ΕΔΔΑ: Οι ιστοσελίδες μπορεί να φέρουν ευθύνη για τα υβριστικά σχόλια των αναγνωστών τους

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε (υπόθεση Delfi κατά Εσθονίας) ότι μια ιστοσελίδα μπορεί να φέρει ευθύνη για ανώνυμα υβριστικά ή δυσφημιστικά σχόλια που δημοσιεύονται σε αυτήν από τους αναγνώστες της.

Ιστορικό

Η Delfi είναι μια επαγγελματικά ειδησεογραφική ιστοσελίδα που δημοσίευε πάνω από 330 νέα άρθρα την ημέρα, όταν ασκήθηκε η προσφυγή, όντας μία από τις μεγαλύτερες ιστοσελίδες αυτού του είδους στην Εσθονία.

Όπως συνηθίζεται, στο κάτω μέρος κάθε νέου υπήρχε πεδίο για την καταχώρηση σχολίων από τους αναγνώστες, η δημοσίευση του οποίου γινόταν αυτόματα, χωρίς επεξεργασία από την ιστοσελίδα, αφού ο χρήστης είχε εισάγει όνομα και, προαιρετικά, email, ενώ υπήρχε σημείωση ότι οι απόψεις των σχολίων δεν εκφράζουν την ιστοσελίδα και διαθέσιμος οδηγός για την πολιτική διαχείρισης σχολίων.

Στη σελίδα καταχωρούνταν ημερησίως πάνω από 10.000 σχόλια από χρήστες που στην πλειοψηφία τους χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμο, τα οποία μπορούσαν να αφαιρεθούν από τους διαχειριστές της ιστοσελίδας, έπειτα από την αναφορά τους από κάποιον χρήστη ή σε περίπτωση που περιείχαν συγκεκριμένες λέξεις οι οποίες περιλαμβάνονταν σε ένα προκαθορισμένο φίλτρο.

Στις 24 Ιανουαρίου η Delfi δημοσίευσε ένα άρθρο για την επίδραση που είχε η πρακτική μιας ναυτιλιακής εταιρίας, της SLK, στο οδικό δίκτυο που χρησιμοποιείτο παραδοσιακά για την επικοινωνία του ηπειρωτικού με το νησιωτικό μέρος της χώρας.

Το άρθρο συγκέντρωσε 185 σχόλια, 20 από τα οποία κρίθηκαν από την SLK υβριστικά ή επιθετικά για τον μέτοχο L της SLK και τα οποία αφαιρέθηκαν από την ιστοσελίδα άμεσα κατόπιν αιτήματος της εταιρίας.

O L ζήτησε επίσης από την Delfi αποζημίωση ύψους 32.000€ την οποία η ιστοσελίδα αρνήθηκε να καταβάλει.

Το εθνικό πρωτοδικείο έκρινε πως η Delfi δεν φέρει ευθύνη για αποζημίωση της L αλλά το εφετείο έκρινε το αντίθετο, θεωρώντας πως η Delfi ως εκδότης των σχολίων φέρει ευθύνη.

Αφού η ιστοσελίδα εξάντλησε τα εθνικά ένδικα μέσα προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ισχυριζόμενη ότι παραβιάζεται το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης της (άρθρο 10 ΕΣΔΑ).

Απόφαση

Το Δικαστήριο έκρινε ότι στη συγκεκριμένη υπόθεση δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, συντασσόμενο με την άποψη των εθνικών δικαστηρίων περί ευθύνης της ιστοσελίδας ως εκδότη των σχολίων.

Πιο αναλυτικά, το Δικαστήριο δεν αμφισβήτησε το ότι η ιστοσελίδα απέσυρε άμεσα τα υβριστικά σχόλια αλλά εξέτασε το αν η αναγνώριση αστικής ευθύνης της Delfi για τα υβριστικά σχόλια θα ήταν δυσανάλογη προσβολή του δικαιώματος της στην ελεύθερη έκφραση.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ιστοσελίδα θα μπορούσε να έχει υποθέσει ότι η είδηση θα μπορούσε να προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις κατά της ναυτιλιακής εταιρείας και των διαχειριστών της και να αναγνωρίσει ότι έχει υψηλότερο από τον του μέσο όρο κίνδυνο τα αρνητικά σχόλια να ξεπεράσουν το όριο της αποδεκτής κριτικής και να φθάσουν το επίπεδο της αδικαιολόγητης προσβολής ή της ρητορικής μίσους.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Delfi θα έπρεπε να έχει επιδείξει ιδιαίτερη επιμέλεια για να μην της αναγνωρισθεί ευθύνη από τα σχόλια, συνυπολογίζοντας τον επαγγελματικό χαρακτήρα της ιστοσελίδας.

Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο έκρινε πως η πρόβλεψη δυνατότητας αφαίρεσης σχολίων μετά από αναφορά και η μη δημοσίευση σχολίων που περιέχουν συγκεκριμένες λέξεις βάσει ενός φίλτρου δεν επαρκούν ως μέσα πρόληψης, καθώς το φίλτρο είναι ανεπαρκές για την πρόληψη βλάβης σε τρίτους ενώ η αφαίρεση μετά από αναφορά δεν αποτρέπει την προβολή υβριστικών σχολίων για το διάστημα μέχρι την αφαίρεση τους.

Τέλος, το Δικαστήριο θεώρησε ότι, δεδομένου ότι η εφημερίδα δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες να σχολάζουν ανώνυμα, χωρίς να είναι εγγεγραμμένοι, η εφημερίδα φέρει μέρος ευθύνης για αυτά, τονίζοντας ότι η διάδοση του διαδικτύου και η δυνατότητα ή, μερικές φορές, ο κίνδυνος μια πληροφορία να παραμένει δημόσια και να διαμοιράζεται για πάντα, επιβάλλουν την επίδειξη σύνεσης.

Αντιδράσεις

Η απόφαση του ΕΔΔΑ προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων, με πολλούς να υποστηρίζουν πως η απόφαση θα αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στο διαδίκτυο και την προστασία της ελευθερίας έκφρασης σε αυτό.

Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα κατέληγε στην ακριβώς αντίθετη απόφαση , καθώς σε προηγούμενη απόφαση έκρινε πως η αναγνώριση υποχρέωσης σε έναν πάροχο να φιλτράρει online περιεχόμενο είναι αντίθετη στο ενωσιακό δίκαιο (ειδικά στην Οδηγία 2000/31/ΕΚ για το ηλεκτρονικό εμπόριο) και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αυτό.

Ολόκληρη την απόφαση του ΕΔΔΑ μπορείτε να βρείτε εδώ.