Δικαστήριο της ΕΕ: Γονική άδεια μετ' αποδοχών και σε άνδρες δημόσιους υπαλλήλους

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε (υπόθεση C-222/14 Κωνσταντίνος Μαϊστρέλλης κατά Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), ότι η ελληνική νομοθεσία αντιβαίνει στο δίκαιο της Ένωσης, καθόσον απαγορεύει τη χορήγηση γονικής αδείας στους άνδρες δημοσίους υπαλλήλους των οποίων η σύζυγος δεν εργάζεται. 

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, η γονική άδεια αποτελεί ατομικό δικαίωμα που δεν μπορεί να εξαρτάται από την κατάσταση του/της συζύγου.

Κατά το ελληνικό δίκαιο (παρ. 3 του άρθρου του Υπαλληλικού Κώδικα, όπως ίσχυε), ο άνδρας δημόσιος υπάλληλος δεν δικαιούται γονικής αδείας μετ’ αποδοχών σε περίπτωση κατά την οποία η σύζυγός του δεν εργάζεται ή δεν ασκεί κανένα επάγγελμα, εκτός αν λόγω σοβαρής πάθησης ή βλάβης κριθεί ανίκανη να αντιμετωπίζει τις ανάγκες ανατροφής του παιδιού.

Ιστορικό

Στα τέλη του 2010, ο Κωνσταντίνος Μαϊστρέλλης, Έλληνας δικαστικός λειτουργός, υπέβαλε αίτηση για τη χορήγηση γονικής αδείας εννέα μηνών με αποδοχές για την ανατροφή του τέκνου του, το οποίο είχε γεννηθεί στις 24 Οκτωβρίου 2010.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απέρριψε την αίτηση αυτή για τον λόγο ότι η σύζυγος του Κ. Μαϊστρέλλη δεν εργαζόταν κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών.

Επιληφθέν της υποθέσεως, το Συμβούλιο της Επικρατείας ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινισθεί αν η απαγόρευση χορηγήσεως γονικής αδείας στους άνδρες δημοσίους υπαλλήλους των οποίων η σύζυγος δεν εργάζεται είναι σύμφωνη με την οδηγία για τη γονική άδεια (Οδηγία 96/34/ΕΚ) και την οδηγία περί ίσης μεταχειρίσεως σε θέματα απασχολήσεως (Οδηγία 2006/54/ΕΚ) .

Η απόφαση

Με την απόφασή του, το Δικαστήριο της ΕΕ δίνει την απάντηση ότι εθνική νομοθεσία δεν μπορεί να στερεί δημόσιο υπάλληλο του δικαιώματος γονικής αδείας για τον λόγο ότι η σύζυγός του δεν εργάζεται η δεν ασκεί κανένα επάγγελμα.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει, συγκεκριμένα, ότι, κατά την οδηγία για τη γονική άδεια, καθένας από τους γονείς έχει δικαίωμα, ατομικώς, γονικής αδείας.

Πρόκειται για ελάχιστο κανόνα από τον οποίο δεν μπορούν να παρεκκλίνουν τα κράτη μέλη με τη νομοθεσία τους ή τις συλλογικές συμβάσεις. Ως εκ τούτου, ένας εκ των γονέων δεν μπορεί να στερηθεί του δικαιώματός του γονικής αδείας, του οποίου η άσκηση δεν μπορεί να αποκλεισθεί, επομένως, λόγω της επαγγελματικής καταστάσεως του/της συζύγου.

Η λύση αυτή είναι, άλλωστε, σύμφωνη όχι μόνον με τον σκοπό της οδηγίας, ο οποίος συνίσταται στη διευκόλυνση του συνδυασμού των επαγγελματικών και οικογενειακών ευθυνών των εργαζόμενων γονέων, αλλά και με το ότι το δικαίωμα γονικής αδείας αποτελεί θεμελιώδες κοινωνικό δικαίωμα κατά τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι, στην Ελλάδα, οι μητέρες που έχουν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου μπορούν πάντοτε να τυγχάνουν γονικής αδείας, ενώ οι πατέρες που έχουν την ίδια ιδιότητα μπορούν να τύχουν της αδείας αυτής μόνο σε περίπτωση κατά την οποία η μητέρα του παιδιού τους εργάζεται ή ασκεί επάγγελμα.

Επομένως, απλώς και μόνον η ιδιότητα του γονέα δεν αρκεί για να μπορούν οι άνδρες δημόσιοι υπάλληλοι να λάβουν την άδεια αυτή, ενώ αρκεί για τις γυναίκες που έχουν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου.

Αντί εμπράκτως να διασφαλίζει πλήρως την ισότητα ανδρών και γυναικών στην επαγγελματική ζωή, η ελληνική νομοθεσία μάλλον διαιωνίζει την παραδοσιακή κατανομή των ρόλων μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθόσον διατηρεί τη δευτερεύουσα θέση των ανδρών έναντι των γυναικών όσον αφορά την εκπλήρωση των καθηκόντων τους ως γονέων.

Ως εκ τούτου, ο ελληνικός Υπαλληλικός Κώδικας εισάγει άμεση διάκριση λόγω φύλου, αντίθετη προς την οδηγία περί ίσης μεταχειρίσεως σε θέματα απασχολήσεως, σε βάρος των πατέρων δημοσίων υπαλλήλων, όσον αφορά τη χορήγηση γονικής αδείας.

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ.