Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και computer programs: ​Πόσο διασταλτικά μπορεί να ερμηνευθεί η έννοια του «κειμένου» στην περίπτωση των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών; (απόφαση ΔΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος 

Με τη δημοσιευθείσα στις 17.10.2024 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι κατά την οδηγία για τη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, ο δικαιούχος της εν λόγω προστασίας δεν μπορεί να απαγορεύσει σε τρίτον την εμπορία λογισμικού, το οποίο απλώς τροποποιεί ορισμένες μεταβλητές εισαγόμενες προσωρινά στη μνήμη RAM κονσόλας βιντεοπαιχνιδιών.

Ιστορικό της υπόθεσης

Η Sony εμπορεύεται κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών PlayStation και παιχνίδια για τις κονσόλες αυτές. Μέχρι το 2014 εμπορευόταν, μεταξύ άλλων, την κονσόλα PlayStationPortable καθώς και το παιχνίδι «MotorStorm: Arctic Edge». 

Η Sony ενήγαγε ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων την επιχείρηση Datel, η οποία εμπορεύεται λογισμικό και μια συσκευή (πρόκειται για το λογισμικό Action Replay PSP, τη συσκευή Tilt FX και ένα φερώνυμο λογισμικό) που είναι συμβατά με το συγκεκριμένο PlayStation και προσφέρουν στον χρήστη επιλογές παιχνιδιού μη προβλεπόμενες από τη Sony στο συγκεκριμένο στάδιο του παιχνιδιού. 

Η Sony θεώρησε ότι τα προϊόντα της Datel επιφέρουν μετατροπές στο λογισμικό στο οποίο στηρίζεται το παιχνίδι της και επομένως προσβάλλουν το αποκλειστικό της δικαίωμα να παρέχει η ίδια την άδεια για τέτοιου είδους μετατροπές. Ως εκ τούτου, ζήτησε από τα γερμανικά δικαστήρια να απαγορεύσουν στη Datel την εμπορία των επίμαχων προϊόντων και να την υποχρεώσουν να αποκαταστήσει τη ζημία την οποία ισχυρίζεται ότι υπέστη. 

Το γερμανικό Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο (BGH) ζήτησε από το Δικαστήριο να ερμηνεύσει την οδηγία για τη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών. 

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι το λογισμικό της Datel εγκαθίσταται από τον χρήστη στο PlayStation και εκτελείται ταυτόχρονα με το λογισμικό του παιχνιδιού. Το λογισμικό αυτό δεν τροποποιεί ή αναπαράγει ούτε τον αντικειμενικό κώδικα ούτε τον πηγαίο κώδικα ούτε την εσωτερική δομή και την οργάνωση του λογισμικού της Sony. Περιορίζεται στην τροποποίηση του περιεχομένου των μεταβλητών που εισάγονται προσωρινά από τα παιχνίδια της Sony στη μνήμη RAM της κονσόλας, οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά την εξέλιξη της ροής του παιχνιδιού. Ως εκ τούτου, το παιχνίδι εξελίσσεται βάσει των τροποποιηθεισών αυτών μεταβλητών. 

Το Δικαστήριο επισήμανε ότι στην προστασία που ειδικώς παρέχει η οδηγία δεν εμπίπτει το περιεχόμενο των μεταβλητών δεδομένων, τα οποία εισάγονται από πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή στη μνήμη RAM ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή και χρησιμοποιούνται από το πρόγραμμα αυτό κατά την εκτέλεσή του, στον βαθμό που το συγκεκριμένο περιεχόμενο δεν παρέχει τη δυνατότητα αναπαραγωγής ή μεταγενέστερης δημιουργίας ενός τέτοιου προγράμματος. 

Πράγματι, η οδηγία προστατεύει μόνον την πνευματική δημιουργία όπως αποτυπώνεται στο κείμενο του πηγαίου κώδικα του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αντιθέτως, η οδηγία δεν προστατεύει τις λειτουργικές δυνατότητες του εν λόγω προγράμματος ούτε τα στοιχεία μέσω των οποίων οι χρήστες εκμεταλλεύονται τέτοιες λειτουργικές δυνατότητες, εφόσον αυτά δεν παρέχουν τη δυνατότητα αναπαραγωγής ή μεταγενέστερης δημιουργίας του συγκεκριμένου προγράμματος.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA