Νόμος για την ευζωία των ζώων συντροφιάς: διευκρινιστικές και μεταβατικές διατάξεις (εγκύκλιος Υπ. Εσωτερικών 377/2022)

Δημοσιεύθηκε εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών με διευκρινίσεις επί διοικητικών θεμάτων σε εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4830/2021 με τίτλο «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – πρόγραμμα Άργος» (εγκύκλιος 377/15-06-2022).

Με τον Ν. 4830/2021 επιδιώκεται η προστασία των ζώων συντροφιάς και η εξασφάλιση της ευζωίας τους, η ενίσχυση της υπεύθυνης ιδιοκτησίας των ζώων συντροφιάς, η θέσπιση σαφούς και συνεκτικού κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και στρατηγικής για τη δραστική μείωση του αριθμού τους μέσω προγραμμάτων υιοθεσίας, με απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων ευζωίας των ζώων.

Τα θέματα που επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με την εγκύκλιο αφορούν σε ερωτήματα αρμόδιων φορέων αναφορικά με:

(α) το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) και τα υπομητρώα αυτού,

(β) τα Επιχειρησιακά Προγράμματα διαχείρισης,

(γ) την Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος διαχείρισης,

(δ) τα καταφύγια και

(ε) την υιοθεσία αδέσποτων ζώων συντροφιάς.

Πιο αναλυτικά, η εγκύκλιος προβλέπει ορισμένες μεταβατικές διατάξεις, μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το ΕΜΣΖ και τα Υπομητρώα αυτού, συμπεριλαμβανομένης της Πανελλήνιας Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων, και πάντως όχι πέραν της 31ης/3/2023. Σύμφωνα με τις μεταβατικές αυτές διατάξεις :

• Η σήμανση και η καταγραφή των σκύλων και γατών εξακολουθεί να διενεργείται στη διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Όσοι ιδιοκτήτες σκύλων και γατών έχουν ήδη σημάνει ή πρόκειται να σημάνουν τα ζώα συντροφιάς τους στην υπάρχουσα βάση, μπορούν, εντός προθεσμίας 6 μηνών από την έναρξη λειτουργίας του ΕΜΖΣ, να συμπληρώσουν τα στοιχεία τους με βάση το άρθρο 4 του νόμου. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, μπορούν να γίνουν και διαγραφές ήδη καταχωρημένων εγγραφών από τους ιδιοκτήτες ζώων, εφόσον πλέον αυτά δεν είναι στην ιδιοκτησία τους ή δεν βρίσκονται στη ζωή (παρ. 2 άρθρο 46 του ν. 4830/2021).
• Για τη δραστηριοποίηση των φιλοζωικών σωματείων και φιλοζωικών οργανώσεων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4830/2021, δεν απαιτείται η προηγούμενη καταχώρισή τους στο ΕΜΖΣ, εφόσον τα εν λόγω σωματεία και οργανώσεις δεν έχουν λυθεί, λειτουργούν νόμιμα και περιλαμβάνουν στους καταστατικούς σκοπούς τους την προαγωγή της φιλοζωίας ή τη φροντίδα και περισυλλογή αδέσποτων ζώων συντροφιάς (παρ. 7τουάρθρου 46 του ν. 4830/2021).
• Αναστέλλεται η υποχρέωση της προηγούμενης εγγραφής και καταχώρισης δεδομένων στο ΕΜΖΣ που προβλέπεται στον ν. 4830/2021, δηλαδή οι διατάξεις αυτού εφαρμόζονται κατά τα λοιπά χωρίς την τήρηση της εν λόγω προϋπόθεσης (παρ. 8 του άρθρου 46 του ν. 4830/2021).

Περαιτέρω, αναφορικά με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την διαχείριση αδέσποτων ζώων συντροφιάς, η εγκύκλιος επεσήμανε ότι αρμόδια αρχή είναι ο εκάστοτε δήμος, ο οποίος υποχρεούται να διαθέτει ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, το οποίο περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον σε δωδεκάμηνη βάση την περισυλλογή, την παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, την ηλεκτρονική σήμανση και την καταγραφή, την εύρεση αναδόχου και την υιοθεσία τους.

Κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα συνοδεύεται από προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίησή του, καθώς και από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης, και υποβάλλεται προς έγκριση στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΣ. Για τους σκοπούς του επιχειρησιακού αυτού προγράμματος, ο δήμος δύναται, να συνεργάζεται με φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η εγκύκλιος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η χρηματοδότηση του κάθε δήμου σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 4830/2021 δύναται να εξαρτάται από την αξιολόγηση της πορείας εφαρμογής των εγκεκριμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων και των εν γένει δράσεών του.

Σε κάθε δήμο συγκροτείται πενταμελής Επιτροπή Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων, στην οποία μετέχουν δύο μέλη που ορίζονται από φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον δήμο και είναι εγγεγραμμένα στο οικείο Υπομητρώο, ένας κτηνίατρος, ένας επαγγελματίας εκπαιδευτής και ένας εκπρόσωπος που ορίζεται από τον οικείο δήμο, με τον αναπληρωτή του. Για τα λοιπά θέματα της συγκρότησης της εν λόγω επιτροπής ισχύουν οι γενικές διατάξεις περί συγκρότησης των συλλογικών οργάνων του άρθρου 13 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

Στην περίπτωση, που στο πλαίσιο της εν λόγω Επιτροπής διαπιστώνεται διαφωνία για την επικινδυνότητα ενός αδέσποτου ζώου συντροφιάς ή για την αναγκαιότητα της πραγματοποίησης ευθανασίας, την οριστική απόφαση λαμβάνει τριμελής ειδική επιστημονική επιτροπή. Σε περίπτωση επιθετικού ζώου, του οποίου η επιθετικότητα δεν οφείλεται σε παθολογικά αίτια, ο δήμος μπορεί να ζητήσει τη γνώμη επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων.

Αναφορικά με την ίδρυση και λειτουργία καταφύγιων ζώων συντροφιάς, η εγκύκλιος όρισε ότι αρμόδιοι φορείς είναι οι δήμοι, τα νομικά πρόσωπα αυτών ή σύνδεσμοι δήμων, οι διαδημοτικές συνεργασίες, οι αναπτυξιακοί οργανισμοί δήμων του άρθρου 2 του Ν. 4674/2020, τα φιλοζωικά σωματεία και οι φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και φυσικά πρόσωπα.

Λειτουργούντα καταφύγια, κατά τη δημοσίευση του Ν. 4830/2021, υποχρεούνταν να συμμορφωθούν με τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29 του Ν. 4830/2021 έως τις 31.3.2022.Αποφάσεις σφράγισης καταφυγίων αναστέλλονταν μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία, εκτός αν διαπιστωνόταν από έκθεση των αρμοδίων οργάνων ότι απειλείται η ζωή των φιλοξενούμενων ζώων.

Καταφύγια που έχουν αδειοδοτηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4830/2021, σύμφωνα με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, υποχρεούνται να συμμορφωθούν προς τις υποχρεώσεις των άρθρων 28 και 29 του Ν. 4830/2021 έως τις 30.9.2023. Η συμμόρφωση διαπιστώνεται μετά από έλεγχο των αρμόδιων κτηνιατρικών και υγειονομικών αρχών, με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη.

Εφόσον διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση, ο υπεύθυνος του καταφυγίου τιμωρείται με πρόστιμο 10.000 ευρώ ή επιβάλλεται προσωρινή αναστολή της λειτουργίας του καταφυγίου έως 6 μήνες. Σε περίπτωση επανάληψης της παράβασης, δύναται να επιβληθεί οριστική διακοπή της λειτουργίας του. Οι κυρώσεις επιβάλλονται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη, κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας κτηνιατρικής υπηρεσίας, και εκτελούνται με τη συνδρομή των αστυνομικών αρχών.

Όσον αφορά στον ορισμό υπεύθυνου για θέματα ζώων συντροφιάς, η εγκύκλιος προβλέπει ότι κάθε δήμος οφείλει να ορίζει υπάλληλο ή αντιδήμαρχο ή εντεταλμένο σύμβουλο, επιφορτισμένο να μεριμνά για την εύρυθμη υλοποίηση του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων. Κατ’ εξαίρεση του άρθρου 10 του Ν. 3584/2007 και ειδικά για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα νόμο, η τροποποίηση του Οργανισμού της Εσωτερικής Υπηρεσίας των δήμων εγκρίνεται, με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, κατόπιν εισήγησης της εκτελεστικής επιτροπής και γνώμης του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου.

Τέλος, όσον αφορά στο ζήτημα της υιοθεσίας, η εγκύκλιος προβλέπει μεταξύ άλλων τα εξής:

Από τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς και εφεξής, κάθε ζώο προς υιοθεσία καταχωρείται σε αυτή με το όνομα, τη φωτογραφία, την αναλυτική περιγραφή, τον αριθμό ταυτοποίησης (microchip), την ηλικία, το φύλο, τα στοιχεία του υπευθύνου του δήμου ή του φιλοζωικού σωματείου ή οργάνωσης ή του καταφυγίου που μεριμνά για την υιοθεσία του ή του αναδόχου του. Πριν τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας, η ως άνω καταχώριση δεν είναι αναγκαία για τη διενέργεια της υιοθεσίας.

Ενήλικα άτομα με κατοικία στην Ελλάδα υιοθετούν αδέσποτα ζώα από καταφύγιο ή που διαμένουν σε ανάδοχο, υπογράφοντας σχετική σύμβαση υιοθεσίας για το συγκεκριμένο αδέσποτο ζώο, η οποία καταρτίζεται με πρωτοβουλία των συμβαλλόμενων μερών και περιλαμβάνει κάθε αναγκαία κατά την κρίση της λεπτομέρεια.

Επιτρέπεται, επίσης, η υιοθεσία αδέσποτου ημίαιμου ζώου, σημασμένου ή μη, που περισυλλέγεται από ενδιαφερόμενο.

Για την υιοθεσία αδέσποτου ζώου συντροφιάς από ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη, φυσικό πρόσωπο ή φιλοζωικό σωματείο, που δεν είναι μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας ή δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα, η υιοθεσία πραγματοποιείται στην Ελλάδα με τη σύναψη σύμβασης υιοθεσίας η οποία καταρτίζεται με πρωτοβουλία των συμβαλλόμενων μερών και περιλαμβάνει κάθε αναγκαία κατά την κρίση τους λεπτομέρεια και την παράδοση του ζώου στον ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη ή σε νόμιμο εκπρόσωπό του ή σε πληρεξούσιό του και η πληρεξουσιότητα αποδεικνύεται από έγγραφο με βέβαιη χρονολογία.

Για την υιοθεσία ζώου στο εξωτερικό, το οποίο φιλοξενείται σε καταφύγιο, η έκδοση πιστοποιητικού μέσω του συστήματος TRACES προϋποθέτει την τήρηση των οριζόμενων στον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/429 και στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2035. Εφόσον τα καταφύγια πραγματοποιούν υιοθεσίες στο εξωτερικό, τηρούν κατ’ ελάχιστο τις προδιαγραφές του Ν.2017/1992 και του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/2035 της Επιτροπής της 28ης Ιουνίου2019γιατησυμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Ως τόπος προέλευσης του ζώου αναφέρεται η έδρα του καταφυγίου.

Για την υιοθεσία ζώου στο εξωτερικό, το οποίο φιλοξενείται σε ανάδοχο, στο πιστοποιητικό που εκδίδεται μέσω του συστήματος TRACES αναγράφεται ως τόπος προέλευσης του ζώου η διεύθυνση κατοικίας του.

Απαγορεύεται η καταβολή αντιτίμου για την πραγματοποίηση υιοθεσιών, εξαιρουμένων των εξόδων μετακίνησης του ζώου και τυχόν δαπανών σίτισης και ιατρικής φροντίδας, τα οποία έχει αποδεδειγμένα πραγματοποιήσει ο υπεύθυνος για την υιοθεσία. Από τη θέση σε λειτουργία της Πλατφόρμας και εφεξής, τα ανωτέρω έξοδα αναρτώνται υποχρεωτικά σε αυτήν.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο ypes.gr.