Προσωπικά δεδομένα: Προσοχή στη χρήση των dashcams, ειδικά με τα Tesla, συνιστά εποπτική αρχή στη Γερμανία

Τον τελευταίο καιρό, το γραφείο του Επιτρόπου δέχεται αυξημένο αριθμό ερωτημάτων σχετικά με ζητήματα προστασίας δεδομένων από τη χρήση των λεγόμενων dashcams, ιδίως στα αυτοκίνητα Tesla. Οι κάμερες αυτές (που συνήθως είναι προεγκατεστημένες στα οχήματα Tesla) επιτηρούν ή βιντεοσκοπούν μόνιμα τον περιβάλλοντα χώρο του οχήματος και αποθηκεύουν τα δεδομένα που συλλέγουν, κυρίως για λόγους διατήρησης αποδεικτικών στοιχείων. Στο πλαίσιο αυτό καταγράφονται και άνθρωποι ή αριθμοί πινακίδων κυκλοφορίας.

Μια τέτοια μόνιμη, ως εκ τούτου αναιτιολόγητη, παραγωγή βιντεοληπτικού υλικού από την κυκλοφορία σε δημόσιους δρόμους γενικά δεν είναι επιτρεπτή. Η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για ένα ενδεχόμενο ατύχημα δεν αρκεί ως "έννομο συμφέρον" για τη χρήση τέτοιων καμερών και την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της στάθμισης του ατομικού συμφέροντος για τη διατήρηση αποδεικτικών στοιχείων έναντι του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση μεγάλου αριθμού χρηστών του οδικού δικτύου. Σύμφωνα με τη νομολογία του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου (BGH), οι μικρής διάρκειας περιστασιακές καταγραφές μπορούν, στην καλύτερη περίπτωση, να θεωρηθούν επιτρεπτές (απόφαση της 15ης Μαΐου 2018, υπόθεση VI ZR 233/17, σκέψη 26).

Η συμβατή με την προστασία των δεδομένων χρήση των dashcams είναι επομένως δυνατή μόνο εάν ένα τεχνικό σύστημα αποθήκευσης αντικαθιστά αμέσως τα συλλεγέντα δεδομένα και συνεπώς τα διαγράφει, εάν δεν υπάρχει λόγος μόνιμης αποθήκευσης. Θεωρούμε ότι εδώ είναι επιτρεπτός ένας κύκλος αποθήκευσης περίπου ενός έως δύο λεπτών, καθώς αρκεί για να αποθηκευτεί ένα χρονικό διάστημα περίπου 30 δευτερολέπτων έως ενός λεπτού πριν και περίπου 30 δευτερολέπτων έως ενός λεπτού μετά το συμβάν, ώστε να καταγραφούν οι συνθήκες του ατυχήματος.

Εκτός από την dashcam, τα οχήματα της Tesla φέρουν από την κατασκευή τους και άλλες κάμερες. Αυτές οι κάμερες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συνεχή καταγραφή του περιβάλλοντος χώρου του οχήματος στη λεγόμενη λειτουργία Sentry Mode.

Εξ όσων γνωρίζουμε, η λειτουργία της κάμερας και η αποθήκευση του βιντεοληπτικού υλικού ενεργοποιούνται κάθε φορά που ένας περαστικός περνάει πολύ κοντά σε ένα όχημα Tesla ή όταν το σύστημα ανίχνευσης Tesla θεωρεί ότι αναγνωρίζει κάποια από τις κινήσεις που έχουν καταχωρηθεί στη λειτουργία Sentry Mode και εφόσον έχει τοποθετηθεί αποθηκευτικό μέσο USB.

Αυτό σημαίνει ότι, αφενός, συχνά δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος και, αφετέρου, ο περιβάλλων χώρος καταγράφεται για αρκετά λεπτά μετά την ενεργοποίηση, με αποτέλεσμα η καταγραφή να συμπεριλαμβάνει και μη εμπλεκόμενους περαστικούς και ενδεχομένως και άλλα προσωπικά δεδομένα (όπως οι αριθμοί πινακίδων κυκλοφορίας του οχήματος), ενώ οι καταγραφές αποθηκεύονται.

Συνεπώς, η λειτουργία της κάμερας πρέπει πάντα να είναι απενεργοποιημένη. Αυτό μπορεί να γίνει ιδίως με το να μη χρησιμοποιείται ή να αφαιρείται το USB που τοποθετείται στο εσωτερικό του οχήματος και ενεργοποιεί τόσο την κάμερα, όσο και το Sentry Mode. Εναλλακτικά, η λειτουργία της dashcam μπορεί να απενεργοποιηθεί από την οθόνη, ανάλογα με το μοντέλο Tesla και την έκδοση λογισμικού του οχήματος. Εάν το όχημα είναι σταθμευμένο σε δημόσιο μη προσβάσιμο χώρο και αποκλείεται η καταγραφή προσωπικών δεδομένων των παρευρισκομένων (πρόσωπα, αριθμοί πινακίδων κυκλοφορίας κ.λπ.), δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίζει την πλήρη χρήση της λειτουργίας Sentry Mode με χρήση κάμερας.

Το γεγονός ότι ορισμένα δικαστήρια κάνουν δεκτές τις καταγραφές που έχουν γίνει με dashcams ως αποδεικτικά στοιχεία δεν αλλάζει την προαναφερθείσα εκτίμηση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου για την προστασία των δεδομένων. Το ζήτημα της νομιμότητας, βάσει της νομοθεσίας περί προστασίας δεδομένων, και το ζήτημα της αποδεικτικής ισχύος είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα. Εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε δικαστηρίου το αν τα μη νομίμως συλλεγέντα αποδεικτικά στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν ή όχι στη δίκη.

Τα ακόλουθα ισχύουν για όλες τις dashcams:

Η λειτουργία της με τρόπο μη νόμιμο, σύμφωνα με τις διατάξεις για την προστασία προσωπικών δεδομένων επιφέρει πρόστιμο σύμφωνα με το άρθρο 83 παρ.5 ΓΚΠΔ . Η ανάρτηση τέτοιων βίντεο σε διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το YouTube, το Facebook κ.λπ. μπορεί επίσης να τιμωρηθεί με πρόστιμο.