«Πράσινο φως» στο νέο νομικό πλαίσιο προστασίας καταναλωτών για ελαττωματικό ψηφιακό περιεχόμενο

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

• Οι πρώτοι κανόνες σε επίπεδο ΕΕ που προστατεύουν τους καταναλωτές σε περίπτωση ελαττωματικού ψηφιακού περιεχομένου ή ελαττωματικών ψηφιακών υπηρεσιών
• Εάν το πρόβλημα δε μπορεί να αποκατασταθεί: μείωση τιμής ή καταγγελία σύμβασης και αποζημίωση καταναλωτή
• Το ψηφιακό περιεχόμενο περιλαμβάνει μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μουσική, ταινίες, εφαρμογές, παιχνίδια και προγράμματα υπολογιστή

Όσοι αγοράζουν ή κατεβάζουν μουσική, εφαρμογές, παιχνίδια ή κάνουν χρήση υπηρεσιών νέφους («cloud») θα προστατεύονται καλύτερα σε περίπτωση που ο έμπορος δεν προμηθεύει το περιεχόμενο ή την υπηρεσία ή παρέχει κάποιο ελαττωματικό προϊόν.  

Οι πρώτοι σε επίπεδο ΕΕ κανόνες για «τις ψηφιακές συμβάσεις» με στόχο την ενισχυμένη προστασία των καταναλωτών συμφωνήθηκαν προσωρινά μεταξύ των διαπραγματευτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) και του Συμβουλίου της ΕΕ την Τρίτη, 22-01-2019.  

Τα εν λόγω δικαιώματα προστασίας των καταναλωτών θα εφαρμόζονται ισοδύναμα τόσο στους καταναλωτές που παρέχουν δεδομένα σε αντάλλαγμα για την απόκτηση τέτοιου περιεχομένου όσο και στους καταναλωτές που συναλλάσσονται καταβάλλοντας χρήματα.

Διαβάστε επίσης: Η παροχή προσωπικών δεδομένων με αντάλλαγμα υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών εμπίπτει στην έννοια της "αμοιβής"

Ενέργειες σε περίπτωση που ανακύψει κάποιο πρόβλημα

Το συμφωνηθέν κείμενο ορίζει τα εξής:

• Σε περίπτωση ελαττωματικού ψηφιακού περιεχομένου ή ελαττωματικής ψηφιακής υπηρεσίας: εάν δεν είναι δυνατή η αποκατάσταση εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, ο καταναλωτής δικαιούται μείωση τιμής ή πλήρη αποζημίωση μέσα σε 14 ημέρες.
• Σε περίπτωση που ένα ελάττωμα παρουσιαστεί μέσα σε ένα έτος από την ημερομηνία απόκτησης, τεκμαίρεται ότι υπήρχε ήδη από εκείνη την ημερομηνία, χωρίς ο καταναλωτής να φέρει το βάρος απόδειξης (αναστροφή του βάρους απόδειξης). Όσον αφορά τις συμβάσεις για διαδοχικές προμήθειες, το βάρος απόδειξης φέρει ο έμπορος καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης.
• Η περίοδος εγγύησης για τις συμβάσεις που αφορούν μία και μόνο προμήθεια δε μπορεί να είναι μικρότερη από δύο έτη. Για τις συμβάσεις που αφορούν διαδοχικές προμήθειες, θα ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης.
• Για τις συνδρομές σε ψηφιακό περιεχόμενο για ορισμένο χρονικό διάστημα, ο έμπορος θα έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί το περιεχόμενο μόνο εάν αυτό ορίζεται ρητώς στη σύμβαση, ο καταναλωτής ειδοποιείται προηγουμένως εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος και έχει το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης εντός προθεσμίας τουλάχιστον 30 ημερών.

Δηλώσεις

Η Evelyne Gebhardt (Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Γερμανία), εισηγήτρια της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών του ΕΚ δήλωσε τα εξής: «Με το συνεχώς βυθιζόμενο κόστος των ηλεκτρονικών συσκευών και την αναπτυσσόμενη αγορά των μεγάλων δεδομένων και της στοχευμένης διαφήμισης, οι εταιρίες έχουν ένα αυξημένο κίνητρο να διανείμουν ηλεκτρονικές συσκευές ευρείας κατανάλωσης χωρίς χρέωση. Κάποιες τέτοιες συσκευές πωλούνται σε τιμή κόστους ή και λιγότερο. Βασικός σκοπός αυτών των «προσφορών» είναι η δημιουργία κέρδους μέσω της συλλογής περιεχομένου από τους χρήστες. Η συγκεκριμένη προσωρινή συμφωνία ενισχύει τα δικαιώματα των καταναλωτών και αυξάνει την ασφάλεια δικαίου. Καλύπτει τα πιο πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτικές συμβάσεις στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, όπως οι επκαιροποιήσεις λογισμικού, οι αλλαγές στο ψηφιακό περιεχόμενο/υπηρεσία και η καταγγελία μακροχρόνιων συμβάσεων».

Ο Axel Voss (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Γερμανία), εισηγητής της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων του ΕΚ, πρόσθεσε τα εξής: «Η οδηγία για το δίκαιο των ψηφιακών συμβάσεων θεσπίζει ένα αναγκαίο νομικό πλαίσιο για το ψηφιακό περιεχόμενο εντός της ΕΕ. Ιδίως στον ψηφιακό κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από αναρίθμητες διαβιβάσεις δεδομένων μεταξύ των χωρών, είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν ενιαίοι κανόνες προκειμένου να λειτουργεί ομαλά η ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά».

Επόμενα βήματα

Με αυτή την προσωρινή συμφωνία, έκλεισαν οι διαπραγματεύσεις όσον αφόρα την οδηγία για το ψηφιακό περιεχόμενο. Η συμφωνία θα επικυρωθεί και τυπικά αφής στιγμής επιτευχθεί προσωρινή συμφωνία και για την «δίδυμη αδελφή της» την πρόταση οδηγίας για τις πωλήσεις αγαθών, δεδομένου ότι οι συ-νομοθέτες της Ένωσης αποφάσισαν να τύχουν συνολικής επεξεργασίας.  

Η προσωρινή συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από την Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων των κρατών μελών (Coreper) και τις Επιτροπές Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών καθώς και Νομικών Θεμάτων του ΕΚ. Στη συνέχεια, θα πρέπει να τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια του ΕΚ και να υποβληθεί προς έγκριση στο Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ.

Ιστορικό

Κάθε μέρα εκατομμύρια πολιτών συνάπτουν συμβάσεις για την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου. Το ψηφιακό περιεχόμενο καλύπτει ένα μεγάλο εύρος αντικειμένων, όπως μουσική, ταινίες, εφαρμογές, παιχνίδια και προγράμματα υπολογιστών. Οι ψηφιακές υπηρεσίες περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, υπηρεσίες υπολογιστικής νέφους («cloud computing») και πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι ενωσιακοί κανόνες προστασίας δεδομένων θα εφαρμόζονται πλήρως στο πλαίσιο αυτών των «ψηφιακών συμβάσεων».

Αγαθά με ψηφιακά στοιχεία (π.χ. «έξυπνα» ψυγεία ή συνδεδεμένα ρολόγια) θα ρυθμίζονται από την υπό διαπραγμάτευση οδηγία για την πώληση αγαθών.

Η συγκεκριμένη πρόταση οδηγίας, μαζί με την πρόταση οδηγίας για τις πωλήσεις υλικών αγαθών, αποτελούν πρωτοβουλίες της Στρατηγικής για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά.