Κακοποίηση ζώων: Το νομικό πλαίσιο και οι κυρώσεις

Παρά την ύπαρξη αρκετών δραστήριων φιλοζωικών οργανώσεων στη χώρα μας, περιστατικά κακοποίησης ζώων κάνουν, δυστυχώς, τακτικά την εμφάνισή τους.

Σε μια προσπάθεια περιορισμού αυτών των φαινομένων, ο νόμος 4039/2012 «για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό» μεταξύ άλλων, επιφυλάσσει ιδιαίτερα αυστηρές ποινές για όσους  κακοποιούν ζώα.

Συγκεκριμένα, τα άρθρα 16, 20 και 21 του νόμου δημιουργούν ένα αυστηρό πλέγμα ποινικών και διοικητικών κυρώσεων για το βασανισμό, την κακοποίηση, την κακή ή βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον του, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός.

Διευκρινίζεται ότι η στείρωση ζώου και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.

Διαβάστε επίσης: Νόμος 1197/1981«Περί προστασίας των ζώων»

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με εγκύκλιο του Αρείου Πάγου, οι πράξεις που αναφέρονται παραπάνω συνιστούν αυτεπαγγέλτως διωκόμενο έγκλημα, για το οποίο δεν απαιτείται η καταβολή του παραβόλου των 100 ευρώ, ενώ οι αστυνομικές αρχές οφείλουν να τηρήσουν την αυτόφωρη διαδικασία.

Για τις παραπάνω πράξεις προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από πέντε έως δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ. Παράλληλα μπορεί να επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο έως και 30.000 ευρώ για κάθε ζώο και για κάθε περιστατικό.

Τις ίδιες ποινές προβλέπει ο νόμος και για όσους πωλούν, εμπορεύονται, παρουσιάζουν ή διακινούν μέσω διαδικτύου οπτικοακουστικό υλικό, όπως βίντεο ή άλλου είδους κινηματογραφικό ή φωτογραφικό υλικό στα οποία απεικονίζεται οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον ζώου, καθώς και σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ ζώων ή μεταξύ ζώου και ανθρώπου με σκοπό το κέρδος ή τη σεξουαλική ικανοποίηση ατόμων που παρακολουθούν ή συμμετέχουν σε αυτά.

Ειδική μέριμνα υπάρχει για τις περιπτώσεις τραυματισμού ζώου συντροφιάς σε τροχαίο ατύχημα. Συγκεκριμένα, ο υπαίτιος της πράξης αυτής έχει την υποχρέωση να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο Δήμο, προκειμένου να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα. Σε περίπτωση που το ζώο εγκαταλειφθεί, ο νόμος προβλέπει διοικητικό πρόστιμο ύψους 300 ευρώ.

Διευκρινίζεται ότι οι διατάξεις αυτές δεν θίγουν άλλες διατάξεις νόμου ή διεθνών συμβάσεων που κυρώθηκαν με νόμο και προβλέπουν μεγαλύτερη προστασία σε οποιοδήποτε είδος ζώου καθώς επίσης και τις διατάξεις του νόμου «περί θήρας».

Όσον αφορά στη σίτιση αδέσποτων ζώων, το άρθρο 9 του Ν. 4039/2012, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 46 του Ν. 4235/2014 αναφέρει ότι «την ευθύνη για την επίβλεψη και τη φροντίδα των επανεντασσόμενων αδέσποτων , την έχουν από κοινού, οι Δήμοι, οι οποίοι μάλιστα δύνανται να δημιουργήσουν και σημεία παροχής τροφής και νερού για τα ζώα αυτά, καθώς και τα συνεργαζόμενα με αυτούς φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις. Δεν απαγορεύεται η παροχή τροφής και νερού σε αδέσποτα ζώα συντροφιάς από φιλόζωους πολίτες, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες καθαριότητας και υγιεινής».

Παράλληλα, η εγκύκλιος 1/2013 της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, αναφέρει ότι «η παροχή τροφής και νερού σε αδέσποτα ζώα δεν παραβιάζει τις διατάξεις του νόμου 4039/2012, είναι μέσα στο πνεύμα σεβασμού κάθε έμβιας ύπαρξης για δικαίωμα στην ζωή».