Κατάργηση ιστοσελίδας ή διακοπή πρόσβασης χρηστών σε ιστοσελίδα που φιλοξενεί υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων

Επιμέλεια: Γεώργιος Αθ. Γέρμανος*

Μεταξύ των σοβαρότερων κυβερνοεγκλημάτων που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο συγκαταλέγονται εκείνα που σχετίζονται με τη σεξουαλική κακοποίηση / εκμετάλλευση ανηλίκων.

Κατά το άρθρο 348Α παρ. 3 του Ποινικού Κώδικα, υλικό «σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων», συνιστά «η αναπαράσταση ή η πραγματική ή η εικονική αποτύπωση σε ηλεκτρονικό ή άλλο υλικό φορέα των γεννητικών οργάνων ή του σώματος εν γένει του ανηλίκου, κατά τρόπο που προδήλως προκαλεί γενετήσια διέγερση, καθώς και της πραγματικής ή εικονικής γενετήσιας πράξης που διενεργείται από ή με ανήλικο». Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε την ισχύουσα στην Ελλάδα νομοθεσία, που σχετίζεται με την κατάργηση μιας ιστοσελίδας ή τη διακοπή πρόσβασης χρηστών σε ιστοσελίδα όπου φιλοξενείται τέτοιο υλικό.

Πρώτα απ’ όλα, να διευκρινίσουμε πως, στο άρθρο χρησιμοποιούμε τον όρο «υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων» αντί του όρου «υλικό πορνογραφίας ανηλίκων», προκειμένου να δώσουμε στο έγκλημα που έχει τελεστεί την πραγματική του διάσταση: κάποιος κακοποίησε και εκμεταλλεύτηκε σεξουαλικά ένα παιδί, κι έτσι προέκυψε το «υλικό» αυτό (περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα της ορολογίας εδώ: http://luxembourgguidelines.org/).

Εφόσον, λοιπόν, διαπιστωθεί, κατά τη διάρκεια των ερευνών των Αρχών Επιβολής του Νόμου και των εισαγγελικών και δικαστικών Αρχών, πως σε μια ιστοσελίδα φιλοξενείται υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων, τότε, με βάση τη νομοθεσία (άρθρο 18 Ν. 4267/2014) είναι εφικτή η κατάργηση της ιστοσελίδας ή η διακοπή πρόσβασης χρηστών σε αυτήν.

Πιο συγκεκριμένα, με διάταξη του αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών ή του εισαγγελέα εφετών, εάν η υπόθεση εκκρεμεί στο εφετείο, διατάσσεται:

(α) η κατάργηση ιστοσελίδας, η οποία φιλοξενείται στην Ελλάδα και περιέχει ή διαδίδει υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων. Η διάταξη αυτή πρέπει να είναι ειδικώς και πλήρως αιτιολογημένη, κοινοποιείται στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας της εν λόγω ιστοσελίδας (hosting provider) και εκτελείται αμέσως.

(β) η προσωρινή απενεργοποίηση του ονόματος χώρου (domain name), για διάστημα δύο (2) μηνών, σε περίπτωση που δεν μπορεί να διαπιστωθεί εάν η ιστοσελίδα που περιέχει ή διαδίδει υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων, φιλοξενείται στην Ελλάδα ή εκτός Ελλάδος και βρίσκεται σε χώρο ή υποχώρο ονομάτων χώρου που έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα (κατάληξη .gr ή .ελ). Εντός της ίδιας προθεσμίας, μπορεί ο κάτοχος του ονόματος χώρου να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του προϊσταμένου της εισαγγελίας πρωτοδικών ή του προϊσταμένου της εισαγγελίας εφετών αντίστοιχα, ο οποίος εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών αποφαίνεται επί της οριστικής κατάργησης ή της εκ νέου ενεργοποίησης του ονόματος χώρου. Σε περίπτωση παρέλευσης άπρακτης της ανωτέρω προθεσμίας, το όνομα χώρου καταργείται. Οι ανωτέρω διατάξεις πρέπει να είναι ειδικώς και πλήρως αιτιολογημένες, κοινοποιούνται στον κάτοχο του ονόματος χώρου και στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) και εκτελούνται αμέσως. Στην Ε.Ε.Τ.Τ. έχει αναθέτει η διαχείριση του συστήματος Ονοματοδοσίας στα domains «.gr» και «.ελ».

(γ) η φραγή της πρόσβασης σε ιστοσελίδα, που περιέχει ή διαδίδει υλικό σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων, η οποία δεν φιλοξενείται στην Ελλάδα και δεν ανήκει σε χώρο ή υποχώρο που έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα. Ο κάτοχος της ιστοσελίδας μπορεί να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του προϊσταμένου της εισαγγελίας πρωτοδικών ή του προϊσταμένου της εισαγγελίας εφετών αντίστοιχα, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών. Ο προϊστάμενος της αρμόδιας εισαγγελίας αποφαίνεται εντός της ίδιας προθεσμίας. Οι εισαγγελικές διατάξεις πρέπει να είναι ειδικώς και πλήρως αιτιολογημένες και κοινοποιούνται στον κάτοχο της ιστοσελίδας, εφόσον έχει εντοπισθεί, και στην Ε.Ε.Τ.Τ.. Η Ε.Ε.Τ.Τ. κοινοποιεί τις ανωτέρω διατάξεις στους παρόχους υπηρεσιών πρόσβασης στο Διαδίκτυο και ζητά την άμεση εφαρμογή τους και την ενημέρωση των χρηστών. Πρακτικά, δηλαδή, οι χρήστες – πελάτες ενός συγκεκριμένου ελληνικού παρόχου που βρίσκονται στην Ελλάδα δε θα μπορούν, κάνοντας χρήση διεύθυνσης IP του εν λόγω παρόχου να αποκτήσουν πρόσβαση στην επίμαχη ιστοσελίδα. Πάροχοι υπηρεσιών πρόσβασης στο Διαδίκτυο νοούνται όλοι οι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Παροχών Δικτύων και Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, που τηρεί η Ε.Ε.Τ.Τ..

Οι παραπάνω διαδικασίες συνιστούν ένα ιδιαιτέρως χρήσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής κακοποίησης / εκμετάλλευσης ανηλίκων στον κυβερνοχώρο.

Συνολικότερα, η διερεύνηση και η αντιμετώπιση των κυβερνοεγκλημάτων απαιτούν ευρύτερες προσεγγίσεις: τεχνικές λύσεις μπορεί να υπάρχουν, όμως ένα μεγάλο μέρος των προκλήσεων «εξουδετερώνεται» μόνο όταν υπάρχουν και τα ανάλογα «νομικά εργαλεία».

* Ο Γέρμανος Αθ. Γεώργιος είναι υποψ. Διδάκτωρ Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, συν-συγγραφέας του βιβλίου «Κυβερνοέγκλημα: Πρόληψη | Διερεύνηση | Αντιμετώπιση»