Απαγόρευση πρόσβασης του κατηγορουμένου σε τμήμα του υλικού της δικογραφίας για λόγους "σημαντικού δημοσίου συμφέροντος"

Δημοσιεύτηκε ο νόμος 4236/2014, ο οποίος ενσωματώνει στην ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία 2010/64/ΕΕ, σχετικά με το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία,  και την Οδηγία 2012/13/ΕΕ, σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και άλλες διατάξεις.

Πολύς θόρυβος έχει δημιουργηθεί γύρω από το άρθρο 12 του νόμου, με το οποίο προστίθενται τρεις νέες παράγραφοι στο άρθρο 101 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Συγκεκριμένα  οι νέες διατάξεις προβλέπουν ότι, «Κατά παρέκκλιση από τις παραγράφους 1 και 2, εφόσον δεν θίγεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν, κατά την ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση, να μην επιτρέπουν στον ύποπτο ή τον κατηγορούμενο την πρόσβαση σε τμήμα του υλικού της δικογραφίας, αν αυτή ενδέχεται να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή αν τέτοια άρνηση είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, όπως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η πρόσβαση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια».

Είναι η πρώτη φορά που μια τέτοια νομοθετική πρόβλεψη εισάγεται στο ελληνικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, ενώ αρκετοί νομικοί αμφισβητούν το κατά πόσον η διάταξη αυτή είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής εξέφρασε τις αντιρρήσεις της πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου, επισημαίνοντας ότι «το κριτήριο στάθμισης μεταξύ δικαιώματος γνώσης του υλικού και δικαιωμάτων τρίτων είναι ο κίνδυνος για τα δικαιώματα τρίτων,ελλείπουν πλήρως τα κριτήρια πρόγνωσης του κινδύνου (π.χ., βαρύτητα εγκλήματος), γεγονός που ενδέχεται να δημιουργήσει ζητήματα εφαρμογής της διάταξης.

Επιπλέον, επειδή το “σημαντικό δηµόσιο συµφέρον” ως μέγεθος στάθμισης είναι αόριστη έννοια, η οποία στην ποινική δικονομία εξειδικεύεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θα ήταν σκόπιμο, για τη λυσιτελή εφαρμογή της διάταξης, να απαλειφθεί η ρητή µμνεία στο δηµόσιο συµφέρον,η δε φράση “σε κίνδυνο την διεξαγωγή έρευνας” να αντικατασταθεί από τη φράση “σε κίνδυνο τη διενέργεια ανακριτικών πράξεων”», καταλήγει η εισηγήτρια της Επιτροπής.

Κατεβάστε το νόμο 4236/2014 εδώ.