Δουβλίνο ΙΙΙ: Αίτημα εκ νέου αναλήψεως αιτούντος διεθνούς προστασίας και δικαίωμα πραγματικής προσφυγής

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τη δημοσιευθείσα στις 31-05-2018 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφαίνεται ότι όταν ένα πρόσωπο μεταβαίνει σε κράτος μέλος αφού έχει ήδη υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας δυνάμει του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ σε άλλο κράτος μέλος, το πρώτο κράτος μέλος δεν επιτρέπεται να αποφασίσει τη μεταφορά του προσώπου αυτού στο δεύτερο κράτος μέλος πριν το τελευταίο απαντήσει θετικά στο αίτημα εκ νέου αναλήψεως

Επιπλέον, όπως επισημαίνει το ΔΕΕ, σε μία τέτοια περίπτωση το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής του προσώπου αυτού απειλείται και περιορίζεται σημαντικά διότι: αφενός, στα πλαίσια του κανονισμού Δουβλίνου ΙΙΙ η προσφυγή κατά της απόφασης μεταφοράς ασκείται μόνο στην περίπτωση που το κράτος μέλος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα εκ νέου αναλήψεως έχει απαντήσει θετικά στο αίτημα αυτό, και αφετέρου, σε μία τέτοια περίπτωση η απόφαση μεταφοράς θα βασιζόταν αποκλειστικά σε αποδείξεις και στοιχεία που θα είχε συλλέξει το αιτούν κράτος μέλος.

Ιστορικό της υπόθεσης

Αφού υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας στη Γερμανία, ο Adil Hassan, ιρακινής ιθαγενείας, μετέβη στη Γαλλία, όπου συνελήφθη. Οι γαλλικές αρχές ζήτησαν από τις γερμανικές αρχές να αναλάβουν εκ νέου τον A. Hassan και συγχρόνως αποφάσισαν, ήδη την ίδια ημέρα, να τον μεταφέρουν στη Γερμανία. Συγκεκριμένα, οι γαλλικές αρχές έκριναν, κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, ότι η Γερμανία ήταν υπεύθυνη για την εξέταση της αιτήσεως διεθνούς προστασίας του A. Hassan, δεδομένου ότι η ως άνω αίτηση είχε υποβληθεί εντός της εν λόγω χώρας. Ο A. Hassan προσέβαλε ενώπιον της γαλλικής δικαιοσύνης την απόφαση περί μεταφοράς του στη Γερμανία. Προέβαλε, μεταξύ άλλων, ότι η εν λόγω απόφαση αντέκειτο στον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙΙ λόγω του ότι εκδόθηκε και του κοινοποιήθηκε πριν καν απαντήσει, ρητώς ή σιωπηρώς, στο αίτημα αυτό το κράτος μέλος προς το οποίο απευθυνόταν το αίτημα εκ νέου αναλήψεως που υπέβαλαν οι γαλλικές αρχές (δηλαδή η Γερμανία).

Το tribunal administratif français de Lille (διοικητικό πρωτοδικείο Λιλ), το οποίο κλήθηκε να αποφανθεί σχετικώς, ζητεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διευκρινίσει εάν, στο πλαίσιο αυτό, οι γαλλικές αρχές μπορούσαν νομίμως να εκδώσουν απόφαση περί μεταφοράς του A. Hassan και να του την κοινοποιήσουν πριν η Γερμανία δεχθεί ρητώς ή σιωπηρώς την εκ νέου ανάληψή του.

Απόφαση του Δικαστηρίου

Με αυτή την απόφασή του, το Δικαστήριο κρίνει ότι, όπως προκύπτει σαφώς από το γράμμα, το ιστορικό της θεσπίσεως και τον σκοπό του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, η απόφαση περί μεταφοράς είναι δυνατό να εκδοθεί και να κοινοποιηθεί στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο μόνον αφού η εκ νέου ανάληψη του εν λόγω προσώπου έχει γίνει ρητώς ή σιωπηρώς δεκτή από το κράτος μέλος προς το οποίο απευθύνεται το σχετικό αίτημα.

Ειδικότερα, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι πρόσωπα όπως ο A. Hassan θα μπορούσαν να υποχρεωθούν, πριν καν απαντήσει το κράτος μέλος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα εκ νέου αναλήψεως, να ασκήσουν προσφυγή κατά της αποφάσεως περί μεταφοράς, μολονότι τέτοια προσφυγή μπορεί να ασκηθεί μόνο στην περίπτωση που το κράτος μέλος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα εκ νέου αναλήψεως έχει απαντήσει θετικά στο αίτημα αυτό. Εξάλλου, το περιεχόμενο του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής του ενδιαφερομένου θα περιοριζόταν, ενδεχομένως, δεδομένου ότι η απόφαση περί μεταφοράς θα βασιζόταν μόνο σε αποδείξεις και στοιχεία που θα είχε συλλέξει το αιτούν κράτος μέλος (εν προκειμένω η Γαλλία). Τέλος, το να γίνει δεκτό ότι η απόφαση περί μεταφοράς θα μπορούσε να εκδοθεί και να κοινοποιηθεί πριν από την απάντηση του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα εκ νέου αναλήψεως θα είχε ως αποτέλεσμα, στα κράτη μέλη όπου δεν προβλέπεται η αναστολή εκτελέσεως τέτοιας αποφάσεως πριν από την απάντηση του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται το εν λόγω αίτημα, να εκτίθεται το ενδιαφερόμενο πρόσωπο στον κίνδυνο μεταφοράς προς το εν λόγω κράτος μέλος πριν καν αυτό απαντήσει καταρχήν θετικά στο σχετικό αίτημα.

Γίνεται υπόμνηση ότι η προδικαστική παραπομπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο Δικαστήριο ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, κατά τον ίδιο τρόπο, τα άλλα εθνικά δικαστήρια που επιλαμβάνονται παρόμοιου προβλήματος.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA