Διαταγή πληρωμής σε βάρος υποχρέου για την καταβολή διατροφής ανηλίκου που ρυθμίστηκε με σύμβαση στο πλαίσιο συναινετικού διαζυγίου (ΑΠ 402/2020)

Με απόφασή του ο Άρειος Πάγος (ΑΠ 402/2020) έκρινε ότι στην περίπτωση με την οποία η διατροφή ανηλίκου ρυθμίζεται με σύμβαση (361 Α.Κ.), η οποία υπογράφεται μεταξύ των ενδιαφερομένων στο πλαίσιο συναινετικού διαζυγίου του και με την οποία ρυθμίζονται ζητήματα επιμέλειας και επικοινωνίας τέκνων με τους γονείς τους, το ανήλικο τέκνο εκπροσωπείται εν τοις πράγμασι έναντι του υποχρέου προς καταβολή της διατροφής από το γονέα μετά του οποίου διαμένει, ο οποίος έχει, εκ της φύσεως του σχετικού δικαιώματος, στην πραγματικότητα και την άσκηση της επιμέλειας αυτού.

Ο τελευταίος δε, με την ως άνω εν τοις πράγμασι ιδιότητα, νομιμοποιείται, μεταξύ άλλων, να ζητήσει για λογαριασμό του ανηλίκου δικαιούχου διατροφής και την έκδοση διαταγής πληρωμής σε βάρος του υποχρέου για την καταβολή της με βάση την άνω συμφωνία, που υπογράφηκε από τους γονείς του στα πλαίσια του συναινετικού διαζυγίου τους.

Απόσπασμα απόφασης

Από τη διάταξη του άρθρου 1516 παρ. 2 Α.Κ. προκύπτει ότι σε περίπτωση διακοπής της συμβιώσεως των γονέων, τις αξιώσεις διατροφής του τέκνου κατά του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του προσώπου του μπορεί να τις ασκεί αυτός που έχει την επιμέλεια και, αν δεν την έχει κανείς, αυτός με τον οποίο διαμένει το τέκνο. Για την εφαρμογή της διατάξεως αυτής δεν απαιτείται δικαστική ανάθεση της επιμέλειας.

Αρκεί η επιμέλεια στην πραγματικότητα να ασκείται από τον ένα μόνο γονέα, βάσει ρητής ή και σιωπηρής συμφωνίας μεταξύ τους. Την εκδοχή αυτή επιβεβαιώνει η τελευταία φράση της ανωτέρω διατάξεως, η οποία για την ενεργητική νομιμοποίηση έναντι του υπόχρεου αρκείται και στο πραγματικό γεγονός ότι το τέκνο διαμένει με αυτόν που ασκεί την αγωγή για διατροφή του.

Το κριτήριο της διαμονής του γονέα, το οποίο προβλέπεται ρητά από την ανωτέρω διάταξη για τον προσδιορισμό του ενάγοντος που ασκεί την αξίωση διατροφής για λογαριασμό του ανηλίκου, πρέπει να επεκταθεί και στην περίπτωση, κατά την οποία την επιμέλεια έχουν και οι δύο γονείς, είτε γιατί έτσι ρυθμίστηκε μετά από προσφυγή στο δικαστήριο είτε γιατί δεν υπήρξε ακόμα δικαστική ρύθμιση, ο ένας όμως μόνο τυπικά, ενώ ο άλλος, δηλαδή αυτός που διαμένει με το παιδί, και ουσιαστικά, ασκεί την επιμέλεια.

Ο γονέας, επομένως, με τον οποίο διαμένει το παιδί, θα πρέπει πάντοτε να το εκπροσωπεί στη δίκη διατροφής, και για την ταυτότητα του νομικού λόγου χωρίς να χρειάζεται να διοριστεί τρίτος, ως ειδικός επίτροπος, ακόμη και αν η άσκηση της γονικής μέριμνας, άρα και της επιμέλειας, που αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα επί μέρους δικαιώματα αυτής (γονική μέριμνας) εξακολουθεί να ανήκει θεωρητικά και στους δύο γονείς (Α.Π 823/2000).

Συνακόλουθα κατ' αναλογία, για την ταυτότητα επίσης του νομικού λόγου και στην περίπτωση με την οποία η διατροφή ανηλίκου ρυθμίζεται με σύμβαση (άρθρ. 361 Α.Κ.), η οποία υπογράφεται μεταξύ των ενδιαφερομένων στο πλαίσιο συναινετικού διαζυγίου του, με την οποία ρυθμίζονται ζητήματα επιμέλειας και επικοινωνίας τέκνων με τους γονείς τους (σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1441 παρ. 3 Α.Κ.), το ανήλικο τέκνο (που δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα) εκπροσωπείται εν τοις πράγμασι έναντι του υποχρέου προς καταβολή της διατροφής - αντισυμβαλλομένου του, από το γονέα μετά του οποίου διαμένει, ο οποίος έχει, εκ της φύσεως του σχετικού δικαιώματος, στην πραγματικότητα (είτε ακόμη βάσει ρητής ή σιωπηρής συμφωνίας) και την άσκηση της επιμέλειας αυτού.

Ο τελευταίος δε, με την ως άνω εν τοις πράγμασι ιδιότητα, νομιμοποιείται, μεταξύ άλλων, να ζητήσει για λογαριασμό του ανηλίκου δικαιούχου διατροφής και την έκδοση διαταγής πληρωμής σε βάρος του υποχρέου για την καταβολή της με βάση την άνω συμφωνία, που υπογράφηκε από τους γονείς του στα πλαίσια του συναινετικού διαζυγίου τους.

Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο areiospagos.gr