logo-print

Σλοβενία: Το δικαίωμα στη λήθη δεν εφαρμόζεται στα εκκλησιαστικά αρχεία

21/10/2021

21/10/2021

Δίκαιο πληροφορικής - E έκδοση
Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων και Ευθύνη για Αποζημίωση

Το δικαίωμα διαγραφής του άρθρου 17 Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (γνωστό και ως «δικαίωμα στη λήθη») δεν δύναται να ικανοποιηθεί σε καταχωρίσεις επί εκκλησιαστικών μητρώων, σύμφωνα με απόφαση της εποπτικής αρχής της Σλοβενίας, η οποία επικυρώθηκε από το αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο της χώρας.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο τύπου που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του ΕΣΠΔ, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων της Σλοβενίας δέχθηκε την καταγγελία πολίτη για τη μη ικανοποίηση αιτήματός του περί διαγραφής των προσωπικών δεδομένων του από τα Μητρώα Βαπτίσεων της ενορίας του.

Ο πολίτης ζήτησε από την ενορία του να διαγράψει από το οικείο μητρώο βαπτίσεων κάθε καταχώριση που τον αφορά, δεδομένου ότι αυτός δεν αποτελεί πλέον μέλος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επισημαίνοντας παράλληλα ότι:

α) τα δεδομένα αυτά δεν είναι πλέον αναγκαία σε σχέση με τον σκοπό για τον οποία συλλέχθηκαν, β) ουδέποτε συναίνεσε στην καταχώριση αυτή ή ακόμη και στη βάπτισή του, γ) οι τηρούμενες πληροφορίες αποκαλύπτουν θρησκευτικές πεποιθήσεις και συνιστούν επέμβαση στο δικαίωμα του στη θρησκευτική ελευθερία.

Επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες που καταγράφονταν στα οικεία μητρώα ήταν το ονοματεπώνυμο, η ημερομηνία γέννησης και βάπτισης, τα ονόματα γονέων και αναδόχων, καθώς και ο τόπος κατοικίας.

Το αίτημα για διαγραφή δεν έγινε δεκτό καθώς, σύμφωνα με την απάντηση που έλαβε από την ενορία του, οι σχετικές καταχωρίσεις εμπίπτουν στο εφαρμοστικό πεδίο της εθνικής νομοθεσίας για τη διατήρηση δημοσίων αρχείων, η οποία και αποτελεί τη νομική βάση για την επεξεργασία τους. Σύμφωνα με το νόμο, το μητρώο αυτό θεωρείται αρχειακό υλικό εξέχουσας εθνικής σημασίας, με αποτέλεσμα να μην είναι επιτρεπτή η διαγραφή των σχετικών καταχωρίσεων. Παράλληλα και προς τον σκοπό της προστασίας του δικαιώματος του πολίτη στη θρησκευτική ελευθερία, η ενορία προχώρησε στην προσθήκη νέας καταχώρισης στα στοιχεία του, σύμφωνα με την οποία αυτός δεν αποτελεί πλέον μέλος της Εκκλησίας.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων της Σλοβενίας, λαμβάνοντας την καταγγελία του πολίτη, αξιολόγησε το κατά πόσον η επεξεργασία αυτή εντάσσεται στις παρεκκλίσεις του άρθρου 89 παρ.1 ΓΚΠΔ, περί επεξεργασίας για σκοπούς αρχειοθέτησης προς το δημόσιο συμφέρον, αλλά και αν είναι δυνατή η εφαρμογή της εξαίρεσης του άρθρου 17 παρ.3δ ΓΚΠΔ, που προβλέπει τη μη ικανοποίηση του δικαιώματος διαγραφής εν όψει των σκοπών αυτών.

Σύμφωνα με την απόφασή της, η νομοθεσία πράγματι προβλέπει τη διατήρηση του μητρώου βαπτίσεων, ως αρχειακού υλικού, ενώ παράλληλα θεσπίζει και τις, απαιτούμενες από το 89 ΓΚΠΔ, κατάλληλες εγγυήσεις για την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών των υποκειμένων. Κατά συνέπεια, το μητρώο αυτό αποτελεί δημόσιο αρχείο επί του οποίου δεν είναι δυνατή η ικανοποίηση του δικαιώματος διαγραφής.

Ο πολίτης προσέφυγε στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο, ζητώντας την ακύρωση της απόφασης της Αρχής. Το δικαστήριο συντάχθηκε με την εποπτική αρχή, επισημαίνοντας ότι η διατήρηση της καταχώρισης επί του μητρώου δεν έχει συνέπειες για τον προσφεύγοντα, το δικαίωμα του οποίου στη θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από τη σαφή προσθήκη της αναφοράς στο ότι αυτός δεν αποτελεί πλέον μέλος της Εκκλησίας.

Αξίζει να επισημανθεί ότι σε παρόμοια συμπεράσματα είχε καταλήξει και η ιρλανδική αρχή σε αντίστοιχη υπόθεση του έτους 20031, όπου είχε κρίνει πως η προσθήκη αναφοράς περί αποχώρησης από την Εκκλησία είναι επαρκής για την προστασία των δικαιωμάτων του υποκειμένου. Μετά την έναρξη εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού, η ίδια Αρχή ανακοίνωσε2 πως, έχοντας δεχθεί πολλές καταγγελίες για την άρνηση ικανοποίησης του δικαιώματος διαγραφής από εκκλησιαστικά αρχεία, προτίθεται να εξετάσει τις προϋποθέσεις νομιμότητας για την επεξεργασία αυτή3. Η έρευνα παραμένει σε εξέλιξη4.

Στην Ισπανία, AEPD και Ανώτατο Δικαστήριο ακολούθησαν σαφώς πιο συμβιβαστική προσέγγιση, όταν εξέτασαν την καταγγελία πολίτη, η οποία είχε αποσυνταυτιστεί από την Εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά και ζήτησε τη διαγραφή των στοιχείων της5. Στην περίπτωση εκείνη, τόσο η Αρχή, όσο και το Δικαστήριο δέχθηκαν ότι το δικαίωμα διαγραφής πρέπει να ικανοποιείται, με βάση την αρχή της αναλογικότητας και λαμβανομένων υπόψιν των εννόμων συμφερόντων της Εκκλησίας. Υπό την παραδοχή αυτή, κρίθηκε ότι η Εκκλησία έχει το δικαίωμα να διατηρήσει κάποια δεδομένα, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 9 παρ.2δ' ΓΚΠΔ, όπου ρητώς γίνεται λόγος για "πρώην μέλη", ωστόσο, η αρχή της ελαχιστοποίησης επιβάλλει τη διατήρηση μόνο των δεδομένων που είναι αναγκαία εν όψει του σκοπού. Δεδομένου ότι ο σκοπός μπορεί να είναι μόνο η εξέταση τυχόν αιτήματος για επανείσοδο στους κόλπους της Εκκλησίας, τα δεδομένα αυτά μπορούν να είναι μόνο το ονοματεπώνυμο και οι ημερομηνίες ένταξης-απένταξης από την Εκκλησία.

Πολυκώδικας, 15η έκδ., 2023
Πολιτική Δικονομία Ε έκδοση