MiCA, DORA και ενίσχυση κεφαλαιαγοράς: Σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έχει τεθεί το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο «Ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς».

Το Μέρος Α΄ του νομοσχεδίου, με τίτλο «κίνητρα για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς», στοχεύει α) στην ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς με τη βελτίωση της λειτουργίας του Χρηματιστηρίου, την ενθάρρυνση της ζήτησης και της διάθεσης επενδυτικών προϊόντων, τη θέσπιση φορολογικών και άλλων κινήτρων, β) στη διευκόλυνση των διασυνοριακών συναλλαγών των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες, και των Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων, και  γ) στον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότερη λειτουργία των εν λόγω εταιρειών και η απήχησή τους στους επενδυτές.

Αντικείμενο των προτεινόμενων διατάξεων είναι α) η βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας του χρηματιστηρίου, β) η θέσπιση εργαλείων διαχείρισης ρευστότητας,  γ) η πρόβλεψη φορολογικών κινήτρων για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς,  δ) η εισαγωγή του θεσμού των συλλογικών λογαριασμών σε Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες και Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων, και ε) η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου των Ανωνύμων Εταιρειών Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποσκοπούν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης της κεφαλαιαγοράς, αίροντας υφιστάμενα εμπόδια του εθνικού κανονιστικού πλαισίου και παρέχοντας ισχυρά φορολογικά κίνητρα για τους επενδυτές, όπως προσαυξημένη έκπτωση για δαπάνες που αφορούν στην εισαγωγή πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε ρυθμιζόμενη αγορά, μείωση συντελεστή φόρου τόκων εισηγμένων εταιρικών ομολόγων, καθώς και επέκταση κινήτρων για επενδυτικούς αγγέλους που επενδύουν σε εταιρείες ενταγμένες σε πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης.

Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα δημιουργίας συλλογικών λογαριασμών (omnibus accounts) για τα μερίδια Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (Ο.Σ.Ε.Κ.Α.) και Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (Ο.Ε.Ε.), κατ’ αντιστοιχία με τους συλλογικούς λογαριασμούς αξιών του ν. 4569/2018. Η έλλειψη σχετικού νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα σήμερα προκαλεί έντονα προβλήματα στις ελληνικές Ανώνυμες Εταιρείες ∆ιαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (Α.Ε.Δ.Α.Κ.) και Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (Α.Ε.Δ.Ο.Ε.Ε.) ως προς τη συνεργασία τους με ξένους θεματοφύλακες.

Τέλος αναμορφώνεται και εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο των Ανωνύμων Εταιρειών Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (Α.Ε.Ε.Π.), δεδομένου ότι ο ισχύον ν. 2778/1999 (Α' 295) που διέπει τις Α.Ε.Ε.Α.Π. έχει θεσπισθεί προ εικοσιπενταετίας και τροποποιηθεί αποσπασματικά πολλές φορές, προκειμένου να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στον δυναμικό αυτό κλάδο. Στο διάστημα αυτής της εικοσιπενταετίας, οι Α.Ε.Ε.Α.Π. εδραιώθηκαν στην Ελλάδα ως επενδυτικό χρηματιστηριακό όχημα θεσμικής διαχείρισης και επένδυσης σε ακίνητη περιουσία και αποτελούν πλέον έναν κύριο βραχίονα οικονομικής ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στατιστικά που δημοσίευσε η Ένωση Θεσμικών Επενδυτών για το έτος 2023, με επενδύσεις σε ακίνητα ύψους τεσσάρων δισεκατομμυρίων εξακοσίων εκατομμυρίων (4.600.000.000 €) ευρώ, ο κλάδος των Α.Ε.Ε.Α.Π. αντιστοιχεί στο δεκαπέντε κόμμα έξι τοις εκατό (15,6%) του συνόλου της θεσμικής διαχείρισης στην Ελλάδα.

Στο Μέρος Β’ του νομοσχεδίου, με τίτλο «Θωράκιση εποπτικών φορέων χρηματοπιστωτικού συστήματος και κεφαλαιαγοράς», αντιμετωπίζεται η ανάγκη για θεσμική θωράκιση των εποπτικών φορέων της κεφαλαιαγοράς, ήτοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδος, με την ενίσχυση της διαφάνειας στη λειτουργία τους και τη διεύρυνση των εποπτικών και ρυθμιστικών μηχανισμών και εργαλείων που διαθέτουν, με την εισαγωγή νέων εποπτικών μηχανισμών και εργαλείων, όπως οι έρευνες και οι έλεγχοι με ανωνυμία, στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και στην Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς και η αναφορά παραβάσεων. 

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του Μέρους Γ’, με τίτλο «Λήψη μέτρων προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/1114 – Ενσωμάτωση τροποποίησης της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 και λήψη μέτρων προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/1113», αντιμετωπίζουν την υποχρέωση ορισμού αρμόδιων αρχών αναφορικά με τα κρυπτοστοιχεία εκτός μαρκών με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και μαρκών ηλεκτρονικού χρήματος, με τις μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και με τις μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος. Ομοίως, προβλέπονται η αρμόδια αρχή για την πρόληψη και απαγόρευση της κατάχρησης της αγοράς σε σχέση με τα κρυπτοστοιχεία, καθώς και οι εξουσίες των αρμόδιων αρχών, η διαχείριση καταγγελιών, οι διοικητικές κυρώσεις και μέτρα, η ποινική μεταχείριση των παραβατών με εισαγωγή ποινικής διάταξης, τα ένδικα βοηθήματα και συναφείς διατάξεις για την προστασία του επενδυτικού κοινού και της λειτουργίας της αγοράς των κρυπτοστοιχείων.

Στη συνέχεια, το Μέρος Δ’ επιδιώκει την αντιμετώπιση της ανάγκη λήψης μέτρων προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/2631 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Νοεμβρίου 2023, σχετικά με τα ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα και τις προαιρετικές δημοσιοποιήσεις για τα ομόλογα που διατίθενται στην αγορά ως περιβαλλοντικά βιώσιμα και για τα συνδεόμενα με τη βιωσιμότητα ομόλογα (Σειρά L). Με τον τρόπο αυτό, για την εποπτεία του με το παρόν Μέρος ρυθμιζόμενου συστήματος, ορίζονται αρμόδιες αρχές η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και η Τράπεζα της Ελλάδος, κατά λόγο αρμοδιότητας. Επίσης, καθορίζονται οι εξουσίες των ανωτέρω αρμοδίων αρχών, οι διοικητικές κυρώσεις και τα διοικητικά μέτρα. 

Στο Μέρος Ε’ του νομοσχεδίου, με τίτλο «Ρύθμιση ζητημάτων λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων», αντιμετωπίζεται το ζήτημα της ορθής ενσωμάτωσης στην ελληνική νομοθεσία των παρ. 9, 33 και 52 του άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/878 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2019, για την τροποποίηση της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ όσον αφορά τις εξαιρούμενες οντότητες, τις χρηματοδοτικές εταιρείες συμμετοχών, τις μεικτές χρηματοοικονομικές εταιρείες συμμετοχών, τις αποδοχές, τα μέτρα και τις εξουσίες εποπτείας και τα μέτρα διατήρησης κεφαλαίου (L 150).

Τέλος, με τις υπό διαβούλευση διατάξεις του Μέρους ΣΤ’, επέρχονται οι αναγκαίες αλλαγές με σκοπό την εναρμόνιση του υφιστάμενου καθεστώτος: 

α) για την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, όπως προβλέπονται στην Οδηγία (ΕΕ) 2024/1174 για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/59/ΕΕ και του Κανονισμού (ΕΕ) 806/2014 (Σειρά L), 

β) για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στις ψηφιακές απειλές, μέσω συμμόρφωσης με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2554 σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) 1060/2009, (ΕΕ) 648/2012, (ΕΕ) 600/2014, (ΕΕ) 909/2014 και (ΕΕ) 2016/1011 (L 333). Η ανάγκη αυτή προκύπτει καθώς οι διατάξεις που αφορούν την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα και την ασφάλεια των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) δεν  έχουν εναρμονιστεί ακόμη πλήρως ή με συνεκτικό τρόπο, με αποτέλεσμα οι κίνδυνοι Τ.Π.Ε. να εξακολουθούν να συνιστούν πρόκληση για την επιχειρησιακή ανθεκτικότητα, τις επιδόσεις και τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος της Ένωσης,

γ) για τον ορισμό των αρμόδιων αρχών για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές με απαιτήσεις διαφάνειας των χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε προσυμβατικές γνωστοποιήσεις και περιοδικές εκθέσεις. Ο ορισμός αυτός γίνεται σε συμμόρφωση με την Οδηγία (ΕΕ) 2022/2556 για την τροποποίηση των οδηγιών 2009/65/ΕΚ, 2009/138/ΕΚ, 2011/61/ΕΕ, 2013/36/ΕΕ, 2014/59/ΕΕ, 2014/65/ΕΕ, (ΕΕ) 2015/2366 και (ΕΕ) 2016/2341 όσον αφορά την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα για τον χρηματοοικονομικό τομέα (L 333). Η εν λόγω Οδηγία τροποποιεί βασικές οδηγίες του χρηματοοικονομικού τομέα, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμβατότητά τους με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2554 σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) 1060/2009, (ΕΕ) 648/2012, (ΕΕ) 600/2014, (ΕΕ) 909/2014 και (ΕΕ) 2016/1011 (L 333),

δ) για την εξασφάλιση της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας για τον χρηματοοικονομικό τομέα, όπως ορίζεται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (L 317) και του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 (L 198). Ως εκ τούτου, διασφαλίζεται ότι οι αρμόδιες αρχές που παρακολουθούν τη συμμόρφωση των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές και των χρηματοοικονομικών συμβούλων προς τις απαιτήσεις που επιβάλλονται από τους Κανονισμούς (ΕΕ) 2019/2088 και (ΕΕ) 2020/852 διαθέτουν όλες τις εξουσίες εποπτείας και έρευνας που είναι αναγκαίες για την άσκηση των καθηκόντων για την ομαλή και αποτελεσματική εποπτεία της συμμόρφωσης προς τους ανωτέρω Κανονισμούς. Επίσης, καθορίζονται κανόνες για τα μέτρα και τις κυρώσεις, με αποτελεσματικό, αναλογικό και αποτρεπτικό χαρακτήρα, που επιβάλλονται στις παραβιάσεις των διατάξεων του νόμου και των Κανονισμών (ΕΕ) 2020/852 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση των κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 (L 198) και (ΕΕ) 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (L 317). Κατ’ αυτό τον τρόπο συμπληρώνεται το τομεακό πλαίσιο και ιδίως τα οριζόμενα στους ν. 4099/2012 (Α’ 250), 4209/2013 (Α’ 253), 4364/2016 (Α’ 13), 4514/2018 (Α’ 14), 4583/2018 (Α’ 212), 4680/2020 (Α’ 72) και 5078/2023 (Α’ 211).

Μπορείτε να λάβετε μέρος στη διαβούλευση έως την Παρασκευή 14 Μαρτίου 2025 και ώρα 08:00, στο opengov.gr.