Συστάσεις σε ραδιοφωνικό σταθμό για απαξιωτικές εκφράσεις προς το πρόσωπο αρχηγού κόμματος λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού (ΕΣΡ 109/2024)

Τη διοικητική κύρωση της συστάσεως επέβαλε ομόφωνα η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης στην ιδιοκτήτρια εταιρεία ραδιοφωνικού σταθμού για την τέλεση της παραβίασης της δυσμενούς διάκρισης λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (με τη χρήση απρεπούς εκφοράς λόγου).

Το ΕΣΡ διενήργησε έρευνα μετά από καταγγελίες πολιτών σχετικά με το περιεχόμενο ραδιοφωνικής εκπομπής που μεταδόθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2023. Οι επίμαχες αναφορές των δύο παρουσιαστών της εκπομπής σχετίζονταν με την επικείμενη τότε υπηρέτηση της στρατιωτικής θητείας αρχηγού πολιτικού κόμματος, με ενδεχόμενο τόπο παρουσιάσεως αυτού την Καλαμάτα ή τη Θήβα.

Στην πρώτη περίπτωση, οι παρουσιαστές πραγματοποίησαν σχόλια γελώντας, σχετικά με τα σύκα που βγάζει η περιοχή, ενώ στη δεύτερη αναφέρθηκαν γελώντας στο πυροβολικό και τα βλήματα, σχολιάζοντας πως ο εν λόγω αρχηγός πρέπει να ξέρει από βλήματα.

Το ΕΣΡ στάθηκε στο πρώτο σχόλιο και έκρινε πως συνάγεται πως η σύνδεση μεταξύ του όρου «σύκα Καλαμάτας» και της ομοφυλοφιλίας έχει καταγραφεί στο συλλογικό ασυνείδητο του ελληνικού λαού ως μια έκφραση προσβλητική για τα ομοφυλόφιλα άτομα. Ως εκ τούτου, , όταν οι παρουσιαστές χρησιμοποίησαν τη φράση «βγάζει καλά σύκα η Καλαμάτα», εκφράστηκαν απαξιωτικά προς το πρόσωπο του πολιτικού αρχηγού, λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού. παραβιάζοντας την υποχρέωση τους να μην προβάλλουν δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (με τη χρήση απρεπούς εκφοράς λόγου).

Απόσπασμα απόφασης:

ΙΙ. Πραγματικό μέρος

Από τα έγγραφα του φακέλου, την ακρόαση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:

Στην διάρκεια μέρους της ωριαίας εκπομπής με τον τίτλο «Μια του Νότη, δυο του Χιώτη» που παρουσίασαν οι δημοσιογράφοι Νότης Παπαδόπουλος και Βασίλης Χιώτης από τη συχνότητα του ραδιοφωνικού σταθμού Σκάι 100,3 στις 11.10.2023 ώρα 13.00΄ έως 14.00΄, οι παρουσιαστές, με χαλαρό και ελαφρώς ειρωνικό ύφος, σχολιάζουν τον αρχηγό κόμματος Α.Α.. Στο υπόλοιπο μέρος της η εκπομπή φέρει σαφέστερο ενημερωτικό χαρακτήρα καθώς μεταδίδεται συνομιλία με τον υποψήφιο Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Β.Β., συζητείται νομοσχέδιο που ορίζει τα κριτήρια για το διορισμό διοικήσεων σε φορείς του δημόσιου τομέα, σχολιάζεται το debate του εν ενεργεία Δημάρχου Αθηναίων Γ.Γ. με τον υποψήφιο Δήμαρχο Αθηναίων Δ.Δ., ασκείται κριτική στην εκλογική νομοθεσία σχετικά με την απαγόρευση επανάληψης προβολής θέσεων των υποψηφίων σε ραδιοτηλεοπτικά μέσα (θεωρούμενη ως εμφάνιση). Λόγω του γεγονότος ότι κυριαρχούν τα ενημερωτικά στοιχεία, κρίνεται ότι η εκπομπή φέρει ενημερωτικό χαρακτήρα.

Στις 13.17΄ οι παρουσιαστές σχολιάζουν την ομιλία του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη και του προέδρου κόμματος Α.Α. σε εκδήλωση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ). Μεταδίδεται απόσπασμα της ομιλίας του Α.Α. και σχολιάζεται η θέση του για τη σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Ο ένας παρουσιαστής, αναφερόμενος στη θέση του προέδρου κόμματος Α.Α., δηλώνει «Μια έτσι, μια γιουβέτσι…».

Στις 13.28΄ οι παρουσιαστές, απαντώντας σε μήνυμα ακροατή, αναφέρονται στο χρόνο που θεωρούν ότι θα εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία ο πρόεδρος του κόμματος Α.Α.. Συζητούν για την πιθανή ημερομηνία και τον τόπο λέγοντας «θα πάει 9 ή 11 Νοεμβρίου, νομίζω στην Καλαμάτα», «τι σώμα θα είναι; τεθωρακισμένα;», «Δεν θυμάμαι τι είναι η Καλαμάτα. Επειδή βγάζει καλά σύκα θα πάει στην Καλαμάτα; δεν ξέρω, ρώτησα ρε παιδί μου…, μαντήλια και σύκα δεν βγάζει η Καλαμάτα; βγάζει και κάτι άλλο, δεν κάνει να το πω». Ο συμπαρουσιαστής αναφέρει «έλα μαζέψου!». Γελούν και οι δύο.

Αμέσως μετά διευκρινίζεται από τους παρουσιαστές ότι ο Α.Α. θα παρουσιαστεί στη Θήβα για να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία. Ακούγεται ο διάλογος «Στη Θήβα είναι πυροβολικό, δεν είναι;… κι εγώ πυροβολικό ήμουν…, στα βλήματα, πήγα στο πυροβολικό και πήρα μετάθεση μετά στα βλήματα», «θα τον πάμε [ενν. τον Α.Α. ] μετά στους πυραύλους…, και ο Α.Α. το ίδιο…, πρέπει να ξέρει από βλήματα». Γελούν και οι δύο.

Η εκπομπή τελειώνει στις 13.57΄.

Περαιτέρω, από την ακρόαση και καταγραφή των πραγματικών περιστατικών προκύπτουν εν κατακλείδι τα ακόλουθα:

Στη διάρκεια της εκπομπής «Μια του Νότη, δυο του Χιώτη» της 11.10.2023 που μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό Σκάι, οι παρουσιαστές, αναφερόμενοι στην επικείμενη υπηρέτηση της στρατιωτικής θητείας του προέδρου κόμματος Α.Α. και νομίζοντας ότι θα υπηρετήσει στην Καλαμάτα, κάνουν ένα σχόλιο γελώντας σχετικά με τα σύκα που βγάζει η περιοχή συσχετίζοντας τα με την υποτιθέμενη υπηρέτηση της στρατιωτικής θητείας του Α.Α. στη συγκεκριμένη πόλη. Όταν διαπιστώνουν ότι ο πρόεδρος του κόμματος θα υπηρετήσει στη Θήβα, αναφέρονται γελώντας στο πυροβολικό και ειδικότερα στα βλήματα λέγοντας πως ο Α.Α. πρέπει να ξέρει από βλήματα. Ακούγεται δε πως θα τον πάνε και στους πυραύλους.

Θεωρώντας πως το σύκο από την αρχαιότητα είχε ερωτική σημασία και σήμαινε το γυναικείο ή και το αντρικό γεννητικό όργανο, ότι στη νέα ελληνική γλώσσα η λέξη «συκιά» αποτελεί μια παλαιωμένη ονομασία για τον θηλυπρεπή ομοφυλόφιλο, ότι η ερώτηση «τι φρούτα βγάζει η Καλαμάτα;» (εννοώντας τα σύκα) έχει γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό λόγω της δημοφιλίας ελληνικής ταινίας στην οποία γνωστός ηθοποιός, υποδυόμενος τον ομοφυλόφιλο, απάντησε «μούσμουλα», συνάγεται πως η σύνδεση μεταξύ του όρου «σύκα Καλαμάτας» και της ομοφυλοφιλίας έχει καταγραφεί στο συλλογικό ασυνείδητο του ελληνικού λαού ως μια έκφραση προσβλητική για τα ομοφυλόφιλα άτομα.

Κατά συνέπεια, όταν οι παρουσιαστές, αναφερόμενοι στον πρόεδρο του κόμματος Α.Α., χρησιμοποίησαν τη φράση «βγάζει καλά σύκα η Καλαμάτα», εκφράστηκαν απαξιωτικά προς το πρόσωπο του Α.Α. λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού παραβιάζοντας την υποχρέωση τους να μην προβάλλουν δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (με τη χρήση απρεπούς εκφοράς λόγου).

IΙΙ. Υπαγωγή

Ενόψει των ανωτέρω η Ολομέλεια αποφασίζει ομοφώνως ότι η εγκαλουμένη εταιρεία τέλεσε την παραβίαση της δυσμενούς διάκρισης λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (με τη χρήση απρεπούς εκφοράς λόγου). Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη της συστάσεως.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

Δέχεται ομοφώνως ότι η εγκαλουμένη εταιρεία τέλεσε την παραβίαση της δυσμενούς διάκρισης λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (με τη χρήση απρεπούς εκφοράς λόγου), κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», ιδιοκτήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «ΣΚΑΪ 100,3 FM» νομού Αττικής, τη διοικητική κύρωση της συστάσεως όπως τηρεί τις εκ της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας υποχρεώσεις της σχετικά με τη μη διάκριση των ατόμων λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού τους (δια της εκφοράς απρεπούς λεξιλογίου) και τον σεβασμό αυτών, με την προειδοποίηση, σε περίπτωση νέας παράβασης, της επιβολής αυστηρότερης κύρωσης.

Η απόφαση ΕΣΡ 109/2024 είναι διαθέσιμη εδώ.

Φωτογραφία από Dmitry Demidov στο Pexels