«Κίτρινη κάρτα» από το Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο στην αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των δαπανών της ΕΕ στον τομέα συνοχής

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Οι ενωσιακές δαπάνες στον τομέα της συνοχής πρέπει να εστιάσουν περισσότερο στις επιδόσεις, σύμφωνα με νέο ενημερωτικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Συγκεκριμένα, το ενημερωτικό έγγραφο του ΕΕΣ με τίτλο «Επίτευξη επιδόσεων στον τομέα της συνοχής», το οποίο δημοσιεύθηκε στις 20-03-2019, καταλήγει ότι, χρειάζεται να ενταθούν οι προσπάθειες για την εμπέδωση των αρχών της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας στην πολιτική συνοχής της ΕΕ. Οι ελεγκτές αναφέρουν ότι οι προς αυτή την κατεύθυνση κινήσεις στον σχεδιασμό της νομοθεσίας δεν συνοδεύθηκαν πάντοτε από αποτελεσματική εφαρμογή στην πράξη. Προσδιορίζουν μια σειρά τομέων όπου υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, από τα στάδια του στρατηγικού σχεδιασμού και της υλοποίησης της σχετικής πολιτικής μέχρι εκείνα της παρακολούθησης και της αξιολόγησης. Προειδοποιούν επίσης ότι η αυξημένη απλούστευση, παρά τα οφέλη που συνεπάγεται, ενδέχεται να μειώσει την εστίαση των δαπανών του τομέα της συνοχής στις επιδόσεις κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027.

Υπέρ της πολιτικής συνοχής διατίθεται περίπου το ένα τρίτο του ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η διασφάλιση του προσανατολισμού των δαπανών για τη συνοχή στις επιδόσεις αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, ενώ συγκαταλέγεται επίσης μεταξύ των κύριων στόχων στους οποίους βασίζονται οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής για την περίοδο 2021-2027.

Στο ενημερωτικό έγγραφο εξετάζεται η εξέλιξη των προσπαθειών της ΕΕ για μεγαλύτερη στροφή των δαπανών στον τομέα της συνοχής στις επιδόσεις. Οι ελεγκτές επικροτούν, συνολικά, την πρόοδο που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, η Επιτροπή επιδίωξε να εφαρμόσει στην πράξη βασικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού, μεταξύ άλλων, ορίζοντας ποια είναι η έννοια των καλών επιδόσεων και ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την επίτευξή τους, πώς αυτές μετριούνται και αξιολογούνται και πώς παρουσιάζονται τα σχετικά στοιχεία. Εντούτοις, οι κινήσεις αυτές δεν συνοδεύθηκαν πάντοτε από αποτελεσματική εφαρμογή στην πράξη.

Επιπλέον, όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού (2021-2027), οι ελεγκτές επιδοκιμάζουν τη στόχευση των δαπανών της ΕΕ εκεί όπου μπορούν να επιτύχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο, καθώς και τις προσπάθειες της για ενίσχυση του πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων. Ωστόσο, επισημαίνουν επίσης την απουσία στρατηγικής που να διαδεχθεί τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και τον κίνδυνο οι παράμετροι των επιδόσεων να μην λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο της αναθεώρησης των προγραμμάτων.

Τέλος, οι ελεγκτές υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης έγκρισης του νομοθετικού πλαισίου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Οι συσσωρευόμενες καθυστερήσεις στην υλοποίηση, σε συνδυασμό με την αλληλοεπικάλυψη των περιόδων επιλεξιμότητας, τείνουν να μετατοπίσουν την εστίαση των κρατών μελών από τις παραμέτρους που αφορούν τις επιδόσεις στην ταχύτερη ανάλωση των διαθέσιμων ενωσιακών κονδυλίων, ώστε αυτά να μην χαθούν.

Δήλωση    

«Στο επίκεντρο της επισκόπησής μας βρίσκονται 14 κατευθυντήριες αρχές, στις οποίες καταλήξαμε βάσει των πολυετών και εκτενών ελεγκτικών εργασιών μας και οι οποίες πιστεύουμε ότι είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση του προσανατολισμού των ενωσιακών δαπανών στον τομέα της συνοχής στις επιδόσεις», δήλωσε η Iliana Ivanova, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για το συγκεκριμένο ενημερωτικό έγγραφο. «Παρά τις θετικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στο επίπεδο του νομοθετικού πλαισίου, περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης υπάρχουν σε αρκετούς τομείς, όπως ο στρατηγικός σχεδιασμός, η υλοποίηση της σχετικής πολιτικής και η διασφάλιση της βιωσιμότητας».

Ιστορικό

Στόχος της πολιτικής συνοχής της ΕΕ είναι η μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της, με απώτερο σκοπό τη διασφάλιση ισόρροπης οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής ανάπτυξης. Για την πολιτική συνοχής δαπανώνται περί τα 350 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020. Τα ενημερωτικά έγγραφα είναι περιγραφικά και αναλυτικά έγγραφα περί συγκεκριμένου τομέα πολιτικής και δεν περιλαμβάνουν νέες διαπιστώσεις ελέγχου. Συμμορφούμενο με την υποχρέωση που υπέχει για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, το ΕΕΣ έχει συμβάλει σημαντικά στη στροφή προς την επίτευξη συγκεκριμένων επιδόσεων. Η ανάλυση που παρουσιάζεται στο εν προκειμένω έγγραφο βασίζεται σε εκτενείς ελεγκτικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της συνοχής την τελευταία δεκαετία (69 εκθέσεις), καθώς και σε επισκοπήσεις προερχόμενες από άλλες πηγές.

Γίνεται υπόμνηση ότι τα ενημερωτικά έγγραφα είναι περιγραφικά και αναλυτικά έγγραφα περί συγκεκριμένου τομέα πολιτικής και δεν περιλαμβάνουν διαπιστώσεις ελέγχου. Η ανάλυση που παρουσιάζεται στο έγγραφο αυτό βασίστηκε στην επισκόπηση δημόσια διαθέσιμων πληροφοριών που περιέχονται σε επίσημα έγγραφα, έγγραφα θέσης και μελέτες τρίτων. Οι επιτόπιες εργασίες πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου του 2018, και ελήφθησαν υπόψη οι εξελίξεις μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Οι εργασίες των ελεγκτών συμπληρώθηκαν με έρευνα που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των ανώτατων οργάνων ελέγχου των κρατών μελών και με συνεντεύξεις με πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά στα ενωσιακά θεσμικά όργανα, καθώς και με εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα.

Το πλήρες κείμενο του ενημερωτικού εγγράφου είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)