Σχολική Διαμεσολάβηση

Μπορεί η σύγκρουση να είναι μέρος της καθημερινής ζωής, αλλά ο τρόπος που την αντιμετωπίζουμε διαμορφώνει το ποιοι είμαστε. Και αν θέλουμε τα σχολεία μας να είναι χώροι μάθησης, τότε ας διδάξουμε και την τέχνη της ειρηνικής επίλυσης διαφορών.

Αυτό ακριβώς κάνει η σχολική διαμεσολάβηση.

 Τι είναι η σχολική διαμεσολάβηση;

Η σχολική διαμεσολάβηση είναι μια πρακτική  μέθοδος επίλυσης συγκρούσεων και διαφορών ανάμεσα στους μαθητές και  διενεργείται από τους ίδιους τους μαθητές οι οποίοι, αφού εκπαιδευτούν από ειδικά εκπαιδευμένους καθηγητές ή διαμεσολαβητές, λειτουργούν ως ειρηνοποιοί για τους συμμαθητές τους με πολλαπλά οφέλη για τους ίδιους τους μαθητές  και τη μαθητική- σχολική κοινότητα.. Οι μαθητές-διαμεσολαβητές δεν αποφασίζουν ποιος έχει δίκιο ή άδικο. Αντιθέτως, βοηθούν τα μέρη, τους συμμαθητές τους, να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να ακούσουν ο ένας τον άλλον και να βρουν μαζί μια λύση.

Η συμμετοχή είναι εθελοντική, η διαδικασία είναι εμπιστευτική, και το αποτέλεσμα βασίζεται σε συναίνεση.

 Γιατί να εφαρμοστεί στα σχολεία;

Η σχολική διαμεσολάβηση δεν είναι απλώς ένα εργαλείο διαχείρισης συμπεριφοράς. 

Είναι ένα εργαλείο εκπαίδευσης ζωής. Έχει πεδίο εφαρμογής σε όλες τις σχολικές βαθμίδες της εκπαίδευσης, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο περιστολής της  βίας  και με αυτόν τον τρόπο καλλιεργεί από την πρώιμη ηλικία νοοτροπία πολιτισμού, ειρήνης και αλληλοσεβασμού.
Όταν οι μαθητές διδάσκονται πώς να επικοινωνούν με ενσυναίσθηση, να αναλαμβάνουν ευθύνη για τη συμπεριφορά τους και να επιλύουν συγκρούσεις ειρηνικά, ενδυναμώνονται ως άτομα και ως μέλη μιας κοινότητας.

Τα οφέλη είναι πολλαπλά:

• Μειώνεται η επιθετικότητα και ο σχολικός εκφοβισμός
• Ενισχύεται το αίσθημα ασφάλειας και ανήκειν στο σχολείο
• Καλλιεργείται η ενσυναίσθηση και η συνεργασία
• Προάγεται η υπευθυνότητα και η αυτορρύθμιση
• Ενδυναμώνονται οι μαθητές ως ενεργοί πολίτες

 Πώς λειτουργεί στην πράξη;

Η διαδικασία ξεκινά με την εκπαίδευση των καθηγητών που  με τη σειρά τους εκπαιδεύουν  κάποιους από τους μαθητές, αυτούς που κρίνονται  πιο κατάλληλοι,  με βάση την υπευθυνότητά τους και την ικανότητά τους να εμπνέουν εμπιστοσύνη. Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν βασικές δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης, ουδετερότητας, σεβασμού των συναισθημάτων και διαχείρισης έντασης.

Όταν προκύπτει ένα περιστατικό (π.χ. λεκτική σύγκρουση, παρεξήγηση, προσβολή), τα εμπλεκόμενα παιδιά καλούνται να συμμετάσχουν σε συνεδρία διαμεσολάβησης. Εκεί, με τη βοήθεια των μαθητών-διαμεσολαβητών, ακούγονται και οι δύο πλευρές, αναγνωρίζονται τα συναισθήματα και συμφωνείται μια λύση που ικανοποιεί και τους δύο.

 Δεν πρόκειται για "εύκολη λύση"

Η διαμεσολάβηση δεν σημαίνει "κάνουμε τα στραβά μάτια" ή "τα βρίσκουμε όπως-όπως". Είναι μια ώριμη διαδικασία, που μαθαίνει στα παιδιά ότι κάθε σύγκρουση έχει δύο πλευρές, ότι κάθε λόγος έχει συνέπειες και ότι η κατανόηση του άλλου είναι δύναμη – όχι αδυναμία.

Και το πιο σπουδαίο; Δεν χρειάζεται οι διαμεσολαβητές να είναι τέλειοι. Χρειάζεται να είναι πρόθυμοι να ακούν, να καταλαβαίνουν και να στηρίζουν.

 Επένδυση στο μέλλον της κοινωνίας

Η κοινωνική απήχηση της σχολικής διαμεσολάβησης είναι τεράστια .Όταν τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς να λύνουν ειρηνικά τις διαφωνίες τους, γίνονται ενήλικες με υπευθυνότητα, ενσυναίσθηση και δημοκρατική κουλτούρα. Σχολεία που εφαρμόζουν διαμεσολάβηση βλέπουν μείωση πειθαρχικών παραπτωμάτων, βελτίωση στις σχέσεις μαθητών–εκπαιδευτικών, και ένα πιο θετικό και ενωτικό κλίμα.

«Αν μάθουμε στα παιδιά να μιλούν, να ακούν και να συνεννοούνται, δε θα χρειαστεί να διδάσκουμε στους ενήλικες πώς να μη συγκρούονται βίαια.»

Η διαμεσολάβηση δεν είναι απλώς μια παιδαγωγική προσέγγιση. Είναι κοινωνική και πολιτισμική παρέμβαση.

Ας επενδύσουμε στη σχολική διαμεσολάβηση. 

Γιατί, τελικά, η ειρήνη ξεκινά από την αυλή του σχολείου.