Γιατί δεν κάνετε παιδιά; Πρόστιμο σε ίδρυμα για ερωτηματολόγιο σε άτεκνες γυναίκες

Το Pere Sihtkapital είναι ένα ίδρυμα, που λειτουργεί και ως think tank, με αντικείμενο την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στην Εσθονία. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του αυτών, οι υπεύθυνοι του  Pere Sihtkapital είχαν μια ιδέα: να αντλήσουν από τις βάσεις δεδομένων των πολιτών της χώρας τα στοιχεία άτεκνων γυναικών ηλικίας 20-44 ετών και να στείλουν δειγματοληπτικώς ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο, ως προς τους λόγους για τους οποίους δεν έχουν ακόμη αποκτήσει παιδί.

Η έρευνα διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τάρτου, ενώ η διεξαγωγή αυτής ανατέθηκε σε εταιρεία ερευνών. Οι υπεύθυνοι του ερευνητικού προγράμματος άντλησαν από το μητρώο πολιτών του Υπουργείου Εσωτερικών της χώρας τα στοιχεία 2.000 γυναικών που πληρούσαν τα κριτήρια του δείγματος και τους προώθησαν ερωτηματολόγιο στο οποίο ζητείτο η προσωπική τους μαρτυρία ως προς τους λόγους για τους οποίους αυτές παραμένουν άτεκνες.

Η υπόθεση ήλθε στη δημοσιότητα μετά από αποκάλυψη ενημερωτικού μέσου της χώρας και άμεσα τέθηκε υπό τον έλεγχο της αρμόδιας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αρχής της Εσθονίας ΑΚΙ. Όπως παρατήρησε η Γενική Διευθύντρια της Αρχής στην από 14-8-2023 αρχική ενημέρωση του κοινού, «σκοπός του ερωτηματολογίου ήταν η αναγνώριση των παραγόντων που συντελούν στην υπογεννητικότητα στην εσθονική κοινωνία. Η έρευνα περιελάμβανε διάφορες κατηγορίες προσωπικών δεδομένων, όπως το εισόδημα της γυναίκας, το εκπαιδευτικό της υπόβαθρο, οι συνθήκες διαβίωσης, αλλά και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι πολιτικές απόψεις, οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις.

Η εσθονική αρχή διέταξε άμεσα τη διακοπή της επεξεργασίας των δεδομένων, ενώ με νεότερη ανακοίνωσή της στις 5-9-2023 γνωστοποίησε πως έδωσε εντολή για πλήρη διαγραφή όλων των δεδομένων που είχαν παρανόμως συλλεγεί. Παράλληλα, συνέχισε την έρευνά της σε βάρος των τριων εμπλεκομένων φορέων, επεκτείνοντάς τη και στην αναζήτηση τυχόν ευθυνών του Υπουργείου Εσωτερικών, από το οποίο διέρρευσαν τα προσωπικά δεδομένα των γυναικών.

Πριν από λίγες ημέρες, η ΑΚΙ γνωστοποίησε πως επέβαλε πρόστιμο 30.000 ευρώ στο Pere Sihtkapital, χωρίς να δώσει περισσότερες πληροφορίες ως προς τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ή να γνωστοποιήσει τα αποτελέσματα των ερευνών της ως προς τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς. Το ίδρυμα από την πλευρά του ανακοίνωσε πως θα προσβάλει την απόφαση αυτή, καθώς η κρίση της εποπτικής αρχής βρίσκεται σε σύγκρουση με την άποψη του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο θεωρεί πως νομίμως δόθηκαν τα δεδομένα των γυναικών. Παράλληλα, το Pere Sihtkapital αφήνει υπονοούμενα σχετικά με την πολιτική ατζέντα που κρύβεται πίσω από την απόφαση της εσθονικής αρχής, επισημαίνοντας πως η ΑΚΙ ενοχλήθηκε για το ερωτηματολόγιο προς τις άτεκνες γυναίκες, δεν έκανε όμως το ίδιο και στη δεύτερη έρευνα που έτρεχε παράλληλα και η οποία αφορούσε τις πολύτεκνες μητέρες.

Η υπόθεση της έρευνας του Pere Sihtkapital είχε προκαλέσει την παρέμβαση της ίδιας της Πρωθυπουργού της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, η οποία χαρακτήρισε το συμβάν εξαιρετικά δυσάρεστο. Η Εσθονή Πρωθυπουργός ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας σε σχέση με την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εμπλεκομένων γυναικών, αλλά και των πολιτών της χώρας εν γένει, ενώ δήλωσε πως διάβασε το ερωτηματολόγιο και συντάχθηκε με όσες γυναίκες το θεώρησαν προσβλητικό. Η αξία της γυναίκας, όπως είπε χαρακτηριστικά, δεν βρίσκεται μόνο στο να γεννά παιδιά.