Νέα μέτρα για το παράνομο streaming στην Ελλάδα: Προληπτική διακοπή πρόσβασης σε ιστοσελίδες και σύστημα επιφυλακής στην ΕΕΤΤ

Ενδιαφέρουσες διατάξεις για την "ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο" περιλαμβάνει ο Νόμος 4761/2020 που δημοσιεύθηκε πριν λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η πρώτη διάταξη (άρθρο 68) αφορά στην τροποποίηση του άρθρου 66 Ε του ν. 2121/1993 σχετικά με την Ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με τη σχετική αιτιολογική έκθεση, με το άρθρο αυτό θεσπίζεται ειδική διαδικασία άμεσης λήψης προληπτικών μέτρων προστασίας των κατόχων προστατευόμενων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων για γεγονότα εθνικής ή διεθνούς τηλεθέασης που πρόκειται να μεταδοθούν ταυτόχρονα με τη διενέργειά τους, ιδίως ζωντανές μεταδόσεις πολιτιστικών ή αθλητικών γεγονότων, σε περιπτώσεις που επίκειται μεγάλης κλίμακας προσβολή αυτών μέσω του διαδικτύου.

Αρμόδια για τη λήψη των ανωτέρω μέτρων είναι η Επιτροπή για τη Διαδικτυακή Προσβολή της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΕΔΠΠΙ) του άρθρου 66Ε του ν. 2121/1993, η οποία επιλαμβάνεται αποκλειστικά κατόπιν αίτησης του δικαιούχου.

Η δεύτερη διάταξη (άρθρο 69) αφορά στην καθιέρωση συστήματος επιφυλακής της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε Ε.Ε.Τ.Τ) για την άμεση υποστήριξη του Μητρώου Ονομάτων σε περιπτώσεις που χρήζουν άμεσης και επείγουσας παρέμβασης, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, δικαστικών αποφάσεων ή αποφάσεων της ΕΔΠΠΙ. 

Σύμφωνα με το αρμόδιο Υπουργείο, οι νέες ρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες για την περαιτέρω θωράκιση του πλαισίου προστασίας των κατόχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, όταν τα τελευταία προσβάλλονται διαδικτυακά.

Ειδικότερα, με το άρθρο 25 του ν. 4708/2020, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προχώρησε στην υιοθέτηση ενός σημαντικού εργαλείου για την αντιμετώπιση της πειρατείας, του πολυαναμενόμενου «dynamic blocking».

Μολονότι, αναμφίβολα, η λήψη του εν λόγω νομοθετικού μέτρου αποτέλεσε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας στη χώρα, ωστόσο οι απαιτούμενες προθεσμίες (οι οποίες, μάλιστα δύνανται να παραταθούν έως και 60 ημέρες, κατά περίπτωση), μέσα στις οποίες η Επιτροπή μπορεί να λάβει σχετική απόφαση, δεν διασφαλίζουν την αποτελεσματική προστασία των δικαιούχων σε πολλές περιπτώσεις όπου, λόγω της φύσης και της κλίμακας της επικείμενης προσβολής, απαιτούνται άμεσα μέτρα, όπως ιδίως σε ζωντανές οπτικοακουστικές μεταδόσεις πολιτιστικών ή αθλητικών γεγονότων, οι οποίες εκπέμπονται παράνομα ιδίως μέσω συγκεκριμένων ενιαίων εντοπιστών πόρων (URL).

Και τούτο διότι, στο χρονικό αυτό διάστημα η ανεπανόρθωτη βλάβη στα δικαιώματα των δικαιούχων δύναται να αποτραπεί μόνο με τη λήψη μέτρων σε προληπτικό επίπεδο. Προς τον σκοπό αυτό, με την προτεινόμενη ρύθμιση του άρθρου 1 θεσμοθετείται η δυνατότητα της ΕΔΠΠΙ να λαμβάνει, κατόπιν αίτησης του δικαιούχου, άμεσα, στο πλαίσιο ειδικής διαδικασίας, προληπτικά μέτρα προστασίας που συνίστανται στη διακοπή πρόσβασης στον συγκεκριμένο ιστότοπο/όνομα χώρου για χρονικό διάστημα ανάλογο πρός το γεγονός και του χρόνο διάρκειας αυτού.

Το πλέγμα προστασίας του άρθρου 1 συμπληρώνεται με την καθιέρωση, στο άρθρο 2, συστήματος επιφυλακής, ενεργού και ετοιμότητας, των αρμόδιων οργανικών μονάδων της Ε.Ε.Τ.Τ., το οποίο θα λειτουργεί ως εκτελεστικός βραχίονας για την εφαρμογή των σχετικών αποφάσεων επί περιστατικών που χρήζουν άμεσης και επείγουσας παρέμβασης.

Αναλυτικά τα άρθρα 68 και 69 προβλέπουν:

Άρθρο 68

Ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο - Τροποποίηση του άρθρου 66 Ε του ν. 2121/1993

Στο άρθρο 66Ε του ν. 2121/1993 (Α’ 25) προστίθεται παρ. 10Α, ως εξής:

«10Α. 1. Κατόπιν αίτησης του δικαιούχου και εφόσον:

α) επίκειται στο διαδίκτυο μεγάλης κλίμακας προσβολή προστατευόμενων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων για γεγονότα εθνικής ή διεθνούς τηλεθέασης που πρόκειται να μεταδοθούν ταυτόχρονα με τη διενέργειά τους,

β) η προσβολή θα λάβει χώρα, ενδεικτικά μέσω συγκεκριμένων ενιαίων εντοπιστών πόρων (URL) ή διευθύνσεων διαδικτυακού πρωτοκόλλου (IP adresses) ή ονομάτων τομέα (domain names) που υποστηρίζουν τη, χωρίς άδεια, συνδρομητική σύνδεση με οποιονδήποτε τρόπο, και, ιδίως, μέσω χρήσης κωδικών ή αποκωδικοποιητή και

γ) συντρέχει επείγουσα περίπτωση αποτροπής άμεσου, σοβαρού και επικείμενου κίνδυνου ή ανεπανόρθωτης βλάβης για το δημόσιο συμφέρον ή για τον δικαιούχο, η Επιτροπή δύναται, με απόφασή της, να διατάξει τη διακοπή πρόσβασης στον συγκεκριμένο ιστότοπο ή όνομα χώρου για χρονικό διάστημα ανάλογο προς το γεγονός και τον χρόνο διάρκειας αυτού. Για τη λήψη της απόφασης αρκεί η, εκ μέρους της Επιτροπής, πιθανολόγηση ότι επίκειται προσβολή δικαιωμάτων, κατά τα αναφερόμενα στις περ. α’ και β’.

2. Η αίτηση του δικαιούχου υποβάλλεται στην Επιτροπή το αργότερο δεκαπέντε (15) εργάσιμες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη μετάδοση του γεγονότος. Σε περίπτωση που η Επιτροπή κάνει δεκτή την αίτηση, εκδίδει απόφαση, με την οποία καλεί τους παρόχους πρόσβασης στο διαδίκτυο να διακόψουν την πρόσβαση στο περιεχόμενο εντός προθεσμίας που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από έξι (6) ώρες και μεγαλύτερη από δώδεκα (12) ώρες από την αποστολή της απόφασης. Η απόφαση της Επιτροπής εκδίδεται το αργότερο είκοσι τέσσερις (24) ώρες πριν από την μετάδοση του γεγονότος και αποστέλλεται, εντός της ίδιας προθεσμίας, μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας στον δικαιούχο και στον πάροχο πρόσβασης, σύμφωνα με τα στοιχεία επικοινωνίας της παρ. 7. Εντός της ίδιας προθεσμίας, η απόφαση κοινοποιείται στην Ε.Ε.Τ.Τ. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας του δευτέρου εδαφίου, η Επιτροπή γνωστοποιεί την απόφαση στους διαχειριστές και ιδιοκτήτες των αναφερόμενων στην απόφαση ιστοτόπων ή ονομάτων χώρου.

3. Ο δικαιούχος δύναται, το αργότερο μέχρι την έκδοση απόφασης της Επιτροπής, να προσκομίζει ενώπιόν της νέα στοιχεία, ιδίως για παραλλαγές των ονομάτων τομέα (domain names), των ενιαίων εντοπιστών πόρων (URL) ή των διευθύνσεων διαδικτυακού πρωτοκόλλου (IP adresses), μέσω των οποίων πιθανολογείται η διενέργεια της προσβολής.

4. Οι διαχειριστές και ιδιοκτήτες των ιστοτόπων ή ονομάτων χώρου, που αναφέρονται στην απόφαση της Επιτροπής, μπορούν να προσφύγουν κατ’ αυτής ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, εντός δέκα (10) ημερών από την γνωστοποίηση της απόφασης προς αυτούς. Η προσφυγή δεν αναστέλλει αυτοδίκαια την εκτέλεση της απόφασης της Επιτροπής. Σε περίπτωση μη άσκησης προσφυγής εντός της άνω προθεσμίας ή σε περίπτωση δικαστικής απόρριψης αυτής, η διακοπή της πρόσβασης που διατάχθηκε με την απόφαση καθίσταται αμετάκλητη.

5. Σε περίπτωση ευδοκίμησης της προσφυγής, λόγω διαπίστωσης εκ μέρους του Δικαστηρίου ότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της παρ. 1, ο δικαιούχος που αιτήθηκε την έκδοση της απόφασης της Επιτροπής, οφείλει αποζημίωση προς τον διαχειριστή ή ιδιοκτήτη των ιστοτόπων ή ονομάτων χώρου που άσκησαν την προσφυγή και εθίγησαν από την απόφαση της Επιτροπής. Το ύψος της αποζημίωσης καθορίζεται στο προσήκον, ανάλογα με τις περιστάσεις, μέτρο, με συνεκτίμηση και της εύλογης ή καταχρηστικής συμπεριφοράς του δικαιούχου.

6. Για την εξέταση της αίτησης της παρ. 1 επιβάλλεται τέλος. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ρυθμίζονται ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την αίτηση του δικαιούχου, την απόφαση της Επιτροπής, το ύψος και τον τρόπο καταβολής του τέλους.

7. Στην Επιτροπή τηρείται Ειδικό Μητρώο Παρόχων, στο οποίο περιλαμβάνονται τα εξής στοιχεία: όνομα, επωνυμία, διακριτικός τίτλος και ηλεκτρονική διεύθυνση του παρόχου και του εκπροσώπου του. Οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να αποστείλουν προς την Επιτροπή τα στοιχεία του πρώτου εδαφίου. καθώς και κάθε άλλο πρόσθετο, κατά την κρίση τους, στοιχείο, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από έναρξη ισχύος του παρόντος. Σε περίπτωση μεταβολών, οι πάροχοι οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα, με έγγραφη δήλωσή τους προς την Επιτροπή, τα νέα στοιχεία.

8. Σε περίπτωση μη έγκαιρης και προσήκουσας συμμόρφωσης των παρόχων με το διατακτικό της απόφασης της παρ. 1 και με την υποχρέωση ενημέρωσης και επικαιροποίησης των στοιχείων της παρ. 7, εφαρμόζεται η παρ. 11.

Άρθρο 69

Σύστημα επιφυλακής της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων - Τροποποίηση περ. κδ’ του άρθρου 12 του ν. 4070/2012

Προστίθενται εδάφια στο τέλος της περ. κδ’ του άρθρου 12 του ν. 4070/2012 (Α’ 82), η οποία διαμορφώνεται ως εξής:

«κδ) Ρυθμίζει τα θέματα ονομάτων χώρου στο Διαδίκτυο με κατάληξη «.gr», καθώς και οποιουδήποτε άλλου χώρου ή υποχώρου χορηγηθεί στην Ελλάδα. Εκδίδει Κανονισμό με τον οποίο ρυθμίζεται κάθε θέμα το οποίο αφορά στην εκχώρηση των ονομάτων χώρου στο Διαδίκτυο με κατάληξη «.gr», τους όρους χρήσης τους, τους λόγους διαγραφής, τους όρους μεταβίβασης, την τήρηση του μητρώου εκχωρούμενων ονομάτων χώρου, τα τέλη για την παροχή των σχετικών υπηρεσιών, την άσκηση εποπτείας για τη χρήση και κάθε άλλο θέμα το οποίο αφορά στη λειτουργία και χρήση των ονομάτων χώρου στο Διαδίκτυο με κατάληξη «.gr», καθώς και οποιουδήποτε άλλου χώρου ή υποχώρου χορηγηθεί στην Ελλάδα. Τα ανωτέρω ονόματα χώρου αποτελούν πόρους του ελληνικού Κράτους, οι οποίοι εκχωρούνται αποκλειστικά από την Ε.Ε.Τ.Τ., μόνο κατά χρήση. Το μητρώο δεδομένων που περιέχει κάθε σχετική πληροφορία τηρείται στην Ε.Ε.Τ.Τ. Η Ε.Ε.Τ.Τ. έχει τη δυνατότητα, με διαγωνισμό, για περιορισμένο χρόνο κάθε φορά, ο οποίος, σε κάθε περίπτωση, δεν υπερβαίνει την πενταετία κάθε φορά, να αναθέτει την τήρηση του Μητρώου σε άλλο πρόσωπο, το οποίο όμως θα ενεργεί στο όνομα και για λογαριασμό της Ε.Ε.Τ.Τ.

Η Ε.Ε.Τ.Τ. είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και λειτουργία του συστήματος επιφυλακής, ενεργού και ετοιμότητας, αρμόδιων οργανικών μονάδων της Ε.Ε.Τ.Τ. με σκοπό την άμεση διακοπή πρόσβασης σε συγκεκριμένα ονόματα χώρου (Domain Names) και διαδικτυακές διευθύνσεις (Internet Protocol Addresses, κατά τα πρότυπα IPv4 και IPv6) και την άμεση υποστήριξη θεμάτων του Μητρώου Ονομάτων που χρήζουν άμεσης και επείγουσας παρέμβασης, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, δικαστικών αποφάσεων ή αποφάσεων της Επιτροπής για τη Διαδικτυακή Προσβολή της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ε.Δ.Π.Π.Ι.).

Το προσωπικό που τίθεται σε επιφυλακή μπορεί να διατεθεί και για άλλες σοβαρές περιπτώσεις αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Τηλεπικοινωνιών της Ε.Ε.Τ.Τ. που χρήζουν άμεσης και επείγουσας παρέμβασης, κατόπιν σχετικής εντολής από τον Πρόεδρο της Ε.Ε.Τ.Τ. ή τον νόμιμο αναπληρωτή του.

Ως ενεργή επιφυλακή νοείται η κατάσταση κατά την οποία τα στελέχη του προσωπικού της Ε.Ε.Τ.Τ. που είναι σε επιφυλακή έχουν λάβει αίτημα προς διεκπεραίωση ή εξεύρεση λύσης σε υφιστάμενο πρόβλημα. Ως επιφυλακή ετοιμότητας νοείται η κατάσταση κατά την οποία τα στελέχη του προσωπικού της Ε.Ε.Τ.Τ. που είναι σε επιφυλακή είναι προσβάσιμα μέσω υπηρεσιακών τηλεφώνων και διαθέσιμα προς κάθε ενέργεια. Η συμμετοχή των στελεχών των αρμοδίων οργανικών μονάδων στο σύστημα επιφυλακής γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε υπηρεσιακές ανάγκες και ορίζεται με απόφαση του Αντιπροέδρου της Ε.Ε.Τ.Τ. αρμοδίου για τον τομέα ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Για την εφαρμογή του συστήματος επιφυλακής, η Ε.Ε.Τ.Τ. εκδίδει Κανονισμό, ο οποίος περιγράφει τα μέσα που αξιοποιεί και τις διαδικασίες τις οποίες ακολουθεί το προσωπικό που τίθεται σε Ενεργή Επιφυλακή ή Επιφυλακή Ετοιμότητας, ρυθμίζει θέματα ωραρίου και αποζημιώσεων, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. κ’.»