Υπόθεση ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ: Απαλλάσσεται από «δημοσιονομικές διορθώσεις» ύψους 302 εκατομμυρίων ευρώ

Την εν μέρει ακύρωση της απόφασης της Ευρωπαϊης Επιτροπής περί επιβολής κατ΄αποκοπήν διορθώσεων στην Ελλάδα όσον αφορά τις στρεμματικές ενισχύσεις αποφάσισε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως αναφέρεται στο ιστορικό της υπόθεσης, η Επιτροπή καθορίζει τους όρους και κανόνες που εφαρμόζονται στη χρηματοδότηση των δαπανών που υπάγονται στην Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) με δύο ταμεία: το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Το ΕΓΤΕ χρηματοδοτεί τις δαπάνες για τον τομέα των αγορών και το ΕΓΤΑΑ τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.

Μεταξύ Ιουνίου 2010 και Ιουνίου 2012, η Επιτροπή διενήργησε δύο σειρές ερευνών σχετικά με τις δαπάνες που πραγματοποίησε η Ελλάδα στο πλαίσιο, αφενός, των στρεμματικών ενισχύσεων για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2009 έως 2011 και, αφετέρου, του καθεστώτος της πολλαπλής συμμόρφωσης για τα ίδια έτη.

Κατόπιν ανταλλαγής επιστολών με την Ελλάδα η Επιτροπή κατέληξε στην τελική της θέση. Στις 22 Ιουνίου 2015, εξέδωσε την εκτελεστική απόφαση 2015/1119/ΕΕ με την οποία απέκλεισε ορισμένες δαπάνες από τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πραγματοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη. Στην Ελλάδα με την απόφαση αυτή επέβαλε κατ’ αποκοπήν διορθώσεις για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2009 έως 2011, ανερχόμενες σε καθαρό ποσό ύψους 302 577 561,08 ευρώ, όσον αφορά τις άμεσες στρεμματικές ενισχύσεις, και σε καθαρό ποσό ύψους 15 383 972,53 ευρώ, όσον αφορά το καθεστώς της πολλαπλής συμμόρφωσης.

Η προσφυγή της Ελλάδας στο Γενικό Δικαστήριο με αίτημα να ακυρωθεί η ως άνω εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής απορρίφθηκε κατά το σύνολό της με την απόφασης της 1ης Φεβρουαρίου 2018 στην υπόθεση  T-506/15, Ελλάδα κατά Επιτροπής.

Στην συνέχεια, στις 6 Απριλίου 2018 ενώπιον του ΔΕΕ η Ελλάδα άσκησε την παρούσα αίτηση αναίρεσης ζητώντας την ακύρωση της απόφασης του ΓΔΕΕ.

Mε τη σημερινή του απόφαση το Δικαστήριο ακυρώνει την εκτελεστική απόφαση 2015/1119 της Επιτροπής μόνο ως προς τις δαπάνες για την κατ’ αποκοπήν διόρθωση ύψους 25 %, για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2009 έως 2011. Ωστόσο, κατά το υπόλοιπο μέρος των δαπανών το Δικαστήριο επικυρώνει την επίμαχη απόφαση της Επιτροπής,  καθώς εκτιμά ότι το τελευταίο δεν προέβη σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ούτε παρέβη την υποχρέωση αιτιολόγησης.

Αναλυτικότερα, ως προς τη δημοσιονομική διόρθωση 25 % που εφαρμόστηκε στις στρεμματικές ενισχύσεις για τους βοσκότοπους, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι προκειμένου να καθοριστεί αν η οικεία έκταση χαρακτηρίζεται ως «μόνιμος βοσκότοπος», κατά την έννοια του κανονισμού 796/20041, το καθοριστικό κριτήριο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι όχι το είδος της βλάστησης που καλύπτει τη γεωργική έκταση, αλλά η πραγματική χρήση της για γεωργική δραστηριότητα. Έτσι είχε κριθεί και με προηγούμενη απόφασή του για την εν λόγω έννοια το Μάιο του 20192.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο τονίζει ότι το Γενικό Δικαστήριο, κρίνοντας, ότι το αποφασιστικό κριτήριο είναι το είδος της βλάστησης που απαντά στην οικεία έκταση και προβαίνοντας έπειτα στη σχετική εξέταση υπό το πρίσμα του κριτηρίου αυτού, υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή της έννοιας του «μόνιμου βοσκότοπου».

Όσον αφορά τη δημοσιονομική διόρθωση ύψους 5 % η οποία εφαρμόστηκε για τις αδυναμίες στο σύστημα αναγνώρισης των αγροτεμαχίων για το έτος υποβολής αιτήσεων 2009, το Δικαστήριο εκτιμά ότι το Γενικό Δικαστήριο δεν παραβίασε την αρχή της αναλογικότητας και η απόφασή του είναι ορθώς και επαρκώς αιτιολογημένη.

Έπειτα σχετικά με τη δημοσιονομική διόρθωση ύψους 2 % λόγω αναποτελεσματικότητας της ανάλυσης κινδύνων για το έτος υποβολής αιτήσεων 2010, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι το Γενικό Δικαστήριο δεν έθιξε το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας της Ελλάδας.

Περαιτέρω, για τη δημοσιονομική διόρθωση 2 % για το έτος υποβολής αιτήσεων 2011 στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, η Ελλάδα προσάπτει στο Γενικό Δικαστήριο ότι παρέβη το δίκαιο της Ένωσης κρίνοντας πως η πρώτη κοινοποίηση των παρατηρήσεων της Επιτροπής της 24ης Νοεμβρίου 2011 κατά το πέρας των ερευνών ήταν σύμφωνη με τις επιταγές του του κανονισμού 885/2006 και ότι, ως εκ τούτου, η κοινοποίηση αυτή επιτέλεσε την προειδοποιητική λειτουργία της, σύμφωνα με τον κανονισμό 1290/2005. Το Δικαστήριο ως προς το επιχείρημα αυτό θεωρεί ότι το Γενικό Δικαστήριο δεν υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο ούτε παρέβη την υποχρέωσή του για αιτιολόγηση.

Συναφώς, το Δικαστήριο αναιρεί την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου κατά το μέρος που απέρριψε την προσφυγή της Ελλάδας για την ακύρωση της εκτελεστικής απόφασης 2015/1119 της Επιτροπής ως προς την κατ’ αποκοπήν διόρθωση ύψους 25 %, για τον αποκλεισμό από τη χρηματοδότηση της ΕΕ ορισμένων δαπανών στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, για τα έτη υποβολής αιτήσεων 2009 έως 2011, λόγω αδυναμιών κατά τον ορισμό και τον έλεγχο των μονίμων βοσκοτόπων.

Δεδομένων των παραπάνω συμπερασμάτων του, το Δικαστήριο απορρίπτει την αίτηση αναίρεσης της Ελλάδας κατά τα λοιπά και κατοχυρώνει την υπόλοιπη απόφαση της Επιτροπής.

• 1. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ.796/2004 της Eπιτροπής της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων για την εφαρμογή της πολλαπλής συμμόρφωσης, της διαφοροποίησης και του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1782/2003 του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων για τα καθεστώτα άμεσης στήριξης στα πλαίσια της κοινής γεωργικής πολιτικής και για τη θέσπιση ορισμένων καθεστώτων στήριξης για τους γεωργούς (EE L 270 της 21.10.2003, σ. 1)
• 2. Βλ. απόφαση της 15ης Μαΐου 2019 στην υπόθεση C-341/17 P, Ελλάδα κατά Επιτροπής