«Στοπ» στις δοκιμές του Palantir από την αστυνομία ζητά να μπει ο Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων της Βαυαρίας

Να διακόψει άμεσα τη δοκιμαστική λειτουργία του προγράμματος VeRa ζήτησε από την αστυνομική αρχή της Βαυαρίας Bayerisches Landeskriminalamt ο Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων του γερμανικού κρατιδίου Thomas Petri, σύμφωνα με αποκάλυψη του Bayerische Rundfunk.

Το πρόγραμμα VeRa (Verfahrensübergreifende Recherche- und Analyseplattform) εκπονήθηκε το 2018, ως ένα σύστημα αναζήτησης και ανάλυσης δεδομένων από βάσεις δεδομένων της αστυνομίας, αλλά και τρίτες πηγές, προς τον σκοπό της καταπολέμησης της εγκληματικότητας και της εξιχνίασης εγκλημάτων.

Για την εκτέλεση του προγράμματος, οι βαυαρικές αρχές προχώρησαν σε δημόσια διακήρυξη, οι όροι της οποίας θεωρήθηκαν ως φωτογραφικοί, προκειμένου το αναγκαίο λογισμικό να αγοραστεί από την αμερικανική εταιρεία Palantir, όπως και έγινε.

Στο πρόγραμμα VeRa, αλλά και το λογισμικό της Palantir, είχε αναφερθεί ο Βαυαρός Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων στην ετήσια έκθεση του 2022, όπου είχε εξιστορήσει την εμπλοκή του γραφείου του στην υπόθεση. Σύμφωνα με τη σχετική πληροφόρηση που είχε τότε δοθεί, ο Επίτροπος ενημερώθηκε από το Υπουργείο των Εσωτερικών για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2019, σχετικά με την ανάπτυξη του προγράμματος VeRa, ως ενός προγράμματος που αποσκοπούσε στη βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού και των τεχνικών δυνατοτήτων της αστυνομίας εν όψει της ανάγκης καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας.

Ο Επίτροπος είχε εξαρχής εκφράσει τους προβληματισμούς του ως προς τη νομιμότητα ενός τέτοιου συστήματος, το οποίο – σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχε καταφέρει να συλλέξει – όχι μόνο θα συνέδεε και θα ανέλυε δεδομένα από τις διάσπαρτες βάσεις δεδομένων της αστυνομίας, αλλά και θα αναζητούσε πληροφορίες από το διαδίκτυο ή τρίτες πηγές. Κατά τη γνώμη του Επιτρόπου, η χρήση ενός τέτοιου συστήματος θα προϋπέθετε την ύπαρξη ρητής πρόβλεψης στον νόμο, αλλά και τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου.  

Περαιτέρω, ο Επίτροπος ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικός και ως προς την αναγκαιότητα της αξιοποίησης όλων των αρχείων της αστυνομίας. Όπως χαρακτηριστικά παρατηρούσε στην Έκθεσή του, η ένταξη στο VeRa των αρχείων αστυνομικών συμβάντων, στα οποία καταγράφονται πάσης φύσεως υποθέσεις και δεδομένα πολιτών που δεν εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες, φαινόταν απολύτως μη αναγκαία και εν τέλει παράνομη.

Αυτό που δεν γνώριζε τότε, ο Επίτροπος είναι πως το πρόγραμμα που τελικά στήθηκε με το λογισμικό της Palantir, όχι μόνο τέθηκε τον Μάρτιο του 2023 σε δοκιμαστική λειτουργία, χωρίς να υπάρξει σχετική ενημέρωση, αλλά και πως η λειτουργία αυτή έγινε επάνω σε πραγματικά δεδομένα κατοίκων της Βαυαρίας.

Η είδηση αποκαλύφθηκε και πάλι από το Bayerischer Rundfunk, με το Υπουργείο Εσωτερικών του κρατιδίου να δηλώνει πως πρόκειται για δοκιμαστική χρήση, η οποία δεν απαιτεί νομιμοποίηση μέσω ειδικής διάταξης, και τον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων να επιφυλάσσεται για τον άμεσο έλεγχο των πραγματικών συνθηκών της χρήσης του συστήματος.

Τα αποτελέσματα του ελέγχου δεν φάνηκαν να ικανοποιούν τη βαυαρική εποπτική αρχή, η οποία ζήτησε τη διακοπή της δοκιμαστικής λειτουργίας του VeRa και χρήσης του Palantir. «Δήλωσα στην αστυνομική αρχή της Βαυαρίας ότι δεν θεωρώ τη δοκιμαστική χρήση του VeRa, υπό την παρούσα ανάπτυξή του, ως νόμιμη, για το λόγο αυτό ζήτησα τη διακοπή της δοκιμαστικής λειτουργίας του, μέχρι τη διόρθωση σημαντικών προβλημάτων», δήλωσε ο Επίτροπος Petri στο γερμανικό μέσο που έφερε το θέμα στη δημοσιότητα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η αστυνομική χρήση του λογισμικού της Palantir δέχθηκε ισχυρό πλήγμα στις 16 Φεβρουαρίου 2023, όταν το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις που εισήγαγαν τα κρατίδια της Έσσης και του Αμβούργου, προκειμένου να νομιμοποιήσουν τη χρήση του από τις δικές τους αστυνομικές αρχές.