Αλλαγές στο πλαίσιο της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, τον Κώδικα Συμβολαιογράφων και τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Παρεμβάσεις στο νομοθετικό πλαίσιο της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών και στον Κώδικα Συμβολαιογράφων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης».

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, με τις αξιολογούμενες ρυθμίσεις αναπροσαρμόζονται και επικαιροποιούνται οι διατάξεις που διέπουν την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, ώστε να ευθυγραμμίζονται με τη νέα δομή της Σχολής και το αναμορφωμένο σύστημα εκπαίδευσης των δικαστικών λειτουργών.

Επιπλέον, σκοπείται η προσαρμογή του νομοθετικού πλαισίου που διέπει την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ν. 4871/2021, Α’ 246) προς τον ν. 5108/2024 (Α’ 65), περί της ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας και της χωροταξικής αναδιάρθρωσης των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης, που προβλέπει την κατάργηση της κατεύθυνσης των Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών.

Οι αξιολογούμενες ρυθμίσεις για το πρώτο στάδιο του εισαγωγικού διαγωνισμού στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών κρίνονται επιβεβλημένες προκειμένου να διασφαλιστούν η αναγκαία εμπειρία, ωριμότητα και η επαρκής επαφή των υποψηφίων με το δικαστικό σύστημα της χώρας πριν από την απόκτηση της ιδιότητας του δικαστικού λειτουργού. Περαιτέρω, η κατάργηση της παρ. 2 του άρθρου 27 του ν. 4871/2021 (Α’ 246) αποσκοπεί στην αποφυγή μείωσης των δικαιοδοτικών καθηκόντων των δικαστικών λειτουργών και στην ενίσχυση της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστηρίων. Η μείωση, ακόμη, των κύκλων προγραμμάτων επιμόρφωσης από τέσσερις σε δύο είναι αναγκαία καθόσον παρατηρείται δυσκολία στην παρακολούθηση αυτών από τους δικαστές λόγω των αυξημένων υπηρεσιακών τους υποχρεώσεων. Η τροποποίηση, επιπλέον, των διατάξεων, που αφορούν τον χρόνο θητείας των διδασκόντων στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών και τον συντελεστή βαρύτητας, κρίνεται αναγκαία καθότι με αυτή τίθενται ασφαλέστερα κριτήρια επιλογής των δικαστικών λειτουργών, στους οποίους ανατίθεται το εκπαιδευτικό έργο, με γνώμονα την υπηρεσιακή εμπειρία τους και την εξοικείωσή τους με το αντικείμενο διδασκαλίας.

Τέλος, το υπάρχον σύστημα επιλογής και εκπαίδευσης των δικαστικών υπαλλήλων παρουσιάζει ελλείψεις ως προς την αποδοτικότητά του αλλά και την ορθολογική και δίκαιη κατανομή των επιτυχόντων. Η δυσκολία στελέχωσης των δικαστηρίων σε απομακρυσμένες περιοχές, η χρονοβόρα διαδικασία διορισμού και οι διοικητικές επιβαρύνσεις καθιστούν απαραίτητη την αναμόρφωση των σχετικών διατάξεων, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία του δικαστικού μηχανισμού.

Σκοπός των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η αύξηση των απαιτήσεων συμμετοχής στον διαγωνισμό για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών και η πλήρης άσκηση των δικαιοδοτικών καθηκόντων των διδασκόντων στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών. Μακροπρόθεσμα δε επιχειρείται η διασφάλιση της επαρκούς εμπειρίας και ικανότητας των υποψήφιων πριν από την απόκτηση της ιδιότητας του δικαστικού λειτουργού.

Περαιτέρω, στο Μέρος Β’ του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται ορισμένες συμπληρωματικές διατάξεις, κατόπιν της μεταφοράς ύλης που επέφερε στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια o ν. 5172/2025 (Α’ 10), προς τον σκοπό της ενιαίας αντιμετώπισης συναφών υποθέσεων.

Ακόμη, σύμφωνα με τον ν. 5119/2024 (Α’ 103), οι διαφορές από μέτρα επιστροφής (rebate) ή αυτόματης επιστροφής (claw back) για εμπόρους φαρμακευτικών σκευασμάτων, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και συμπληρωμάτων ειδικής διατροφής εκδικάζονται ως διαφορές ουσίας, είτε έχει καταρτιστεί σύμβαση είτε όχι, από το διοικητικό εφετείο του τόπου εκτέλεσης της σύμβασης. Ωστόσο, με τον ν. 5172/2025, οι διαφορές από δημόσιες συμβάσεις προμηθειών ή υπηρεσιών υπάγονται στο τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο. Για να αποφευχθεί, επομένως, ο διαχωρισμός των υποθέσεων rebate και claw back, ανάλογα με την κατάρτιση σύμβασης ή όχι, απαιτείται νομοθετική ρύθμιση προκειμένου οι εν λόγω υποθέσεις να υπάγονται στο διοικητικό πρωτοδικείο.

Επόμενες διατάξεις του Μέρους Β’ αφορούν σε οργανωτικά και υπηρεσιακά θέματα λειτουργών που εντάσσονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως: α) των δικαστικών λειτουργών, ως προς τους οποίους οι προτεινόμενες διατάξεις διευκολύνουν την ένταξη πρωτοδικών στη γενική επετηρίδα και βελτιώνουν το νομοθετικό πλαίσιο της διαδικασίας ανάδειξης της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων και της επιλογής προϊσταμένων των συμβουλίων διοίκησης των δικαστηρίων, β) των δικαστικών υπαλλήλων, ως προς τους οποίους ρυθμίζονται ζητήματα γονικών αδειών και αποσπάσεων, γ) των συμβολαιογράφων, αφαιρώντας την πρόβλεψη ανώτατου ορίου ηλικίας για συμμετοχή στον διαγωνισμό συμβολαιογράφων και ρυθμίζοντας τον υπολογισμό των κενών θέσεων και την πρόβλεψη μεταθέσεων για σημαντικούς λόγους υγείας, και δ) των δικαστικών επιμελητών, τροποποιώντας τα όρια ηλικίας συμμετοχής στον διαγωνισμό και αποχώρησης από την ενεργό υπηρεσία.

Επιπροσθέτως, ρυθμίζονται θέματα αναφορικά με την αμοιβαία μετάθεση προσωπικού της δικαστικής αστυνομίας και προτείνονται αναγκαίες διατάξεις που ρυθμίζουν την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και τη δυνατότητα συγκρότησης και άλλων Σπιτιών του Παιδιού. Τίθεται διάταξη με την οποία διαπιστώνεται η κατάργηση της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 3126/2003 (Α΄ 66), περί της παραγραφής των αδικημάτων των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, από τη θέση σε ισχύ της συνταγματικής αναθεώρησης του 2019.

Τέλος, προτείνονται διατάξεις για τη ρύθμιση λοιπών ζητημάτων, αρμοδιότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, που ανέκυψαν στην πράξη.

Σκοπός των προτεινόμενων διατάξεων του Μέρους Β’ είναι, μεταξύ άλλων, η αποτελεσματική διενέργεια διαγωνισμών (συμβολαιογράφων, δικαστικών υπαλλήλων) και η ρύθμιση ζητημάτων υπηρεσιακής φύσης των λειτουργών της δικαιοσύνης.

Μπορείτε να λάβετε μέρος στη διαβούλευση έως τη Δευτέρα 28 Απριλίου 2025 και ώρα 09:00, στο opengov.gr.