Δικαστήριο ΕΕ: Μη κοινοτικός αερομεταφορέας που ενεργεί για λογαριασμό κοινοτικού αερομεταφορέα μπορεί να υποχρεούται σε αποζημίωση των επιβατών πτήσης που καθυστέρησε

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 7-04-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι οι επιβάτες πτήσης που καθυστέρησε μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση από μη κοινοτικό αερομεταφορέα σε περίπτωση που αυτός εκτελεί το σύνολο της πτήσης για λογαριασμό κοινοτικού αερομεταφορέα.

Επιπλέον, σύμφωνα με το ΔΕΕ, ο κανονισμός (ΕΚ) 261/2004 [κανονισμός για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης]  δεν θίγει την αρχή της πλήρους και αποκλειστικής κυριαρχίας του κράτους στον εναέριο χώρο του.

Ιστορικό της υπόθεσης

Τρεις επιβάτες αεροπορικών μεταφορών προέβησαν, μέσω πρακτορείου ταξιδίων, σε ενιαία κράτηση στη Lufthansa για πτήση που θα αναχωρούσε από τις Βρυξέλλες (Βέλγιο) με προορισμό το Σαν Χοσέ (Ηνωμένες Πολιτείες), με ενδιάμεση στάση στο Νιούαρκ (Ηνωμένες Πολιτείες). 

Η πτήση εκτελέστηκε στο σύνολό της από την United Airlines, αερομεταφορέα εγκατεστημένο στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Οι τρεις επιβάτες αφίχθησαν στον τελικό προορισμό τους με καθυστέρηση 223 λεπτών. 

Η εταιρία Happy Flights, στην οποία εκχωρήθηκε η απαίτησή τους, άσκησε αγωγή αποζημίωσης κατά της United Airlines ενώπιον του ολλανδόφωνου πρωτοδικείου επιχειρηματικών διαφορών Βρυξελλών, υποστηρίζοντας ότι ο κανονισμός (ΕΚ) 261/2004 είχε εφαρμογή. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο υπενθύμισε καταρχάς ότι μια πτήση με μία ή περισσότερες ανταποκρίσεις για την οποία έχει γίνει ενιαία κράτηση αποτελεί ένα σύνολο όσον αφορά το προβλεπόμενο από το δίκαιο της Ένωσης δικαίωμα αποζημίωσης των επιβατών. Ειδικότερα, η δυνατότητα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) 261/2004 πρέπει να εκτιμάται με γνώμονα τον αρχικό τόπο αναχώρησης και τον τελικό προορισμό. 

Εξάλλου, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι ο μη κοινοτικός αερομεταφορέας (United Airlines), ο οποίος δεν συνήψε σύμβαση μεταφοράς με τους επιβάτες, αλλά εκτέλεσε την πτήση, μπορεί να υποχρεούται σε αποζημίωση των επιβατών. Ειδικότερα, ο αερομεταφορέας ο οποίος, στο πλαίσιο της δραστηριότητάς του μεταφοράς επιβατών, λαμβάνει την απόφαση να διεξαγάγει συγκεκριμένη πτήση, καθορίζοντας και το δρομολόγιο, συνιστά τον πραγματικό αερομεταφορέα. Επομένως, ο εν λόγω αερομεταφορέας θεωρείται ότι ενεργεί για λογαριασμό του συμβληθέντος μεταφορέα (Lufthansa). Το Δικαστήριο τόνισε πάντως ότι ο πραγματικός αερομεταφορέας (United Airlines) που υποχρεούται να αποζημιώσει τον επιβάτη διατηρεί το δικαίωμα να απαιτήσει αποζημίωση από οποιοδήποτε πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. 

Όσον αφορά το κύρος του κανονισμού (ΕΚ) 261/2004 υπό το πρίσμα της αρχής του εθιμικού διεθνούς δικαίου κατά την οποία κάθε κράτος έχει πλήρη και αποκλειστική κυριαρχία στον εναέριο χώρο του, το Δικαστήριο επεσήμανε ότι μια πτήση με ανταπόκριση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για τον λόγο ότι οι επιβάτες άρχισαν το ταξίδι τους από αερολιμένα ευρισκόμενο σε κράτος μέλος. Το Δικαστήριο πρόσθεσε ότι το εν λόγω κριτήριο εφαρμογής δεν προσκρούει στις προϋποθέσεις εφαρμογής της αρχής της πλήρους και αποκλειστικής κυριαρχίας του κράτους στον εναέριο χώρο του. 

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA