Ομαλά ολοκληρώνεται η διαδικασία εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ σύμφωνα με το Ευρ. Ελεγκτικό Συνέδριο

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η εκκαθάριση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) έχει σχεδόν ολοκληρωθεί όπως προβλεπόταν, ωστόσο τα έσοδα από τα εναπομένοντα στοιχεία ενεργητικού δεν επαρκούν πλέον για τη χρηματοδότηση του παράλληλου ερευνητικού προγράμματος, σύμφωνα με νέα επισκόπηση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ). 

Συγκεκριμένα, η επισκόπηση αριθ. 10/2019 του ΕΕΣ, με τίτλο «Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα: η εκκαθάριση εξελίσσεται μεν όπως προβλεπόταν, ωστόσο η χρηματοδότηση της έρευνας δεν είναι πλέον βιώσιμη», η οποία δημοσιεύθηκε στις 26-09-2019, καταλήγει ότι η διαδικασία εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Εν τω μεταξύ, ωστόσο, σύμφωνα με τους ελεγκτές, λόγω των ισχυόντων επιτοκίων, τα έσοδα που προέρχονται από τα περιουσιακά στοιχεία της είναι πολύ περιορισμένα για να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της χρηματοδότησης ενός ειδικού προγράμματος για έρευνα στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα.

Μετά τη λήξη της ΕΚΑΧ στις 23 Ιουλίου 2002, όλα τα στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού μεταβιβάστηκαν στην ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίστηκε υπεύθυνη για την εκκαθάριση των εναπομενουσών δανειοδοτικών και δανειοληπτικών πράξεων, καθώς και για τη διαχείριση των λοιπών περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση. 

Οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι, μολονότι, πριν από την παύση των δραστηριοτήτων της, η ΕΚΑΧ είχε αναλάβει μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις, η εκκαθάρισή της πλησιάζει προς το τέλος της. 

Μεταξύ 2002 και 2018, το χαρτοφυλάκιο των δανείων μειώθηκε κατά περισσότερο από 90% (από 964 εκατομμύρια ευρώ σε 95,2 εκατομμύρια ευρώ), ενώ οι δανειοληπτικές πράξεις και τα χρέη μειώθηκαν επίσης σταδιακά (από 742 εκατομμύρια ευρώ σε 92 εκατομμύρια ευρώ).

Στο τέλος του 2018, η συνολική αξία των ιδίων κεφαλαίων της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση ανερχόταν σε 1.462 εκατομμύρια ευρώ. Από το 2002, το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και το Χάλυβα (ΤΕΑΧ) χρηματοδοτείται από έσοδα προερχόμενα από τα περιουσιακά στοιχεία της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση. Το Ταμείο υποστηρίζει έργα που αφορούν, λόγου χάριν, διαδικασίες παραγωγής, την ασφάλεια στην εργασία ή την περιβαλλοντική προστασία. Η Επιτροπή εφαρμόζει το ΤΕΑΧ ως χωριστό πρόγραμμα, παράλληλα με το πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα.

Οι ελεγκτές αναφέρουν, ωστόσο, ότι τα τελευταία χρόνια τα έσοδα που προέρχονταν από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία ήταν ιδιαίτερα πενιχρά, εν πολλοίς λόγω των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων. Πέρυσι, τα έσοδα από τη διαχείριση αυτών των στοιχείων ανήλθαν σε μόλις 3 εκατομμύρια ευρώ.

Κατά συνέπεια, ο προϋπολογισμός του ΤΕΑΧ μειώθηκε από 42 εκατομμύρια ευρώ το 2017 σε 22 εκατομμύρια ευρώ το 2019, ενώ αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στα 12 εκατομμύρια ευρώ περίπου το 2020, οπότε και θα χρειάζεται ετήσια χρηματοδότηση τουλάχιστον 40 εκατομμυρίων ευρώ. Πέραν αυτών, το Ταμείο μπορεί επίσης να επηρεαστεί αρνητικά από τις συνέπειες της προτεινόμενης αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι ελεγκτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το σημερινό μοντέλο, βάσει του οποίου το ΤΕΑΧ χρηματοδοτείται αποκλειστικά από έσοδα προερχόμενα από τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, δεν είναι βιώσιμο.

Δήλωση    

«Δεκαεπτά χρόνια μετά τη λήξη της, η εκκαθάρισή της ΕΚΑΧ ολοκληρώνεται σύντομα», δήλωσε ο Alex Brenninkmeijer, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την επισκόπηση. «Ήλθε πλέον η ώρα για την Επιτροπή να γυρίσει σελίδα και να ενσωματώσει τη στήριξη που παρέχει σε καινοτόμα και βιώσιμα έργα στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα στο πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα».

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) ιδρύθηκε για μία πεντηκονταετία με τη Συνθήκη ΕΚΑΧ, η οποία υπογράφηκε στο Παρίσι στις 18 Απριλίου 1951 από το Βέλγιο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες. Τέθηκε σε ισχύ την 23η Ιουλίου 1952 και έληξε, όπως προβλεπόταν, στις 23 Ιουλίου 2002. 

Υπενθυμίζεται ότι επισκοπήσεις παρουσιάζουν και τεκμηριώνουν τα πραγματικά περιστατικά που πλαισιώνουν ένα συγκεκριμένο ζήτημα, χωρίς ωστόσο να συνιστούν έλεγχο. 

Το πλήρες κείμενο της επισκόπησης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)