Προσβολή προσωπικότητας μέσω Youtube (ΠΠρΑθ 643/2020)

Με την υπ'αριθμ. 643/2020 απόφασή του το Πρωτοδικείο Αθηνών έκρινε ότι σε υπόθεση προσβολής προσωπικότητας δια του τύπου, οι διατάξεις του Ν. 1178/1981 εφαρμόζονται αναλογικά και επί προσβολών της προσωπικότητας οι οποίες συντελούνται στο διαδίκτυο, μέσω ηλεκτρονικών σελίδων ή άλλων διαδικτυακών τόπων όπως το YouTube.

Σύμφωνα με την απόφαση, ο αδικηθείς πριν ασκήσει αγωγή υποχρεούται να καλέσει με έγγραφη εξώδικη πρόσκλησή του τον ιδιοκτήτη του εντύπου ή όταν αυτός είναι άγνωστος, τον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξής του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό ανακλητικής δήλωσης· η παρέλευση άπρακτου διαστήματος δέκα ημερών ή η μη δημοσίευση στο αμέσως επόμενο τεύχος θεωρείται άρνηση.

Αναλυτικά η απόφαση, όπως δημοσιεύεται στο nomopolis.edu.gr:

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 643/2020

Κατά το άρθρο μόνο παρ. 1 Ν. 1178/1981, ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, καθώς και σε χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, οι οποίες υπαίτια προξενήθηκαν με δημοσίευμα, που θίγει την τιμή ή την υπόληψη παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το άρθρο 914 ΑΚ υπαιτιότητα, η κατά το άρθρο 919 ΑΚ πρόθεση και η κατά το άρθρο 920 ΑΚ γνώση ή υπαίτια άγνοια, συντρέχει στο συντάκτη του δημοσιεύματος ή, αν αυτός είναι άγνωστος, στον εκδότη ή τον διευθυντή σύνταξης του εντύπου. Κατά την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 4 § 13 Ν. 2328/1995 (ΦΕΚ τ. Α΄ 159) και αντικαταστάθηκε εκ νέου με το άρθρο 37 § 2 Ν. 4356/2015 (ΦΕΚ τ. Α΄ 181/24.12.2015), με έναρξη ισχύος από τη δημοσίευσή της την 24.12.2015 (ΦΕΚ τ. Α΄ 181/24.12.2015), ο αδικηθείς, πριν ασκήσει αγωγή για την προσβολή, που υπέστη, υποχρεούται να καλέσει με έγγραφη, εξώδικη πρόσκλησή του τον ιδιοκτήτη του εντύπου ή, όταν αυτός είναι άγνωστος, τον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξής του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό κειμένου, που του υποδεικνύει. Στο κείμενο αυτό προσδιορίζονται και οι λέξεις ή φράσεις, που θεωρήθηκαν προσβλητικές, και πρέπει να ανακληθούν και οι λόγοι, για τους οποίους η συγκεκριμένη αναφορά υπήρξε προσβλητική. Η αποκατάσταση θεωρείται ότι επήλθε αν ο ιδιοκτήτης του εντύπου, άλλως ο εκδότης ή ο διευθυντής σύνταξης αυτού, εντός διαστήματος δέκα (10) ημερών ή, σε κάθε περίπτωση, στο αμέσως επόμενο τεύχος: α) ανακαλέσει ρητά την προσβολή με την παραπάνω δημοσίευση, που γίνεται στην ίδια ή, αν δεν υπάρχει αυτή, σε ανάλογη θέση και φύλλο της αντίστοιχης ημέρας κυκλοφορίας της εφημερίδας, που είχε καταχωριστεί η αρχή του επιλήψιμου δημοσιεύματος, και σε έκταση και μέγεθος ανάλογο με το τελευταίο· και β) κοινοποιήσει στον αδικηθέντα το ως άνω δημοσίευμα αποκατάστασης. Η παρέλευση άπρακτου διαστήματος δέκα (10) ημερών ή η μη δημοσίευση στο αμέσως επόμενο τεύχος θεωρείται άρνηση εκ μέρους του ιδιοκτήτη ή εκδότη του εντύπου. Η παράλειψη της παραπάνω διαδικασίας έχει ως συνέπεια την απόρριψη της αγωγής ως απαράδεκτης. Η αγωγή αποζημίωσης της παραγράφου 2 πρέπει να ασκηθεί εντός έξι (6) μηνών από την πάροδο της προθεσμίας των δέκα (10) ημερών ή της ρητής αρνητικής απάντησης, εφόσον αυτή έχει δοθεί νωρίτερα, ή από την έκδοση του αμέσως επόμενου τεύχους.

Οι προαναφερόμενες διατάξεις εφαρμόζονται άλογα και επί προσβολών της προσωπικότητας, οι οποίες συντελούνται στο διαδίκτυο (internet), μέσω ηλεκτρονικών ιστοσελίδων ή άλλων διαδικτυακών ιστοτόπων (όπως το «YouTube», που πραγματοποιεί διανομή οπτικοακουστικού υλικού – βίντεο, με τη μέθοδο «streaming»), που λειτουργούν ως διεθνές μέσο διακίνησης πληροφοριών, εν όψει του ότι για τις προσβολές αυτές δεν υπάρχει ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο και η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την αναλογική εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας για τις προσβολές της προσωπικότητας μέσω του έντυπου (εφημερίδες, περιοδικά) ή του ηλεκτρονικού (τηλεόραση, ραδιόφωνο) τύπου, αφού και η διαδικτυακή πληροφόρηση δεν διαφέρει ως προς τα ουσιώδη στοιχεία της από εκείνη, που παρέχεται από τον ηλεκτρονικό τύπο, ιδίως δε ως προς τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά της, που οδήγησαν το Νομοθέτη στην καθιέρωση ειδικής διαδικασίας για την εκδίκαση των διαφορών, που ανακύπτουν από τη λειτουργία τους, ήτοι την εμβέλεια δράσης τους, που μάλιστα στο διαδίκτυο είναι παγκόσμια, και συνακόλουθα του αριθμού των αποδεκτών όσων δια αυτού διαδίδονται, που μεγεθύνει την προβολή εκείνου, που θίγεται από τη διάδοση συκοφαντικών, δυσφημιστικών ή εξυβριστικών ισχυρισμών (πρβλ. ΕφΑθ 3071/2014, ΕφΔωδ 220/2013, ΕφΔωδ 36/2011 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 680/2009 ΤΝΠ ΔΣΑ, ΕφΑθ 8962/2006, ΠΠΑ 1101/2018, ΠΠΑ 2718/2017 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Εάν λάβει χώρα η αποκατάσταση της προσβολής, σύμφωνα με τα παραπάνω, δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση κατά την παράγραφο 2.

Στην προκειμένη περίπτωση, με την υπό κρίση αγωγή, ο ενάγων ισχυρίζεται: ότι είναι οδοντίατρος, αλλά και επαγγελματίας τενόρος μεσαιωνικής μουσικής, ψάλτης στο ελληνικό ορθόδοξο μέλος και διευθύνων το καλλιτεχνικό σύνολο «…», το οποίο συμμετέχει σε διεθνή φεστιβάλ και εν γένει πολιτιστικά δρώμενα· ότι οι εναγόμενοι, οι οποίοι είναι ψάλτες και τυγχάνουν μέλη της αναφερόμενης στην αγωγή χορωδίας, έχουν συστήσει ένα διαδικτυακό κανάλι στον ιστότοπο «YouTube», με την ονομασία «…», στο οποίο αναρτούν, με το πρόσχημα της σάτιρας, διάφορα «χιουμοριστικά» βίντεο, με τα οποία χλευάζουν, ειρωνεύονται και δυσφημίζουν καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο ενάγων· ότι την 31.01.2014 οι εναγόμενοι ανήρτησαν στο εν λόγω διαδικτυακό κανάλι τους ένα βίντεο, υπό τον τίτλο «… (by …)». με αποσπάσματα από συναυλία του καλλιτεχνικού συνόλου «…», τα οποία (αποσπάσματα) ήταν παραποιημένα, παρουσιάζονταν με εμβόλιμους ειρωνικούς υπότιτλους, τα δε χορωδιακά μέρη τους επικαλύπτονταν από διάφορους κακόφωνους λαρυγγισμούς, με σκοπό να γελοιοποιήσουν την ψαλτική τέχνη του ενάγοντος, να τον ειρωνευτούν και να τον χλευάσουν, προσβάλλοντας την προσωπικότητά του, εξυβρίζοντας και δυσφημίζοντας το πρόσωπό του, κατά τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα στο δικόγραφο της ένδικης αγωγής· ότι, παρά την προφορική όχληση του ενάγοντος την 28.11.2017, κατόπιν της οποίας το επίμαχο βίντεο καθαιρέθηκε από το διαδικτυακό κανάλι την 29.11.2017, οι εναγόμενοι ακολούθως ανήρτησαν εκ νέου αυτό, το οποίο εξακολουθεί να βρίσκεται αναρτημένο στο κανάλι των εναγόμενων στο « YouTube».

Με βάση τα ανώτερω, ο ενάγων αιτείται, κατόπιν μετατροπής του χρηματικού αιτήματος της αγωγής του από καταψηφιστικό σε έντοκο αναγνωριστικό, με δήλωση του πληρεξούσιου δικηγόρου του στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, η οποία (δήλωση) περιέχεται στα ταυτάριθμα με την απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης (άρθρα 591 § 1 εδ. α΄, 223, 294 εδ. α’. 295 § 1 εδ. β’ και 297 ΚΠολΔ), και με τις κατατεθείσες ενώπιον του Δικαστηρίου προτάσεις του: 1.] να αναγνωριστεί ότι οι εναγόμενοι υποχρεούνται να του καταβάλουν, εις ολόκληρον έκαστος, το συνολικό ποσό των € 29.956,00, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, που υπέστη από την παραποιημένη ανάρτηση στο διαδίκτυο του επίδικου αποσπάσματος και την προσβολή της προσωπικότητάς του, εξαιτίας της συκοφαντικής και εξυβριστικής συμπεριφοράς των εναγομένων, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής, επιφυλασσόμενος να αξιώσει το επιπλέον ποσό των € 44,00 κατά την παράστασή του ως πολιτικός ενάγων σε ποινική δίκη· 2.] να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να καθαιρέσουν το επίδικο βίντεο από το διαδίκτυο και να μην το αναρτήσουν στο μέλλον ξανά, είτε στον ίδιο είτε σε οποιονδήποτε άλλο ιστότοπο· 3.] να διαταχθεί δημοσίευση περίληψης της απόφασης στην εκκλησιαστική εφημερίδα «Ιεροψαλτικά Νέα» και σε μία ημερήσια, εφημερίδα πανελλαδικής κυκλοφορίας, με δαπάνη των εναγομένων· 4.) να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να αναρτήσουν βίντεο στο διαδικτυακό τους κανάλι, «…», στο οποίο θα προβαίνουν στην ανάγνωση περίληψης της απόφασης.

Τέλος, αιτείται να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά εκτελεστή και να καταδικαστούν οι εναγόμενοι στην καταβολή των εν γένει δικαστικών του εξόδων. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα, η υπό κρίση αγωγή παραδεκτά εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, το οποίο είναι καθ’ ύλη και κατά τόπον αρμόδιο για την εκδίκασή της (άρθρα 7, 9, 10, 14, 18 22, 35 και 41 ΚΠολΔ), κατά την προκείμενη ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 591, 614 αρ. 7 ΚΠολΔ, πλην όμως, τυγχάνει απαράδεκτη και ως τέτοια απορριπτέα, διότι, μολονότι αφορά αγωγή προσβολής της προσωπικότητας, η οποία, κατά τους ισχυρισμούς του ενάγοντος, συντελέστηκε στο διαδίκτυο (internet), μέσω του διαδικτυακού ιστοτόπου, «YouTube», και ως εκ τούτου εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου μόνου Ν. 1178/1981, δεν προσκομίζεται από τον τελευταίο (ενάγοντα) η προβλεπόμενη από την παράγραφο 5 του εν λόγω άρθρου έγγραφη, εξώδικη πρόσκλησή του προς τους εναγομένους, ιδιοκτήτες του ιστοτόπου, προκειμένου να αποκαταστήσουν την προσβολή, με την καταχώριση στην ιστοσελίδα ανακλητικής δήλωσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δοθέντος ότι η ένδικη αγωγή κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου την 13.07.2018, ήτοι μετά την έναρξη ισχύος (25.12.2015) της νέας διάταξης της παραγράφου 5 άρθρου μόνου Ν. 1178/1981, πρέπει το Δικαστήριο, σύμφωνα και με όσα διαλαμβάνονται στην ως άνω μείζονα σκέψη, να απορρίψει την αγωγή αυτή και αυτεπαγγέλτως ως απαράδεκτη, ενώ τα δικαστικά έξοδα των εναγομένων πρέπει να επιβληθούν, κατόπιν αιτήματός τους, σε βάρος του ενάγοντος, λόγω της ήττας του (άρθρα 176, 191 § 2 ΚΠολΔ), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΟΝΤΑΣ αντιμωλία των διαδίκων.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την αγωγή.

ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τον ενάγοντα στην καταβολή των δικαστικών εξόδων των εναγομένων, τα οποία ορίζει για τους πρώτο και δεύτερο εναγόμενους στο ποσό των επτακοσίων ευρώ (€ 700,00) και για τον τρίτο εναγόμενο στο ποσό των επτακοσίων ευρώ (€700,00).

Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα την 17-2-2020.