Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων: Πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο (ΣτΕ 924/2025)

Τις διατάξεις σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης φυσικών προσώπων στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των πραγματικών δικαιούχων που έχουν καταχωριστεί στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 ν. 4557/2018, ερμήνευσε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ 924/2025).

Με την απόφαση 67343/ΕΞ 2019/19.6.2019 του Υπουργού Οικονομικών (B΄ 2443) ρυθμίσθηκαν ειδικά θέματα σχετικά με την τήρηση και τη διαδικασία καταχώρισης δεδομένων στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 και 21 του ν. 4557/2018, ο οποίος ενσωματώνει την Οδηγία (ΕΕ) 2015/849 «σχετικά µε την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας».

Το δικαστήριο επεσήμανε ότι οι διατάξεις των άρθρων 6 παρ.1 εδάφιο τρίτο, παρ. 2 εδάφιο δεύτερο και παρ. 3 και 7 παρ. 2 της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης, οι οποίες επαναλαμβάνουν και εξειδικεύουν το δικαίωμα πρόσβασης των φυσικών προσώπων, ως τέτοιων νοουμένων «μελών του ευρύτερου κοινού», κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 20 παρ. 7 του ν. 4557/2018, στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των πραγματικών δικαιούχων που έχουν καταχωριστεί στο ΚΜΠΔ, είναι μη νόμιμες και ακυρωτέες διότι το εν λόγω άρθρο 20 του ν.4557/2018 μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο τη διάταξη του άρθρου 1, σημείο 15, στοιχείο γʹ, της Οδηγίας 2018/843, η οποία έχει κριθεί ανίσχυρη από το ΔΕΕ ως αντικείμενη στις διατάξεις των άρθρων 7 και 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (ΔΕΕ, Τμήμα Μείζονος Σύνθεσης, απόφαση της 22ας Νοεμβρίου 2022, επί των συνεκδικασθεισών υποθέσεων C-37/20 και C-601/20, WM και SOVIM SA).

Περαιτέρω, με το άρθρο 16 του ν. 4734/2020, με τον οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία η νεότερη Οδηγία 2018/843, τροποποιητική της πιο πάνω Οδηγίας 2015/849, αντικαταστάθηκε το άρθρο 20 του ν. 4557/2018 και τάσσεται πλέον χρονική περίοδος διαθεσιμότητας των πληροφοριών 10 ετών μετά τη διαγραφή της εταιρικής ή άλλης νομικής οντότητας από το μητρώο. Η νεότερη αυτή διάταξη, όπως προκύπτει σαφώς από την έννοια αυτής και τον επιδιωκόμενο με το μεταγενέστερο νόμο (4734/2020) πιο πάνω σκοπό, από την έναρξη ισχύος της στις 7.10.2020, έχει επιφέρει και την σιωπηρή κατάργηση ολόκληρης της πληττόμενης με την κρινόμενη αίτηση διάταξης του άρθρου 5 της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης ως αντίθετης προς αυτή.

Τέλος, απορρίφθηκε κατά πλειοψηφία λόγος ακύρωσης στρεφόμενος κατά του άρθρου 5 της προσβαλλόμενης απόφασης, περί του ότι τα δεδομένα που έχουν καταχωριστεί στο ΚΜΠΔ μετά την πάροδο της περιόδου διαθεσιμότητάς αυτών αποθηκεύονται σε άλλη βάση δεδομένων που τηρείται στη ΓΓΠΣΔΔ χωρίς να προβλέπεται χρονικός περιορισμός της αποθήκευσης αυτών και χωρίς να καθορίζεται ο σκοπός της επεξεργασίας, διότι στηρίζεται σε εσφαλμένη νομική εκδοχή.

Δείτε την περίληψη της απόφασης στο adjustice.gr.