Μπορεί το κράτος μέλος της συνήθους διαμονής κατόχου άδειας οδήγησης να αρνηθεί να εκτελέσει απόφαση περί αναστολής του δικαιώματος οδήγησης εκδοθείσα από άλλο κράτος μέλος; (Απόφαση ΔΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 6-10-2022 απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι το δίκαιο της ένωσης επιτρέπει στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής κατόχου άδειας οδήγησης η οποία έχει χορηγηθεί από το κράτος μέλος αυτό να μην αναγνωρίσει και να μην εκτελέσει στο έδαφός του απόφαση περί αναστολής του δικαιώματος οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος η οποία εκδόθηκε από άλλο κράτος μέλος όσον αφορά τον εν λόγω κάτοχο άδειας οδήγησης, λόγω οδικής παράβασης που διαπράχθηκε στο έδαφος του δεύτερου κράτους μέλους. 

Μάλιστα, σύμφωνα με το ΔΕΕ, το ανωτέρω συμπέρασμα ισχύει ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία η ως άνω άδεια οδήγησης χορηγήθηκε κατόπιν ανταλλαγής της με άδεια οδήγησης που είχε προηγουμένως χορηγηθεί από το κράτος μέλος στο οποίο διαπράχθηκε η οδική παράβαση.

Ιστορικό της υπόθεσης

Με απόφαση της 26ης Ιουνίου 2018, η οποία απέκτησε ισχύ δεδικασμένου στις 20 Νοεμβρίου 2019, το Sofiyski gradski sad (πλημμελειοδικείο Σόφιας, Βουλγαρία), το οποίο είναι το αιτούν δικαστήριο στην υπό κρίση υπόθεση, έκρινε ότι ο HV ήταν ένοχος για οδήγηση μηχανοκίνητου οχήματος στο βουλγαρικό έδαφος κατά παράβαση των κανόνων οδικής κυκλοφορίας και για πρόκληση, εξ αμελείας, σωματικών βλαβών μετρίας βαρύτητας σε περισσότερα του ενός πρόσωπα. Βάσει του άρθρου 78α, παράγραφος 1, του NK, το ίδιο δικαστήριο απάλλαξε τον HV από την ποινική ευθύνη του για το αδίκημα αυτό και του επέβαλε διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.000 BGN (περίπου 500 ευρώ). Επιπλέον, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 78α, παράγραφος 4, του NK, το ίδιο δικαστήριο αποφάσισε να επιβάλει την αναστολή του δικαιώματος του HV να οδηγεί μηχανοκίνητο όχημα για χρονικό διάστημα έξι μηνών από την ημέρα κατά την οποία η απόφαση αυτή θα αποκτούσε ισχύ δεδικασμένου.

Ο εισαγγελέας του αιτούντος δικαστηρίου ενημέρωσε το εν λόγω δικαστήριο ότι η αναστολή δεν θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή στη βουλγαρική επικράτεια, δεδομένου ότι ο HV είναι μόνιμος κάτοικος Ισπανίας και η εκδοθείσα από τις βουλγαρικές αρχές άδεια οδήγησής του έχει ανταλλαγεί με ισοδύναμη άδεια εκδοθείσα από τις ισπανικές αρχές.

Στις 27 Οκτωβρίου 2020, το αιτούν δικαστήριο εξέδωσε βεβαίωση δυνάμει της απόφασης-πλαισίου 2008/947/ΔΕΥ [απόφασης-πλαισίου σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της αναγνώρισης δικαστικών αποφάσεων και αποφάσεων αναστολής εκτέλεσης της ποινής ή απόλυσης υπό όρους με σκοπό την εποπτεία των μέτρων αναστολής και των εναλλακτικών κυρώσεων], η οποία διαβιβάστηκε στο Juzgado Central de lo Penal (κεντρικό ποινικό δικαστήριο, Ισπανία). Στο τμήμα ι), σημείο 4, της εν λόγω βεβαίωσης, το οποίο επιγράφεται «Είδος των μέτρων αναστολής ή των εναλλακτικών κυρώσεων», είχε επιλεγεί το τετραγωνίδιο «εντολές που αφορούν τη διαγωγή, την κατοικία, την εκπαίδευση και κατάρτιση και την ψυχαγωγία, ή που περιέχουν περιορισμούς ή τροποποίηση των όρων άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας». Στο σημείο 5 του ίδιου τμήματος, διευκρινιζόταν ότι η εναλλακτική κύρωση συνίστατο σε αναστολή του δικαιώματος οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος για περίοδο έξι μηνών.

Με απόφαση της 17ης Φεβρουαρίου 2021, το Juzgado Central de lo Penal (κεντρικό ποινικό δικαστήριο) αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη διαβιβασθείσα απόφαση και να εκτελέσει την ποινή που επιβλήθηκε σε βάρος του HV, με την αιτιολογία ότι αυτή δεν περιλαμβανόταν στις ποινές που προβλέπουν ο Ley 23/2014 de reconocimiento mutuo de resoluciones penales en la Unión Europea (νόμος 23/2014 περί αμοιβαίας αναγνωρίσεως των ποινικών αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση), της 20ής Νοεμβρίου 2014 (BOE αριθ. 282, της 21ης Νοεμβρίου 2014, σ. 1) και οι αποφάσεις-πλαίσια σχετικά με την εκτέλεση των ποινών ή των αποφάσεων αναστολής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το δικαστήριο αιτιολόγησε επίσης την άρνησή του βάσει της οδηγίας 2006/126/ΕΚ.

Το αιτούν δικαστήριο εκτίμησε ότι η άρνηση αυτή καθιστά αδύνατη την αποτελεσματική εκτέλεση της αναστολής του δικαιώματος οδήγησης εις βάρος του HV, όπερ οδηγεί, de facto, στην ατιμωρησία του τελευταίου. Εντούτοις, μια τέτοια απόφαση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της απόφασης-πλαισίου 2008/947/ΔΕΥ, καθόσον συνιστά «εναλλακτική κύρωση», επιβάλλουσα «μέτρα που αφορούν τη διαγωγή», κατά την έννοια του άρθρου 2, σημείο 4, και του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, της εν λόγω απόφασης-πλαισίου.

Το αιτούν δικαστήριο εκτίμησε επίσης ότι η αρχή της εδαφικότητας όσον αφορά την ισχύ των ποινικών και αστυνομικών διατάξεων, στην οποία γίνεται αναφορά στο άρθρο 11, παράγραφος 2, της οδηγίας 2006/126/ΕΚ, έρχεται σε σύγκρουση με την αρχή της αμοιβαίας αναγνωρίσεως των ποινικών αποφάσεων, όπως αυτή εξειδικεύεται με την απόφαση-πλαίσιο 2008/947/ΔΕΥ. Κατά το αιτούν δικαστήριο, τίθεται το ζήτημα ποια από τις δύο αυτές πράξεις του δικαίου της Ένωσης έχει εφαρμογή, προκειμένου να καθοριστεί αν πρέπει να διαβιβασθεί στο Juzgado Central de lo Penal (κεντρικό ποινικό δικαστήριο) νέα βεβαίωση δυνάμει της εν λόγω απόφασης-πλαισίου.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Sofiyski gradski sad (πλημμελειοδικείο Σόφιας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να ερωτήσει το Δικαστήριο.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι οι συνδυασμένες διατάξεις του άρθρου 11, παράγραφος 2, της οδηγίας 2006/126/ΕΚ [οδηγίας για την άδεια οδήγησης], και της παραγράφου 4, δεύτερο εδάφιο, του ίδιου άρθρου της οδηγίας έχουν την έννοια ότι επιτρέπουν στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής του κατόχου άδειας οδήγησης η οποία έχει χορηγηθεί από το κράτος μέλος αυτό να μην αναγνωρίσει και να μην εκτελέσει στο έδαφός του απόφαση περί αναστολής του δικαιώματος οδήγησης μηχανοκίνητου οχήματος η οποία εκδόθηκε από άλλο κράτος μέλος όσον αφορά τον εν λόγω κάτοχο άδειας οδήγησης, λόγω οδικής παράβασης που διαπράχθηκε στο έδαφος του δεύτερου κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης κατά την οποία η ως άνω άδεια οδήγησης χορηγήθηκε κατόπιν ανταλλαγής της με άδεια οδήγησης που είχε προηγουμένως χορηγηθεί από το κράτος μέλος στο οποίο διαπράχθηκε η οδική παράβαση.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA