Δέσμευση κεφαλαίων σε ρωσική εταιρεία όπλων για την υποστήριξη αυτονομιστών στην Ουκρανία

Το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικύρωσε σήμερα τη δέσμευση κεφαλαίων της ρωσικής εταιρείας Almaz-Antey για το ρόλο της στην ουκρανική στρατιωτική κρίση.

Η απόφαση, η οποία είναι η πρώτη που αφορά δέσμευση κεφαλαίων ρωσικής εταιρίας στο πλαίσιο της κρίσης στην Ουκρανία, επισημαίνει ότι η Almaz-Antey Air and Space Defence («Almaz-Antey») παρέχει, υλική υποστήριξη σε ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Όσον αφορά το βάσιμο των λόγων της δέσμευσης κεφαλαίων, το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε το σκεπτικό του Συμβουλίου της ΕΕ, κατά το οποίο η Almaz-Antey είναι ρωσική επιχείρηση που ανήκει στο Ρωσικό Δημόσιο, ελέγχεται από αυτό και έχει ελάχιστο περιθώριο κινήσεων έναντί του, εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από αυτό για την άσκηση των δραστηριοτήτων της.

Το Δικαστήριο σημείωσε, μεταξύ άλλων, πως η συντριβή του αεροσκάφους MH17 της Malaysian Airlines στις 17 Ιουλίου 2014 με 198 θύματα φέρεται ότι προκλήθηκε από πύραυλο τύπου BUK, τους οποίους επίσης κατασκευάζει η Almaz-Antey.

Ιστορικό

Για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ουκρανία, το Συμβούλιο θέσπισε, στις αρχές του 2014, περιοριστικά μέτρα (δέσμευση κεφαλαίων και απαγόρευση διαμονής στο έδαφος της Ένωσης) εις βάρος φυσικών και νομικών προσώπων των οποίων η δραστηριότητα υπονομεύει ή απειλεί την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο αποφάσισε να δεσμεύσει τα κεφάλαια της ρωσικής εταιρίας Almaz-Antey Air and Space Defence («Almaz-Antey») για τους εξής λόγους: «Η Almaz-Antei είναι ρωσική κρατική εταιρεία. Κατασκευάζει αντιαεροπορικό οπλισμό, που περιλαμβάνει πυραύλους εδάφους-αέρος με τους οποίους εφοδιάζει τον ρωσικό στρατό. Οι ρωσικές αρχές εφοδιάζουν με βαρύ οπλισμό τους αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας, συμβάλλοντας στην αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας. Τα όπλα αυτά χρησιμοποιούνται από τους αυτονομιστές, μεταξύ άλλων και για την κατάρριψη αεροσκαφών. Ως κρατική εταιρία, η Almaz-Antei συμβάλλει συνεχώς στην αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας.»

Η Almaz-Antey ζήτησε από το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ακυρώσει τη διατήρηση της δέσμευσης των κεφαλαίων της για το 2015 και το 2016[2].

Απόφαση

Με τη σημερινή απόφασή του (η οποία είναι η πρώτη απόφαση που αφορά δέσμευση κεφαλαίων ρωσικής εταιρίας στο πλαίσιο της κρίσης στην Ουκρανία[3]), το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή της Almaz-Antey και επικυρώνει συνεπώς τη δέσμευση των κεφαλαίων της εταιρίας αυτής.

Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει κατ’ αρχάς ότι το Συμβούλιο δεν παραβίασε την αρχή της αναλογικότητας με την απόφασή του για δέσμευση των κεφαλαίων οντοτήτων που στηρίζουν, υλικά ή οικονομικά, ενέργειες της Ρωσικής Κυβέρνησης οι οποίες υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Ειδικότερα, η δέσμευση των κεφαλαίων των οντοτήτων αυτών καθιστά δυνατή την επίτευξη του σκοπού αποτροπής της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία: δεδομένου ότι αφορά, αφενός, πρόσωπα ή οντότητες που είναι υπεύθυνα για ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας αλλά και, αφετέρου, πρόσωπα και οντότητες που στηρίζουν, υλικά ή οικονομικά, τις ενέργειες αυτές, το Συμβούλιο μπορούσε εύλογα να προσδοκά ότι οι ενέργειες αυτές είτε θα σταματούσαν είτε ότι η ανάληψή τους θα δυσχεραινόταν, για να προωθηθεί έτσι η ειρηνική επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία. Επιπλέον, η δέσμευση των κεφαλαίων είναι αναγκαία, δεδομένου ότι τα εναλλακτικά και λιγότερο επαχθή μέτρα, όπως ένα σύστημα προηγούμενης αδειοδότησης ή υποχρέωση εκ των υστέρων δικαιολόγησης της χρήσης των καταβληθέντων κεφαλαίων, δεν καθιστούν δυνατή την εξίσου αποτελεσματική επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, ιδίως λαμβανομένης υπόψη της δυνατότητας καταστρατήγησης των επιβληθέντων περιορισμών.

Όσον αφορά το βάσιμο των λόγων της δέσμευσης κεφαλαίων, το Γενικό Δικαστήριο επικυρώνει το σκεπτικό του Συμβουλίου κατά το οποίο η Almaz-Antey είναι ρωσική επιχείρηση που ανήκει στο Ρωσικό Δημόσιο, ελέγχεται από αυτό και έχει ελάχιστο περιθώριο κινήσεων έναντί του, εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από αυτό για την άσκηση των δραστηριοτήτων της. Τα έγγραφα που προσκόμισε το Συμβούλιο αποδεικνύουν επίσης ότι η Almaz-Antey παράγει αντιαεροπορικό οπλισμό, ιδίως πυραύλους εδάφους-αέρος, και ότι εφοδιάζει με όπλα τη Ρωσία. Το Συμβούλιο απέδειξε επίσης ότι η Ρωσία όντως εφοδίασε με όπλα τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία. Συνεπώς, η Almaz-Antey παρέχει υλική υποστήριξη σε ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας, δεδομένου ότι κατασκευάζει όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό με τα οποία εφοδιάζει το Ρωσικό κράτος το οποίο με τη σειρά του εφοδιάζει τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία.

Το Συμβούλιο προσκόμισε εξάλλου πολυάριθμα δημοσιεύματα στα οποία γίνεται αναφορά στην κατάρριψη από τους αυτονομιστές αεροσκαφών και ελικοπτέρων των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, μεταξύ των οποίων και ενός μεταγωγικού αεροσκάφους που μετέφερε 49 στρατιώτες. Τα δημοσιεύματα αυτά, που προέρχονται από πολλές διαφορετικές πηγές και είναι αρκούντως συγκεκριμένα, σαφή και συγκλίνουν ως προς τα περιγραφόμενα πραγματικά περιστατικά, επιβεβαιώνουν τη ρωσική εμπλοκή στην ουκρανική κρίση, ιδίως μέσω του εφοδιασμού των αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία με όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό. Το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει επίσης ότι η Almaz-Antey δεν αμφισβήτησε τις πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά αυτά καθ’ εαυτά όπως εκτίθενται στα ως άνω δημοσιεύματα ούτε επιχείρησε να αποδείξει ότι αυτά ήταν προδήλως εσφαλμένα. Όσον αφορά τη συντριβή του αεροσκάφους MH17 της Malaysian Airlines στις 17 Ιουλίου 2014 με 198 θύματα η οποία φέρεται ότι προκλήθηκε από πύραυλο τύπου BUK, τους οποίους επίσης κατασκευάζει η Almaz-Antey, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι το ζήτημα αν ευθύνη για τη συντριβή του αεροπλάνου αυτού φέρουν οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ή οι αυτονομιστές δεν έχει σημασία στην υπό κρίση υπόθεση, δεδομένου ότι το γεγονός αυτό δεν ήταν καθοριστικό στο πλαίσιο της αιτιολόγησης της δέσμευσης κεφαλαίων που επιβλήθηκε στην Almaz-Antey.

Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι το Συμβούλιο δεν όφειλε να αποδείξει θετικά ότι τα όπλα που κατασκευάζει η Almaz-Antey χρησιμοποιήθηκαν στην Ουκρανία από τους αυτονομιστές. Ειδικότερα, η απόδειξη αυτή είναι δυσχερής ιδίως στην περίπτωση σύγκρουσης όπου ούτε η ακριβής απόδοση της ευθύνης είναι ευχερής ούτε και ο προσδιορισμός του είδους του οπλισμού που χρησιμοποιείται από τους αντιμαχόμενους. Το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει επίσης ότι η ύπαρξη απλού κινδύνου ότι ορισμένη οντότητα θα έχει επιλήψιμη συμπεριφορά ενδέχεται να αρκεί για τη δέσμευση των κεφαλαίων της.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA.

Δείτε την απόφαση του Δικαστηρίου εδώ.