Δημοτικές εκλογές: Προθεσμία άσκησης ένστασης για την ακύρωση απόφασης εκλογής λόγω προϋφιστάμενου κωλύματος εκλογιμότητας (ΣτΕ 1086/2025)

Στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας παραπέμφθηκε το ζήτημα εάν με την εξαιρετική διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 248 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, όπως ήδη ισχύει, χορηγείται το δικαίωμα άσκησης ένστασης για την ακύρωση απόφασης εκλογής δημοτικού άρχοντα και την έκπτωσή του από το δημοτικό αξίωμα σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο εντός της πενταετούς δημοτικής περιόδου, στην περίπτωση που προβάλλεται ότι στο πρόσωπο του εκλεγέντος συνέτρεχε ήδη πριν από την ανακήρυξη της υποψηφιότητάς του κώλυμα εκλογιμότητας (ΣτΕ 1086/2025).

Σύμφωνα με την κρατήσασα στο Τμήμα γνώμη, η ανωτέρω ρύθμιση του άρθρου 248 παρ.4 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα αφενός μεν του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος του εκλεγέντος δημάρχου ή δημοτικού συμβούλου προς κτήση, διατήρηση και άσκηση του αξιώματός του καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του αφετέρου δε του δημοσίου συμφέροντος σκοπού για ταχεία και κατά το δυνατόν επίκαιρη επίλυση τυχόν αμφισβητήσεων ως προς τη νομιμότητα της εκλογής των δημοτικών αρχόντων, δεν έχει την έννοια ότι ο νομοθέτης χορηγεί το δικαίωμα σε οποιονδήποτε εκλογέα δημότη να ασκήσει ένσταση σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο, κατά το δοκούν, εντός της πενταετούς δημοτικής περιόδου και να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της εκλογής συγκεκριμένου δημοτικού άρχοντα, ισχυριζόμενος ότι περιήλθε, με κάποιον τρόπο, σε γνώση του ότι ήδη πριν από την ανακήρυξη του προσώπου αυτού ως υποψηφίου και ως εκλεγέντος υφίστατο λόγος που καθιδρύει κατά τον νόμο κώλυμα εκλογιμότητας.

Αντιθέτως, η ανωτέρω διάταξη έχει την έννοια ότι, ειδικώς στην περίπτωση που κατέχει το αξίωμα του δημοτικού άρχοντα πρόσωπο, στο οποίο συντρέχει κώλυμα εκλογιμότητας που προϋπήρχε της έναρξης της εκλογικής διαδικασίας και, άρα, η ύπαρξη του οποίου εμπόδιζε όχι μόνο την εκλογή του αλλά και αυτή καθαυτήν την ανακήρυξή του ως υποψηφίου και την κατ’ αρχήν συμμετοχή του στις εκλογές με την ιδιότητα του υποψηφίου, ο νομοθέτης επιτρέπει την άσκηση ένστασης από νομιμοποιούμενο προς τούτο πρόσωπο και πέραν της εξαιρετικά σύντομης επταήμερης προθεσμίας της παρ. 1 του ίδιου άρθρου 248.

Περαιτέρω, εφόσον ο νομοθέτης δεν προσδιόρισε ρητώς, στο αυτό άρθρο, τη συγκεκριμένη, πέραν της επταήμερης, αποκλειστική προθεσμία για την άσκηση του διαπλαστικού ένδικου βοηθήματος της ένστασης σε περίπτωση προϋφιστάμενου της εκλογής κωλύματος εκλογιμότητας εφαρμοστέα είναι η γενική εξηκονθήμερη προθεσμία του άρθρου 66 παρ. 1 περ. Α΄ υποπερ. β΄ του Κώδικα για την άσκηση του ένδικου βοηθήματος της προσφυγής κατά ρητής διοικητικής πράξης από τρίτους, που αρχίζει από τη λήξη του χρόνου ανάρτησης της προσβαλλόμενης απόφασης του πολυμελούς (πολιτικού) δικαστηρίου, η οποία (ανάρτηση) δημιουργεί τεκμήριο γνώσης του περιεχομένου της για κάθε ενδιαφερόμενο τρίτο. Η προθεσμία αυτή παρίσταται επαρκής, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, ώστε να εξασφαλίζεται στους ενιστάμενους η δυνατότητα να προβούν, επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια ως εκ του εύλογου ενδιαφέροντός τους για την εγκυρότητα της εκλογικής διαδικασίας, στις αναγκαίες ενέργειες, ώστε να περιέλθει σε πλήρη γνώση τους τυχόν προϋπάρχον της εκλογής καθήκον ή έργο που αποτελούν κώλυμα για τη θέση υποψηφιότητας για την κατάληψη δημοτικού αξιώματος.

Ωστόσο, διατυπώθηκε και μειοψηφούσα γνώμη, σύμφωνα με την οποία η επίμαχη ρύθμιση της παρ. 4 του άρθρου 248 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας αντίκειται στη συνταγματική αρχή της ασφάλειας δικαίου και στην αρχή της σταθερότητας των διοικητικών καταστάσεων. Εναπόκειται δε, πλέον, στον ίδιο τον κοινό νομοθέτη να προβλέψει εκ των προτέρων και κατά τρόπο σαφή την αφετηρία και την (επαρκή) διάρκεια της προθεσμίας άσκησης της εκλογικής ένστασης και στην περίπτωση συνδρομής στο πρόσωπο εκλεγέντος δημοτικού άρχοντα κωλύματος εκλογιμότητας που υφίστατο πριν από την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας, λαμβάνοντας ιδιαίτερη μέριμνα για τη θεσμοθέτηση ενός σταθερού, βέβαιου και ασφαλούς χρονικού σημείου έναρξης υπολογισμού της προθεσμίας αυτής, μη συναρτωμένου με αβέβαια περιστατικά.

Δείτε την περίληψη της απόφασης στο adjustice.gr.