Καταβολή ασφαλιστικής αποζημίωσης από αυτοκινητικό ατύχημα παρά την πρόβλεψη όρου εξαίρεσης στην ασφαλιστική σύμβαση (ΑΠ 406/2024)

Ο Άρειος Πάγος με πρόσφατη απόφασή του αναγνώρισε την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικής αποζημίωσης λόγω αυτοκινητικού ατυχήματος, παρά την πρόβλεψη όρου εξαίρεσης στην ασφαλιστική σύμβαση (ΑΠ 406/2024).

Σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, η ένδικη αγωγή ασκήθηκε από τους γονείς της ανήλικης παθούσας, που τραυματίστηκε λόγω τροχαίου ατυχήματος, κατά του οδηγού της μοτοσυκλέτας, ο οποίος ευθύνεται για το ατύχημα διότι παραβίασε ρυθμιστική πινακίδα υποχρεωτικής διακοπής πορείας (πινακίδα με ένδειξη STOP), κατά του ιδιοκτήτη αυτής, καθώς και κατά και της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία ήταν ασφαλισμένη. Στη συνέχεια, η εν λόγω ασφαλιστική εταιρεία άσκησε παρεμπίπτουσα αγωγή αποζημίωσης, σε περίπτωση υποχρέωσής της να αποζημιώσει την παθούσα, λόγω έλλειψης ικανότητας οδήγησης του οδηγού της μοτοσυκλέτας.

Το ανώτατο δικαστήριο επικύρωσε την κρίση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία κατά την αληθή βούληση των συμβληθέντων, με τη συνομολόγηση στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του όρου περί αποκλεισμού της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας, σε περίπτωση ζημίας που προξενείται από οδηγό που δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, δεν έχει σημασία η ικανότητα οδήγησης συγκεκριμένης κατηγορίας δικύκλου, αλλά αρκούσε ο οδηγός να μπορούσε να οδηγεί οποιοδήποτε δίτροχο. 

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, στην ασφαλιστική σύμβαση υπήρχε η πρόβλεψη της εξαίρεσης του ασφαλιστή από την ευθύνη, σε περίπτωση, μεταξύ άλλων, ζημίας, που προξενείται από οδηγό που δεν κατέχει τη προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, για την κατηγορία του οχήματος που οδηγεί.

Ωστόσο, ο ως άνω απαλλακτικός όρος κρίθηκε ασαφής ως προς την πραγματική βούληση των συμβληθέντων, ερμηνεύοντάς τον δε χωρίς προσήλωση στις λέξεις, όπως απαιτεί η καλή πίστη και αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 173 και 200 του Α.Κ., έχει την έννοια ότι οι συμβαλλόμενοι, κατά την συνομολόγησή του, απέβλεψαν κυρίως στο γεγονός αν ο οδηγός της ζημιογόνας μοτοσυκλέτας είχε την πραγματική ικανότητα οδηγήσεως μοτοσυκλέτας και όχι στην τυπική μόνο προϋπόθεση της ύπαρξης, κατά τον χρόνο του ατυχήματος, κατάλληλης (για τα κυβικά της μοτοσυκλέτας) άδειας ικανότητας οδηγήσεως.

Εν προκειμένω, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι κατά το χρόνο του ένδικου ατυχήματος ο οδηγός είχε την ικανότητα και την εμπειρία να οδηγεί τη ζημιογόνο μοτοσυκλέτα, ενόψει και του ότι οδηγούσε επί μακρόν δίκυκλη μοτοσυκλέτα, και ότι η έλλειψη άδειας οδήγησης της συγκεκριμένης μοτοσυκλέτας, άνω των 100 κυβικών, δεν επέδρασε αιτιωδώς στο ζημιογόνο γεγονός.

Συνεπώς, το Εφετείο, με το να οδηγηθεί στην παραπάνω κρίση, αναφορικά με την αληθή βούληση των συμβληθέντων κατά τη συνομολόγηση στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του όρου περί αποκλεισμού της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας, σε περίπτωση ζημίας που προξενείται από οδηγό που δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, ορθά εφάρμοσε τους ερμηνευτικούς κανόνες των άρθρων 173 και 200 του Α.Κ., το ερμηνευτικό του δε πόρισμα, στο οποίο, μετά από ερμηνεία του όρου, κατέληξε, είναι σύμφωνο με την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη.

Απόσπασμα απόφασης

Δηλαδή, σε σχέση με την παρεμπίπτουσα αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας, το Εφετείο δέχτηκε 1) ότι το ένδικο ατύχημα οφείλεται αποκλειστικά σε υπαιτιότητα του πρώτου αναιρεσιβλήτου, οδηγού της ασφαλισμένης στην αναιρεσείουσα μοτοσυκλέτας, 2) ότι δυνάμει του ισχύοντος κατά το χρόνο του ατυχήματος (13.11.2004) υπ' αριθμ. ... ασφαλιστηρίου συμβολαίου, η παρεμπιπτόντως ενάγουσα είχε αναλάβει την ασφαλιστική κάλυψη του κυρίου, του οδηγού και του κατόχου της ως άνω ζημιογόνου μοτοσυκλέτας, 3) ότι από τις 18.11.2003 ο πρώτος αναιρεσίβλητος κατείχε την υπ' αριθμόν ... άδεια ικανότητας οδηγού για μοτοσυκλέτα μέχρι 100 κυβικά (και από τις 21.10.2003 για αυτοκίνητο), ενώ από τις 19.11.2005 επεξέτεινε την άδεια και σε μοτοσυκλέτες άνω των 100 κυβικών, 4) ότι η ζημιογόνος μοτοσυκλέτα ήταν, σύμφωνα με την προσκομιζόμενη μετ' επικλήσεως άδεια κυκλοφορίας της, 349 cc, 5) ότι στην ασφαλιστική σύμβαση υπήρχε η πρόβλεψη της εξαίρεσης του ασφαλιστή από την ευθύνη, σε περίπτωση, μεταξύ άλλων, ζημίας, που προξενείται από οδηγό που δεν κατέχει τη προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, για την κατηγορία του οχήματος που οδηγεί, 6) ότι ο ως άνω απαλλακτικός όρος είναι ασαφής ως προς την πραγματική βούληση των συμβληθέντων, ερμηνευόμενος δε χωρίς προσήλωση στις λέξεις, όπως απαιτεί η καλή πίστη και αφού ληφθούν υπόψη και τα συναλλακτικά ήθη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 173 και 200 του Α.Κ., έχει την έννοια ότι οι συμβαλλόμενοι, κατά την συνομολόγησή του, απέβλεψαν κυρίως στο γεγονός αν ο οδηγός της ζημιογόνας μοτοσυκλέτας είχε την πραγματική ικανότητα οδηγήσεως μοτοσυκλέτας και όχι στην τυπική μόνο προϋπόθεση της ύπαρξης, κατά τον χρόνο του ατυχήματος, κατάλληλης (για τα κυβικά της μοτοσυκλέτας) άδειας ικανότητας οδηγήσεως, 8) ότι κατά το χρόνο του ατυχήματος ο οδηγός είχε την ικανότητα και την εμπειρία να οδηγεί τη ζημιογόνο μοτοσυκλέτα, ενόψει και του ότι οδηγούσε επί μακρόν δίκυκλη μοτοσυκλέτα και 9) ότι η έλλειψη άδειας οδήγησης μοτοσυκλέτας, άνω των 100 κυβικών, δεν επέδρασε αιτιωδώς στο ζημιογόνο γεγονός. Με τις ως άνω παραδοχές το Εφετείο, με το να οδηγηθεί στην παραπάνω κρίση, αναφορικά με την αληθή βούληση των συμβληθέντων, κατά τη συνομολόγηση στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του όρου, περί αποκλεισμού της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας, σε περίπτωση ζημίας που προξενείται από οδηγό που δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, ορθά εφάρμοσε τους ερμηνευτικούς κανόνες των άρθρων 173 και 200 του Α.Κ., το ερμηνευτικό του δε πόρισμα, στο οποίο, μετά από ερμηνεία του όρου, κατέληξε, είναι σύμφωνο με την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη. Επομένως, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι ο πρώτος λόγος αναιρέσεως, κατά το πρώτο σκέλος αυτού, με το οποίο η αναιρεσείουσα αποδίδει στην προσβαλλομένη απόφαση την από το άρθρο 559 αρ. 1 του Κ.Πολ.Δ. πλημμέλεια, αιτιώμενη ότι, κατά παράβαση των ερμηνευτικών κανόνων των δικαιοπραξιών των άρθρων 173 και 200 του Α.Κ., το Εφετείο έκρινε ότι, κατά την αληθή βούληση των συμβληθέντων, με τη συνομολόγηση στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο του όρου περί αποκλεισμού της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας, σε περίπτωση ζημίας που προξενείται από οδηγό που δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο άδεια οδήγησης, δεν έχει σημασία η ικανότητα οδήγησης συγκεκριμένης κατηγορίας δικύκλου, αλλά αρκούσε ο οδηγός να μπορούσε να οδηγεί οποιοδήποτε δίτροχο. 

Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο areiospagos.gr.