Κάλεσμα για χαρακτηρισμό της έμφυλης βίας ως έγκλημα σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο

Σε σχέδιο έκθεσης νομοθετικής πρωτοβουλίας που εγκρίθηκε από τις δύο επιτροπές την Πέμπτη με 53 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 24 αποχές, οι ευρωβουλευτές ζητούν στοχευμένη νομοθεσία και πολιτικές. Στόχος τους θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της βίας και των διακρίσεων λόγω φύλου (όχι μόνο κατά των γυναικών και των κοριτσιών, αλλά και κατά των ατόμων ΛΟΑΔΜΙ), καθώς και η αντιμετώπιση κάθε άλλου χαρακτηριστικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την στοχοποίησή τους, είτε στο διαδίκτυο είτε εκτός αυτού.

Στο σχέδιο έκθεσης, οι ευρωβουλευτές καταγγέλλουν τη γυναικοκτονία ως την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και επισημαίνουν ότι η άρνηση παροχής ασφαλούς και νόμιμης φροντίδας για τις αμβλώσεις αποτελεί επίσης μια μορφή έμφυλης βίας. Αναφέρουν τις πολλές δυσμενείς επιπτώσεις της έμφυλης βίας σε προσωπικό, κοινωνικό, οικονομικό και δημοκρατικό επίπεδο και επαναλαμβάνουν ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μεταξύ άλλων μέσω της αύξησης των ανισοτήτων. Αναφέρονται στην έλλειψη εμπιστοσύνης στις αρχές επιβολής του νόμου και στο δικαστικό σύστημα από τους επιζώντες ως σημαντικό παράγοντα για την ελλιπή αναφορά περιστατικών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το νέο τομέα εγκληματικότητας, ο οποίος θα θεσπιστεί δυνάμει του άρθρου 83 παράγραφος1, τρίτο εδάφιο της ΣΛΕΕ, ως νομική βάση για μια ολιστική και επικεντρωμένη στα θύματα οδηγία της ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των μορφών βίας με βάση το φύλο, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου. Η νέα αυτή οδηγία θα πρέπει να εφαρμόσει τα πρότυπα της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης (για παράδειγμα, όσον αφορά τον ορισμό του βιασμού με βάση την απουσία συναίνεσης) και άλλα διεθνή πρότυπα, και θα πρέπει να περιλαμβάνει ιδίως:

- Προληπτικά μέτρα, μεταξύ άλλων μέσω εκπαιδευτικού προγραμματισμού που λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου και συνεκτιμά τη διάσταση του φύλου και απευθύνεται τόσο σε κορίτσια όσο και σε αγόρια.

- Υπηρεσίες υποστήριξης, μέτρα προστασίας και αποκατάστασης των θυμάτων.

- Μέτρα για την καταπολέμηση όλων των μορφών έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της βίας κατά των ατόμων ΛΟΑΔΜΙ λόγω φύλου, ταυτότητας φύλου, έκφρασης φύλου και χαρακτηριστικών φύλου, καθώς και της βίας λόγω φύλου και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης στο διαδίκτυο.

- Ελάχιστα πρότυπα για την επιβολή του νόμου.

- Μια προσέγγιση που θέτει αφενός στο επίκεντρο τα θύματα και θα είναι διατομεακή αφετέρου.

- Υποχρέωση για τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα επιμέλειας και επίσκεψης των παιδιών λαμβάνονται επαρκώς υπόψη σε περίπτωση έμφυλης βίας.

- Μέτρα που εξασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες παρέχονται σε όλες τις σχετικές γλώσσες.

- Μέτρα για τη διασφάλιση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, πληροφοριών και εμπειρογνωμοσύνης.

Δηλώσεις

Η συν-εισηγήτρια Malin Björk (Αριστερά, Σουηδία) δήλωσε: «Χρειαζόμαστε ισχυρή νομοθεσία, αλλά πρέπει επίσης να επενδύσουμε σε δομές και καταφύγια για τις γυναίκες, στην εκπαίδευση και στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, όπως στα δικαιώματα άμβλωσης. Η έκθεση αναγνωρίζει ότι τα άτομα ΛΟΑΔΜΙ είναι επίσης θύματα έμφυλης βίας, καθώς επίσης και ότι πλήττονται από έμφυλες ανισότητες και πατριαρχικά στερεότυπα. Ελπίζω τώρα στη σθεναρή υποστήριξη της έκθεσης στην ολομέλεια από ολόκληρο το Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο. Πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να καταπολεμήσουμε αυτή τη σοβαρή μορφή βίας. Οποιαδήποτε άλλη στάση θα είναι απαράδεκτη.»

Η συν-εισηγήτρια Diana Riba i Giner (Πράσινοι, Ισπανία) πρόσθεσε: «Η προσθήκη της βίας λόγω φύλου στον κατάλογο των ευρωπαϊκών εγκλημάτων θα εξασφάλιζε κοινούς νομικούς ορισμούς και κοινά πρότυπα για την πρόληψη και την καταπολέμηση αυτού του ζητήματος. Θα πρέπει επίσης να χρησιμεύσει ως νομική βάση για μια ολιστική, περιεκτική και αποτελεσματική οδηγία για την έμφυλη βία. Σε μια εποχή κατά την οποία βιώνουμε μια ολοένα και πιο οργανωμένη επίθεση κατά της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών, η απάντηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν σαφής. Τώρα, περιμένουμε η Επιτροπή και το Συμβούλιο να ανταποκριθούν σε αυτήν την πρόκληση.»

Σχετικές πληροφορίες

Η έμφυλη βία ερμηνεύεται ως επιβλαβείς πράξεις που στρέφονται κατά του ατόμου λόγω του φύλου του. Πρόκειται για σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για ζήτημα που απειλεί τη ζωή και την υγεία και την προστασία των ανθρώπων. Το ένα τρίτο των γυναικών στην ΕΕ έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία. Στην ιδιωτική σφαίρα, περίπου 50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ενώ το 75% των γυναικών σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση.

Στην εναρκτήρια ομιλία της τον Ιούλιο 2019 παραθέτοντας τις πολιτικές της κατευθύνσεις της, η τότε νεοεκλεγείσα πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen δεσμεύτηκε να απαντά με σχέδιο νομοθετικής πράξης κάθε φορά που το Κοινοβούλιο, αποφασίζοντας πλειοψηφικά, θα εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο ζητεί νομοθετική πρόταση.