Δικαιώματα οικογενειακών παροχών στην ΕΕ: Μπορεί κράτος μέλος να μη λαμβάνει υπόψη τα ανήλικα τέκνα κατόχου ενιαίας άδειας ελλείψει αποδείξεως νόμιμης εισόδου τους στο έδαφός του; (απόφαση Δικαστηρίου ΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 19.12.2024 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι κράτος μέλος δεν μπορεί να αποκλείσει από τις οικογενειακές παροχές αλλοδαπό εργαζόμενο του οποίου τα τέκνα, που γεννήθηκαν σε τρίτη χώρα, δεν μπορούν να αποδείξουν ότι εισήλθαν νόμιμα στο έδαφός του.

Οι υπήκοοι τρίτων χωρών που έχουν γίνει δεκτοί σε κράτος μέλος με σκοπό να εργαστούν εκεί νόμιμα πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης με τους υπηκόους του εν λόγω κράτους μέλους.

Ιστορικό της υπόθεσης

Το 2008, ένας Αρμένιος υπήκοος εισήλθε παράνομα στο γαλλικό έδαφος με τη σύζυγό του και τα δύο ανήλικα τέκνα τους που γεννήθηκαν στην Αρμενία. Το 2011, το ζευγάρι απέκτησε τρίτο τέκνο, το οποίο γεννήθηκε στη Γαλλία. Το 2014, ο πατέρας υπέβαλε αίτηση για οικογενειακές παροχές για τα τρία τέκνα του. Μολονότι διέθετε προσωρινή άδεια διαμονής που του επέτρεπε να εργάζεται, το Caisse d'allocations familiales des Hauts-de-Seine (Ταμείο Οικογενειακών Επιδομάτων Hauts-de-Seine, Γαλλία) (CAF) απέρριψε την αίτησή του όσον αφορά τα δύο τέκνα του που γεννήθηκαν εκτός Γαλλίας. 

Η άρνηση αυτή, κατά της οποίας προσέφυγε ενώπιον του Tribunal des affaires de sécurité sociale de Nanterre (Δικαστήριο Κοινωνικής Ασφάλισης, Nanterre, Γαλλία), βασίστηκε στην έλλειψη εγγράφων που να αποδεικνύουν τη νόμιμη είσοδο των τέκνων στη Γαλλία. Εν προκειμένω, απαιτείται να προσκομιστεί είτε πιστοποιητικό που εκδίδει η Νομαρχία από το οποίο να προκύπτει ότι το τέκνο εισήλθε στη Γαλλία το αργότερο ταυτόχρονα με έναν από τους κατόχους άδειας διαμονής γονείς του, είτε ιατρικό πιστοποιητικό εκδοθέν στο πλαίσιο διαδικασίας οικογενειακής επανένωσης.

Μολονότι η προσφυγή έγινε δεκτή σε πρώτο βαθμό, το Cour d'appel de Versailles (Εφετείο των Βερσαλλιών, Γαλλία) εξαφάνισε την πρωτόδικη απόφαση και επικύρωσε την απόφαση του CAF. Το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Γαλλία), ωστόσο, ανέτρεψε τη δευτεροβάθμια απόφαση το 2022, τονίζοντας ότι το Cour d'appel δεν είχε απαντήσει στα επιχειρήματα του Αρμένιου υπηκόου όσον αφορά την οδηγία για την ενιαία άδεια, η οποία διασφαλίζει την ίση μεταχείριση μεταξύ των εργαζομένων που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών και των πολιτών της Ένωσης. Η υπόθεση ήθχη εκ νέου, κατόπιν αναπομπής, στο Cour d'appel, το οποίο αποφάσισε να αποστείλει προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Το εν λόγω εθνικό δικαστήριο ζήτησε να μάθει αν ένα κράτος μέλος μπορεί να αρνηθεί να λάβει υπόψη του τέκνα που γεννήθηκαν σε τρίτη χώρα και εξαρτώνται από κάτοχο ενιαίας άδειας, όταν δεν έχουν εισέλθει στο έδαφος στο πλαίσιο διαδικασίας οικογενειακής επανένωσης ή όταν ο γονέας δεν έχει προσκομίσει έγγραφα που να αποδεικνύουν τη νομιμότητα της εισόδου τους στο έδαφος. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο απάντησε ότι είναι αντίθετο προς το δίκαιο της Ένωσης να επιβάλλεται πρόσθετη προϋπόθεση ως προς το δικαίωμα σε οικογενειακές παροχές των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στη Γαλλία, η οποία συνίσταται στην απόδειξη ότι τα τέκνα για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση για οικογενειακές παροχές εισήλθαν νόμιμα στο γαλλικό έδαφος. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η επιβολή μιας τέτοιας προϋπόθεσης συνιστά για τους υπηκόους τρίτων χωρών λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση από εκείνη που απολαμβάνουν οι υπήκοοι του κράτους μέλους υποδοχής. 

Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι το δίκαιο της Ένωσης προβλέπει ίση μεταχείριση μεταξύ των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στο έδαφος των κρατών μελών και των υπηκόων των κρατών αυτών. 

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, όταν διαπιστώνεται η νόμιμη διαμονή του υπηκόου τρίτης χώρας σε κράτος μέλος, εναπόκειται στα κράτη μέλη να διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση μεταξύ των εργαζομένων που διαμένουν στο έδαφός τους και των υπηκόων τους, περιορίζοντας αυστηρά τις παρεκκλίσεις από το δικαίωμα αυτό.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA