Κράτος δικαίου στην Πολωνία: Διορισμός δικαστών στο Ανώτατο Δικαστήριο και αρχή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης
Γεν. εισαγγελέας ΔΕΕ: Αντίθετη με το δίκαιο ΕΕ η πολωνική νομοθεσία που αποκλείει τον έλεγχο της διαδικασίας επιλογής από το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο
Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος
Με τις δημοσιευθείσες στις 17-12-2020 προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Evgeni Tanchev πρότεινε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) να αποφανθεί ότι η πολωνική νομοθεσία που αποκλείει τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου της διαδικασίας επιλογής δικαστών από το Εθνικό Συμβούλιο για το Ανώτατο Δικαστήριο παραβιάζει το δίκαιο της Ένωσης.
Επιπλέον, ο γεν. εισαγγελέας ΔΕΕ διαπίστωσε ότι το άρθρο 19, παράγραφος 1, εδάφιο β’, ΣΕΕ μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα από το αιτούν δικαστήριο προκειμένου να εμποδισθεί η εφαρμογή της επίμαχης πολωνικής νομοθεσίας.
Ιστορικό της υπόθεσης
Οι υποψήφιοι για θέσεις δικαστικών λειτουργών A.B., C.D., E.F., G.H. and I.J., άσκησαν προσφυγές κατά αποφάσεων του Krajowa Rada Sądownictwa (Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου) (KRS), με τις οποίες: i) αποφάσισε να μην υποβάλει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Πολωνίας σύσταση για τον διορισμό τους σε θέση δικαστικού λειτουργού στο Sąd Najwyższy (Ανώτατο Δικαστήριο, Πολωνία), και, ταυτόχρονα, ii) πρότεινε τον διορισμό άλλων υποψηφίων στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στο πλαίσιο αυτής της δικαστικής διαδικασίας, το Naczelny Sąd Administracyjny (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, Πολωνία) υπέβαλε στο ΔΕΕ αίτηση για την έκδοση προδικαστικής απόφασης.
Σημειώνεται ότι ο πολωνικός νόμος της 26ης Απριλίου 2019 τροποποίησε διάταξη του νόμου περί Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, δεν υπάρχει δικαίωμα άσκησης προσφυγής σε ατομικές υποθέσεις αναφορικά με τον διορισμό δικαστών στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ο ίδιος νόμος ορίζει επίσης ότι η διαδικασία για προσφυγές κατά αποφάσεων του KRS σε ατομικές υποθέσεις σχετικά με το διορισμό δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, η οποία έχει κινηθεί αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί πριν τεθεί σε ισχύ ο νόμος αυτός, παύει απευθείας από το νόμο.
Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ
Με τις δημοσιευθείσες προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Evgeni Tanchev υπογράμμισε ότι η πολωνική νομοθεσία, που υιοθετήθηκε για να αποκλείσει την δυνατότητα δικαστικού ελέγχου της διαδικασίας επιλογής από το Εθνικό Συμβούλιο υποψήφιων δικαστικών λειτουργών στο Ανώτατο Δικαστήριο, παραβιάζει το δίκαιο της Ένωσης.
Σύμφωνα με τον γεν. εισαγγελέα, το άρθρο 19, παράγραφος 1, εδάφιο β’, ΣΕΕ μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα από το αιτούν δικαστήριο προκειμένου να εμποδισθεί η εφαρμογή αυτών των εθνικών προβλέψεων και να κηρύξει εαυτόν αρμόδιο να αποφανθεί επί των υποθέσεων βάσει του νομικού πλαισίου που εφαρμοζόταν πριν από την υιοθέτηση της εν λόγω νομοθεσίας.
Γίνεται υπόμνηση ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο Δικαστήριο, με πλήρη ανεξαρτησία, νομική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο Δικαστήριο, ενώ η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.
Υπενθυμίζεται ακόμα ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.
Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο CURIA
