Απόφαση βεβαίωσης γεγονότος με σκοπό τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης θανάτου (ΕιρΝεμέας 42/2022)

Δεκτή εν μέρει έγινε αίτηση του άρθρου 782 ΚΠολΔ, με την οποία ζητείτο η βεβαίωση γεγονότος με σκοπό τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης θανάτου (ΕιρΝεμέας 42/2022).

Η αιτούσα, επικαλούμενη έννομο συμφέρον, ζήτησε να βεβαιωθεί με σκοπό τη διόρθωση η ληξιαρχική πράξη θανάτου της μητρός της, ως προς το ονοματεπώνυμο των γονέων της, και συγκεκριμένα η αναγραφή του ονοματεπωνύμου των θετών, και όχι των βιολογικών της γονέων, ζητώντας επίσης να διαταχθούν τα νόμιμα προς τον αρμόδιο ληξίαρχο.

Το δικαστήριο απέρριψε ως μη νόμιμο το αίτημα να διαταχθεί ο ληξίαρχος στα νόμιμα, με την αιτιολογία ότι ο ληξίαρχος υποχρεούται εκ του νόμου (κατ’ άρθρο 14 § 3 Ν. 344/1976) να προβεί στη διόρθωση, μόνον δε σε περίπτωση άρνησής του να προβεί στη ζητούμενη ενέργεια μπορεί να υποχρεωθεί σε αυτήν δικαστικά σύμφωνα με το άρθρο 791 ΚΠολΔ.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, επί υιοθεσιών ανηλίκων που τελέστηκαν πριν από τον Ν. 2447/1996, η πλήρης ένταξη του υιοθετημένου στην οικογένεια του υιοθετήσαντος αφέθηκε στην βούληση (πρωτοβουλία) του τελευταίου, συντελείται δε με την υποβολή από αυτόν σχετικής αίτησης και την έκδοση επ’ αυτής αποφάσεως του δικαστηρίου, από την οποία και γεννάται το αμοιβαίο, μεταξύ θετού τέκνου και υιοθετήσαντος, κληρονομικό δικαίωμα, με αντίστοιχη κατάργηση του (προϋφισταμένου) κληρονομικού δικαιώματος του ανηλίκου έναντι της φυσικής του οικογένειας. Επομένως πριν (χωρίς) την ένταξη αυτή, δεν καταλύεται το κληρονομικό δικαίωμα του υιοθετηθέντος προ της ισχύος του Ν.2447/1996 ανηλίκου έναντι των φυσικών συγγενών του που απεβίωσαν μετά την έναρξη της ισχύος του Ν.2447/1996 και αντιστοίχως δεν γεννάται το ανωτέρω αμοιβαίο κληρονομικό δικαίωμα μεταξύ του θετού τέκνου και του υιοθετήσαντος (και των μελών της οικογενείας του).

Εν προκειμένω, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η θανούσα μητέρα της αιτούσας κηρύχθηκε το έτος 1934 με δικαστική απόφαση θετή θυγατέρα του Π. και της Ε. Φ. και η πράξη υιοθεσίας της καταχωρήθηκε και στα οικεία βιβλία του αρμόδιου ληξιαρχείου. Το έτος 2021 απεβίωσε και συνετάγη το Ιατρικό Πιστοποιητικό Θανάτου, στο οποίο όμως καταχωρήθηκαν λάθος εκ παραδρομής τα στοιχεία γονέων και αντί να καταχωρηθούν τα ονόματα των θετών γονέων της, καταχωρήθηκαν αυτά των βιολογικών και λάθος το όνομα πατρός. Ως εκ τούτου, σε ακολουθία αυτού του πιστοποιητικού καταχωρήθηκε εσφαλμένα η ληξιαρχική πράξη θανάτου της.

Κατόπιν των ανωτέρω, το δικαστήριο βεβαίωσε προς το σκοπό διόρθωσης της ληξιαρχικής πράξης θανάτου, ότι το πραγματικό ονοματεπώνυμο των γονέων της θανούσης είναι αυτό των θετών της γονέων, και όχι των βιολογικών που αναγράφηκε στο προδιαληφθέν ιατρικό πιστοποιητικό θανάτου.

Απόσπασμα απόφασης

III. Με το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου που κυρώθηκε ως κώδικας με το άρθρο πρώτο του ν. 2447/1996 καταργήθηκαν οι σχετικές με την υιοθεσία διατάξεις που εισήχθησαν στον ΑΚ ως άρθρα 1542-1588. Καταργήθηκε έτσι με την έναρξη της ισχύος του ν. 2447/1996 (30.12.1996) η θεσπισμένη με το παλαιό άρθρο 1583 ΑΚ διάταξη σύμφωνα με την οποία οριζόταν ότι "τα εκ της συγγενείας δικαιώματα και υποχρεώσεις μεταξύ του θετού τέκνου και της φυσικής του οικογένειας, ενόσω στο νόμο δεν οριζόταν αλλιώς, παρέμεναν αμετάβλητα". Αυτό ωστόσο ήταν σύμφωνο με τις λοιπές περί υιοθεσίας τότε διατάξεις, οι οποίες δεν προέβλεπαν, όπως σήμερα, τη διακοπή του συγγενικού δεσμού του υιοθετούμενου με τη φυσική του οικογένεια. Εξ άλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου  1561  εδ. α ΑΚ, όπως αυτή τέθηκε και ισχύει με το ν. 2447/1996 (30.12.1996) ορίζεται ότι "Με την υιοθεσία διακόπτεται κάθε δεσμός του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια ... και ο ανήλικος εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα του". Με το παραπάνω άρθρο, όπως και στην Εισηγητική Έκθεση του κυρωθέντος σχεδίου νόμου αναφέρεται, εισήχθη ριζοσπαστική αλλαγή στο ζήτημα των έννομων αποτελεσμάτων της υιοθεσίας με την πλήρη διακοπή κάθε δεσμού του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια και την πλήρη ένταξη του στην οικογένεια των θετών γονέων. Αυτή η αλλαγή στο ισχύον αρ. 1561 ΑΚ όπως είναι αυτονόητο έφερε και αλλαγές στις ανάλογες συναλλαγές με την πολιτεία αφού πλέον το θετό τέκνο εγγράφεται στην οικογενειακή μερίδα του θετού πατρός του με ταυτόχρονη διαγραφή από αυτήν του βιολογικού ενώ και όλα τα έγγραφα που εκδίδονται πλέον φέρουν τα στοιχεία των θετών γονέων του. Εφόσον λοιπόν μετά την υιοθεσία δεν υφίσταται οικογενειακός δεσμός του υιοθετούμενου με τη φυσική του οικογένεια, αυτός στερείται των εκ συγγενείας απορρεόντων δικαιωμάτων συνεπώς και των κληρονομικών. Εξάλλου κατά το άρθρο 57 παρ. 1 του ίδιου ν. 2447/1996, που αποτελεί μεταβατική διάταξη, παρόμοια με εκείνη του άρθρου 88 παρ. 1 του Εισ.Ν.Α.Κ., "Με εξαίρεση τις ρυθμίσεις που ακολουθούν, υιοθεσίες που έγιναν πριν από την έναρξη της ισχύος αυτού του νόμου διέπονται ως προς το κύρος τους και τα έννομα αποτελέσματα από το έως τώρα δίκαιο (...)", κατά δε το ίδιο άρθρο 57 παρ. 3 του ν. 2447/1996 "Στις περιπτώσεις υιοθεσιών ανηλίκων που έγιναν πριν από την έναρξη της ισχύος του παρόντος, ο θετός γονέας έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο, με αίτηση του που δικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, την πλήρη ένταξη του τέκνου στην οικογένεια του, σύμφωνα με τα άρθρα 1561 έως 1566 του Α.Κ. (...)". Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι επί υιοθεσιών ανηλίκων που τελέστηκαν πριν από τον ν. 2447/1996 η πλήρης ένταξη του υιοθετημένου στην οικογένεια του υιοθετήσαντος αφέθηκε, ενόψει και των συνεπειών της, στην βούληση (πρωτοβουλία) του τελευταίου, συντελείται δε με την υποβολή από αυτόν της σχετικής ως άνω αίτησης και την έκδοση επ’ αυτής αποφάσεως του δικαστηρίου, από την οποία και γεννάται το προαναφερθέν αμοιβαίο, μεταξύ θετού τέκνου και υιοθετήσαντος, κληρονομικό δικαίωμα, με αντίστοιχη κατάργηση του (προϋφισταμένου) κληρονομικού δικαιώματος του ανηλίκου έναντι της φυσικής του οικογένειας. Επομένως πριν (χωρίς) την ένταξη αυτή δεν καταλύεται το κληρονομικό δικαίωμα του υιοθετηθέντος προ της ισχύος του ν.2447/1996 ανηλίκου έναντι των φυσικών συγγενών του που απεβίωσαν μετά την έναρξη της ισχύος του ν.2447/1996 (Α.Π. 451/2011, 391/2013) και αντιστοίχως δεν γεννάται το ανωτέρω αμοιβαίο κληρονομικό δικαίωμα μεταξύ του θετού τέκνου και του υιοθετήσαντος (και των μελών της οικογενείας του).

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.