Συμβουλίου εξασφαλίζει ότι οι διαπραγματεύσεις θα λάβουν πλήρως υπόψη συγκεκριμένες ευαισθησίες ως προς ορισμένα προϊόντα, όπως τα ενεργοβόρα προϊόντα και τα προϊόντα αλιείας, καθώς και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις εξ αιτίας των διαφορών στα ρυθμιστικά πλαίσια στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.

Η Επιτροπή θα πρέπει να εκπονήσει μία αξιολόγηση επιπτώσεων στην αειφορία το γρηγορότερο δυνατόν, όπου θα εξετάζονται οι ενδεχόμενες οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της εν λόγω συμφωνίας, εν όψει και των δεσμεύσεων της ΕΕ σε διεθνείς συμφωνίες όπως είναι η συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή. Τα πορίσματα αυτής της αξιολόγησης επιπτώσεων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης.

Η εντολή εξασφαλίζει επίσης ότι η ΕΕ δεν θα ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ όσο εξακολουθούν να ισχύουν οι τρέχοντες δασμοί στις εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ότι μπορεί να αναβάλει μονομερώς τις διαπραγματεύσεις σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν περαιτέρω περιορισμούς κατά των ευρωπαϊκών προϊόντων.

Δηλώσεις

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Jean-Claude Juncker, δήλωσε σχετικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση υλοποιεί όσα συμφωνήσαμε ο Πρόεδρος κ. Trump κι εγώ στις 25 Ιουλίου 2018. Επιθυμούμε μια αμοιβαία συμφέρουσα κατάσταση όσον αφορά το εμπόριο, η οποία θα ωφελήσει τόσο την ΕΕ όσο και τις ΗΠΑ. Αυτό που επιθυμούμε ιδίως είναι η μείωση των δασμών για τα βιομηχανικά προϊόντα, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον αύξηση στις εξαγωγές της ΕΕ και των ΗΠΑ αξίας περίπου 26 δισ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μία από τις σημαντικότερες οικονομικές σχέσεις στον κόσμο. Επιδίωξή μας είναι η περαιτέρω ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ μας, με βάση το θετικό πνεύμα του περασμένου Ιουλίου.»

Η Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Cecilia Malmström, δήλωσε τα εξής: «Πρόκειται για μια ευπρόσδεκτη απόφαση που θα συμβάλει στη μείωση των εμπορικών εντάσεων. Είμαστε πλέον έτοιμοι να ξεκινήσουμε επίσημες συνομιλίες σχετικά με αυτές τις δύο στοχευμένες συμφωνίες, οι οποίες θα αποφέρουν απτά οφέλη για τους πολίτες και τις οικονομίες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Είμαι πεπεισμένη ότι η άρση των εμπορικών φραγμών μεταξύ μας μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής.»

Ο Υπουργός Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας της Ρουμανίας και Πρόεδρος του Συμβουλίου, Ștefan-Radu Oprea, δήλωσε: «Η σημερινή έγκριση των οδηγιών διαπραγμάτευσης της ΕΕ δίνει μία ξεκάθαρη ένδειξη της δέσμευσης της ΕΕ ως προς ένα θετικό εμπορικό θεματολόγιο με τις ΗΠΑ και ως προς την εφαρμογή του αυστηρά καθορισμένου προγράμματος εργασίας που συμφωνήθηκε μεταξύ των Προέδρων Trump και Juncker στις 25 Ιουλίου 2018. Θα είμαι ωστόσο ξεκάθαρος: δεν θα μιλήσουμε για γεωργία ή δημόσιες συμβάσεις. Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της συμφωνίας θα ληφθούν πλήρως υπόψη κατά τις διαπραγματεύσεις.»

Ιστορικό

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ διατηρούν τη μεγαλύτερη και βαθύτερη διμερή εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο και οι οικονομίες τους είναι σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένες. Οι δύο οικονομίες αντιπροσωπεύουν αθροιζόμενες περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕγχΠ και περίπου το ένα τρίτο των συνολικών εμπορικών συναλλαγών παγκοσμίως.

Ως άμεσο αποτέλεσμα της συνάντησης του Προέδρου Juncker με τον Πρόεδρο Trump στις 25 Ιουλίου 2018, και της κοινής δήλωσης που συμφωνήθηκε από τις δύο πλευρές, δεν επιβλήθηκαν νέοι δασμοί, μεταξύ άλλων στα αυτοκίνητα και στα ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ενώ η ΕΕ και οι ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες για την εξάλειψη όλων των υφιστάμενων βιομηχανικών δασμών και τη βελτίωση της συνεργασίας τους.

Από τον Ιούλιο του 2018 η ΕΕ και οι ΗΠΑ εργάζονται, μέσω της εκτελεστικής ομάδας εργασίας ΕΕ-ΗΠΑ, για την υλοποίηση των δράσεων που συμφωνήθηκαν στη δήλωση.

Τον Ιανουάριο του 2019 η Επιτροπή υπέβαλε στα κράτη μέλη προτάσεις για διαπραγματευτικές εντολές με στόχο την κατάργηση των βιομηχανικών δασμών και τη διευκόλυνση των αξιολογήσεων συμμόρφωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η σημερινή απόφαση ολοκληρώνει αυτή τη διαδικασία έγκρισης.

Όσον αφορά άλλες πτυχές της κοινής δήλωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν πλέον τον βασικό προμηθευτή σπόρων σόγιας για την Ευρώπη και θα είναι σύντομα σε θέση να επεκτείνουν περαιτέρω την αγορά τους, σε συνέχεια της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία για την έγκριση της χρήσης σπόρων σόγιας από τις ΗΠΑ για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσιεύσει τα τελευταία στοιχεία αύριο. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν επίσης κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των αποστολών υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) από τις ΗΠΑ τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2018. Η ΕΕ έχει επίσης επισημάνει ορισμένους τομείς στους οποίους η εθελοντική συνεργασία με τις ΗΠΑ σε ρυθμιστικά ζητήματα θα μπορούσε να αποφέρει γρήγορα και ουσιαστικά αποτελέσματα.