Άκυρη συμβατική ρήτρα εξαίρεσης από την ασφάλιση οδηγού που τελούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος (ΑΠ 181/2022)

Άκυρη κρίθηκε από τον Άρειο Πάγο η συμβατική ρήτρα περιορισμού της ευθύνης του ασφαλιστή, που περιέχεται σε σύμβαση προαιρετικής ασφάλισης οχήματος για προσωπικό ατύχημα οδηγού, περί εξαίρεσης από την ασφάλιση της περίπτωσης εκείνης που ο ασφαλισμένος οδηγός τελούσε, κατά την επέλευση κινδύνου, υπό την επήρεια οινοπνεύματος (ΑΠ 181/2022).

Κατά το σκεπτικό του ανωτάτου δικαστηρίου, το σύνολο των διατάξεων του ασφαλιστικού νόμου 2496/1997 αποτελούν ρυθμίσεις «ημιαναγκαστικού» δικαίου, με την έννοια ότι, αν δεν ορίζεται κάτι άλλο ειδικά στο νόμο αυτό, δεν μπορεί να περιοριστούν με την ασφαλιστική σύμβαση τα δικαιώματα του λήπτη της ασφάλισης, παρά μόνο να διευρυνθούν. Από τον κανόνα αυτό, ήτοι του «ημιαναγκαστικού» χαρακτήρα των διατάξεων του ασφαλιστικού νόμου, εξαιρούνται περιπτώσεις ασφαλιστικής κάλυψης κινδύνων από επαγγελματική δραστηριότητα του ασφαλισμένου ή του λήπτη της ασφάλισης, καθώς και περιπτώσεις ασφαλίσεων μεταφοράς πραγμάτων, πίστωσης ή εγγύησης και θαλάσσιας ή αεροπορικής ασφάλισης ζημιών, ως εξ ορισμού εμπορικές ασφαλίσεις, οι οποίες αναφέρονται στον νόμο περιοριστικά.

Εν προκειμένω, κρίθηκε πως ο όρος περί εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη λόγω οδήγησης υπό την επίδραση οινοπνεύματος, που περιέχεται στο καταρτισθέν πολυασφαλιστήριο συμβόλαιο μεταξύ της αναιρεσείουσας ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρείας και του δικαιοπαρόχου των εναγόντων - αναιρεσιβλήτων , είναι άκυρος. Και τούτο, διότι αφορά στη συναφθείσα με το συμβόλαιο αυτό και ρυθμιζόμενη από τις διατάξεις του Ν. 2496/1997 πρόσθετη ασφάλιση προσωπικού ατυχήματος του οδηγού της ασφαλισμένης μοτοσυκλέτας, κατ' εφαρμογή του άρθρου 33 του Ν. 2496/1997, ενόψει του ότι με τον όρο αυτό επέρχεται περιορισμός των παρεχόμενων από την ένδικη σύμβαση ασφάλισης προσωπικού ατυχήματος δικαιωμάτων του ασφαλισμένου και των ληπτών της ασφάλισης εναγόντων, που δεν ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους.

Κρίνοντας, λοιπόν, πως η ένδικη αξίωση πηγάζει πράγματι από την πρόσθετη ασφάλιση προσωπικού ατυχήματος, που καταρτίσθηκε με το ίδιο ασφαλιστήριο, με το οποίο είχε ασφαλισθεί, κατά τις διατάξεις του Ν. 489/1976, η έναντι τρίτων αστική ευθύνη της μοτοσυκλέτας του ασφαλισμένου δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων, το ανώτατο δικαστήριο απέρριψε τον σχετικό λόγο αναίρεσης επικυρώνοντας την κρίση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου.

Απόσπασμα απόφασης

Περαιτέρω, η εκκαλούσα επαναφέρει με τον πρώτο λόγο εφέσεως τον και πρωτοδίκως προβληθέντα ισχυρισμό της, ότι το ένδικο ατύχημα εξαιρείται από την ασφαλιστική κάλυψη και η ίδια απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής του ως άνω συμφωνηθέντος ασφαλίσματος στους εφεσίβλητους, διότι κατά το χρόνο επελεύσεως αυτού (ατυχήματος) ο θανών οδηγός τελούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος, και δη κατά ποσότητα 0,76 γραμ./λίτρο αίματος που υπερβαίνει το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο, βρισκόμενος σε κατάσταση μέθης, σύμφωνα με το άρθρο 42 του ΚΟΚ. Πλην όμως, η επικαλούμενη συμβατική αυτή εξαίρεση από την ασφαλιστική κάλυψη αποτελεί ανεπίτρεπτο περιορισμό των δικαιωμάτων των εφεσίβλητων - δικαιούχων του ασφαλίσματος, ως ασθενέστερων μερών της συμβάσεως, μη αφορώσα σε κάθε περίπτωση επαγγελματική χρήση του ασφαλισμένου οχήματος, και, ως εκ τούτου, είναι άκυρη, κατ’ εφαρμογή της αναγκαστικού δικαίου διατάξεως του άρθρου 33 παρ. 1 ν. 2496/1997, μη επιφέρουσα ακυρότητα κατά τα λοιπά της επίδικης ασφαλιστικής συμβάσεως, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη της παρούσας, που προηγήθηκε, απορριπτόμενου του σχετικού ισχυρισμού της εκκαλούσας, που συνιστά και τον πρώτο λόγο εφέσεως, ως αβασίμου».

Από τις ως άνω παραδοχές της προσβαλλόμενης αποφάσεως προκύπτει ότι το Μονομελές Πρωτοδικείο, που δίκασε ως Εφετείο, έκρινε ότι ο όρος εξαιρέσεως από την ασφαλιστική κάλυψη λόγω οδηγήσεως υπό την επίδραση οινοπνεύματος, που περιέχεται στο καταρτισθέν μεταξύ της αναιρεσείουσας και του δικαιοπαρόχου των εναγόντων- αναιρεσιβλήτων .. υπ' αριθμ. …  πολυασφαλιστήριο συμβόλαιο, είναι άκυρος, καθόσον αφορά τη συναφθείσα με το ίδιο συμβόλαιο και ρυθμιζόμενη από τις διατάξεις του ν. 2496/1997 περί ιδιωτικής ασφαλίσεως πρόσθετη ασφάλιση προσωπικού ατυχήματος του οδηγού της ασφαλισμένης μοτοσυκλέτας, κατ' εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 33 ν. 2496/1997, ενόψει του ότι με αυτόν επέρχεται περιορισμός των παρεχόμενων από την ένδικη σύμβαση ασφαλίσεως προσωπικού ατυχήματος δικαιωμάτων του ασφαλισμένου και των ληπτών της ασφαλίσεως εναγόντων, που δεν ενεργούν στην ασφάλιση για επαγγελματικούς λόγους. Εφόσον δε η ένδικη αξίωση πηγάζει πράγματι από την πρόσθετη ασφάλιση προσωπικού ατυχήματος, που καταρτίσθηκε με το ίδιο ασφαλιστήριο, με το οποίο είχε ασφαλισθεί, κατά τις διατάξεις του ν. 489/1976, η έναντι τρίτων αστική ευθύνη της μοτοσυκλέτας του ασφαλισμένου δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων, το Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε και δεν παραβίασε ευθέως την, έχουσα εφαρμογή εν προκειμένω, διάταξη του άρθρου 33 ν, 2496/1997, αφού η προκειμένη περίπτωση (ασφάλιση ατυχήματος, κατ' άρθρ. 31 του ίδιου νόμου) δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις που προβλέπονται από την ίδια διάταξη. Συνεπώς, ο πρώτος λόγος αναιρέσεως, από τον αριθμό 1 του άρθρου 560 του ΚΠολΔ [και όχι από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, εφόσον η προσβαλλομένη απόφαση εκδόθηκε επί εφέσεως κατ' αποφάσεως Ειρηνοδικείου], με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.