Το κληρονομητήριο

Το κληρονομητήριο αποτελεί την ασφαλέστερη λύση για την απόδειξη κληρονομικής διαδοχής.

Αυτός που στο κληρονομητήριο κατονομάζεται κληρονόμος τεκμαίρεται ότι έχει το κληρονομικό δικαίωμα που αναφέρεται σ αυτό και ότι δεν περιορίζεται από άλλες διατάξεις εκτός από εκείνες που αναγράφονται στο κληρονομητήριο.

Κάθε δικαιοπραξία ή δικαστική πράξη όποιου στο πιστοποιητικό ονομάζεται κληρονόμος ή καταπιστευματοδόχος ή κληροδόχος ή εκτελεστής διαθήκης με τρίτον ή απέναντι σε τρίτον ή του τρίτου απέναντι σ` αυτούς είναι ισχυρή υπέρ του τρίτου, σε όση έκταση ισχύει το τεκμήριο του άρθρου 821 ΚΠολΔ, εκτός αν ο τρίτος γνώριζε την ανακρίβεια του πιστοποιητικού ή την υποβολή αίτησης για αφαίρεση ή κήρυξη ανίσχυρου του πιστοποιητικού ή την ανάκληση ή την τροποποίησή του.

Από τις διατάξεις δε των άρθρων 1956,1958,1959 παρ. 1 ΑΚ, 744,759,819 και 820 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι το δικαστή­ριο της κληρονομιάς, ύστερα από αίτηση του κληρονόμου, που πρέπει να περιέχει και τα αναφερόμενα στο άρθρο 1957 ΑΚ στοιχεία, παρέχει σ` αυτόν κληρονομητήριο που βεβαιώνει το κληρονομικό του δικαίωμα και, επί περισσο­τέρων κληρονόμων τη μερίδα που του αναλογεί μόνον αν πεισθεί ότι έχουν αποδειχθεί τα αναφερόμενα στην αίτη­ση του γεγονότα, τα οποία θεμελιώνουν το επικαλούμενο κληρονομικό δικαίωμα, ενεργώντας μάλιστα αυτεπαγ­γέλτως και χωρίς να δεσμεύεται από τις σχετιζόμενες με την απόδειξη κοινές δικονομικές διατάξεις.

Αν αντιθέτως ύστερα από παρόμοια έρευνα, το δικαστήριο κρίνει ότι τα γεγονότα που θεμελιώνουν το αξιούμενο κληρονομικό δικαίωμα του αιτούντος δεν αποδεικνύονται πλήρως ή, ότι με βάση τα αποδεικνυόμενα γεγονότα το δικαίωμα αυτό είναι αμφίβολο ή ασαφές, οφείλει να αρνηθεί την παροχή του κληρονομητηρίου, και να απορρίψει την αίτηση λόγω του τεκμηρίου, που κατά τα άρθρα 1962 ΑΚ και 821 ΚΠολΔ, παράγεται από αυτό, για το κληρονομικό δικαίωμα αυτού που κατονομάζεται ως κληρονόμος, στην περίπτωση που το δικαίωμα αυτό είναι ασαφές και αμφίβολο, εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για τον αληθή κληρονόμο αλλά και για τους τρίτους, οι οποίοι συναλλάσσονται με αυτόν που κατονομάζεται σε αυτό ως κληρονόμος (Γ. Μπαλή, Κληρ. Δίκαιο, εκδ, Δ, παρ. 256, ΑΠ 671/1993 ΕλλΔνη 35,1332, ΑΠ 22/1992 ΕλλΔνη 34,1078, ΕφΑΘ 2182/2004 ΕλλΔνη 46,566, ΕφΑΘ 7008/1999 ΕλλΔνη 40,606, ΕφΑΘ 5214/1996 ΕλλΔνη 38, 683, ΕφΑΘ 5061/1992 ΑρχΝ 1993,34). Το κληρονομικό δικαίωμα είναι ασαφές και αμφίβολο (και) όταν αυτό δεν προκύπτει ευθέως από τη διαθήκη του κληρονομουμένου, αλλά συνάγεται από την ερμηνεία της διαθήκης του τε­λευταίου, από την οποία θα κριθεί στα πλαίσια πλέον των ερμηνευτικών κανόνων δικαίου η τυχόν ύπαρξη του κλη­ρονομικού δικαιώματος του αιτούντος (ΕφΑΘ 2182/2004 ό.π., ΕφΑΘ 7008/1999 ό.π., ΕφΑΘ 5214/1996 ό.π., Κεραμεύς/ Κονδύλης/Νίκας, ΚΠολΔ II, εκδ. 2000, άρθρο 8119, αριθ. 6, Γ. Μπαλής, Κληρονομικό Δίκαιο, εκδ. Δ`, παρ. 256, Κ. Παπα­δοπούλου, Αγωγές Κληρονομικού Δικαίου, τόμος Β`, σελ. 180), λαμβανομένου υπόψη ότι η ερμηνεία της βούλησης του διαθέτη, που γίνεται κατά τα προεκτεθέντα, ανήκει στην αμφισβητούμενη και όχι στην εκουσία δικαιοδοσία (ΕφΑΘ 5363/1990 ΕλλΔνη 32,1647).

Εξάλλου το κληρονο­μητήριο είναι πιστοποιητικό, το οποίο παρέχεται για το κληρονομικό δικαίωμα του κληρονόμου και για τη μερίδα που του αναλογεί όχι δε πιστοποιητικό για τα καθέκαστον στοιχεία της κληρονομίας, εκτός αν υπάρχει διαδοχή εκ διαθήκης η οποία περιέχει διατάξεις περί εγκαταστάσεως επί δήλου ή κληροδοσίας ή καταπιστεύματος {Αρβανιτά-κης σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, ΚΠολΔ II (2000) 820 αριθ. ], Σπυριδάκης,Το κληρονομητήριο, εκδ. 1998, σελ. 75-76, Παπαδόπουλος, Αγωγές κληρονομικού δικαίου, 1995, τόμος β`, σελ. 189). Εξάλλου, η μνεία του ακινήτου στο κληρο­νομητήριο δεν είναι απαραίτητη ούτε για τη μεταγραφή αυτού στο γραφείο μεταγραφών, με την οποία (μεταγρα­φή) ο κληρονόμος αποκτά κυριότητα επί του ακινήτου (ΑΠ 179/1992 ΕΕΝ 1993,262) αφού σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1195 και 1197 ΑΚ, ναι μεν η μεταγραπτέα αποδοχή κληρονομιάς πρέπει να προκύπτει από δημόσιο έγγραφο, ωστόσο εάν από την τελευταία δεν προκύπτει η ταυτότητα του ακινήτου ή το εμπράγματο δικαίωμα που αφορά η αποδοχή, ο αιτών τη μεταγραφή παραδίδει στο γραφείο μεταγραφών έκθεση που υπογράφεται από αυτόν και περιέχει και τα στοιχεία αυτά (ΑΠ 624/2001 Nomos). Το ίδιο γίνεται δεκτό και για την περίπτωση μεταγραφής κληρονομητηρίου από το οποίο δεν προκύπτει η ταυτό­τητα του ακινήτου {Φίλη σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, ΑΚ άρθρο 1197).