logo-print

Προθεσμία Αποποίησης Κληρονομίας και άπρακτη παρέλευση αυτής (Μέρος Β)

Δικαίωμα ακύρωσης της πλασματικής αποδοχής

Όπως είδαμε στο Μέρος Α΄, αν ο κληρονόμος δεν αποποιηθεί εντός 4 μηνών από το θάνατου του κληρονομόυμενου, τότε χάνει το δικαίωμα αποποίησης και πλέον είναι οριστικά κληρονόμος, ακόμη και αν δεν ήθελε την κληρονομία.

Μπορεί να προστατευθεί;

Θα πρέπει δικαστικά να ζητήσει την ακύρωση της αποδοχής της κληρονομίας. Οφείλει να αποδείξει ότι βρισκόταν σε "πλάνη".

Από τις διατάξεις των άρθρων 1847 παρ. 1 εδ. α’ , 1850, 1857, 140 και 141 του Α.Κ. προκύπτει ότι η αποδοχή της κληρονομίας που συνάγεται από την παραμέληση της προθεσμίας αποποιήσεώς της μπορεί να προσβληθεί από τον κληρονόμο λόγω πλάνης, όταν η αποδοχή που συνάγεται με τον τρόπο αυτόν κατά πλάσμα του νόμου δεν συμφωνεί με τη βούληση του κληρονόμου από ουσιώδη πλάνη, δηλαδή από άγνοια ή εσφαλμένη γνώση της καταστάσεως που διαμόρφωσε τη βούλησή του, όταν αυτή αναφέρεται σε σημείο τόσο σπουδαίο για την αποδοχή της κληρονομίας, ώστε αν ο κληρονόμος γνώριζε την αληθή κατάσταση ως προς το σημείο αυτό δεν θα άφηνε να παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της αποποίησης. Η δε εσφαλμένη αυτή γνώση ή άγνοια που δημιουργεί τη διάσταση μεταξύ βουλήσεως και δηλώσεως, η οποία όταν είναι ουσιώδης θεμελιώνει δικαίωμα προσβολής της δηλώσεως λόγω πλάνης, μπορεί να οφείλεται και σε άγνοια ή εσφαλμένη γνώση των νομικών διατάξεων για την αποδοχή της κληρονομίας (βλ. Ολ ΑΠ 3/1989), ενώ συντρέχει πλάνη περί το δίκαιο της αποδοχής της κληρονομίας και όταν ο κληρονόμος τελεί σε άγνοια αναγόμενη: α) στο σύστημα της κτήσεως της κληρονομίας κατά τον Αστικό Κώδικα, που επέρχεται αμέσως με το θάνατο του κληρονομουμένου, οπότε η προθεσμία του άρθρου 1847 ΑΚ δεν αρχίζει, διότι η άγνοια αποκλείει τη γνώση της επαγωγής της κληρονομίας, και β) σε άγνοια μόνον της υπάρξεως της προθεσμίας του άρθρου 1847 ΑΚ προς αποποίηση ή της κατ’ άρθρο 1850 του ίδιου κώδικα νομικής σημασίας της άπρακτης παρόδου της τετράμηνης προθεσμίας αποποίησης (βλ. ΑΠ 827/2017, ΑΠ 189/2017, ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 951/2013, ΧρΙΔ 2014, 602). Τα γεγονότα δε αυτά, όταν πρόκειται για κληρονομία που επάγεται σε ανήλικο κρίνονται από το πρόσωπο που τον εκπροσωπεί και το οποίο έπρεπε να προβεί στην εμπρόθεσμη αποποίηση της κληρονομίας για λογαριασμό του ανηλίκου, τηρώντας τις διατυπώσεις του άρθρου 1625 του ΑΚ, ενόψει του ότι, του νόμου μη διακρίνοντος (άρθρα 1847, 1850 ΑΚ), η προθεσμία της αποποίησης τρέχει και κατά προσώπων που είναι ανίκανα προς δικαιοπραξία (βλ. AΠ 173/2014, ΕφΑθ 442/2017, ΝΟΜΟΣ). Αν έχει λάβει χώρα πλασματική αποδοχή της κληρονομίας εξαιτίας της προαναφερθείσας πλάνης, η έναρξη της προθεσμίας αποποιήσεως προϋποθέτει την τελεσίδικη ακύρωση της πλασματικής αποδοχής ex tunc, ώστε η εν συνεχεία αποποίηση να επιφέρει τα έννομα αποτελέσματά της. Αποποίηση, η οποία πραγματοποιείται, ενώ έχει επέλθει εξαιτίας πλάνης η πλασματική αποδοχή, δεν επιφέρει τις έννομες συνέπειές της, μη ανατρέπουσα, από μόνη της, τα αποτελέσματα της πλασματικής αποδοχής, η ακύρωση της οποίας μόνο με αγωγή ή αντίστοιχη ένσταση της 1857 παρ.2 ΑΚ μπορεί να γίνει (βλ. ΑΠ 572/2016, ΝΟΜΟΣ). Τέλος, από τις διατάξεις των άρθρων 157 και 1857παρ.2 ΑΚ προκύπτει ότι το δικαίωμα για την ακύρωση της αποδοχής της κληρονομίας που οφείλεται σε εξακολουθητική πλάνη αποσβήνεται μετά από ένα εξάμηνο, το οποίο άρχεται, αφότου παρέλθει η κατάσταση αυτή, δηλαδή από την άρση της πλάνης.

Δρ. Ευάγγελος Μαργαρίτης

Ο Δρ. Ευάγγελος Μαργαρίτης είναι Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω. Υπηρετεί στη Διεύθυνση Νομικών Υπηρεσιών Εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών Εταιρεία Ανάπτυξης και Αξιοποίησης Ακινήτων. Διατέλεσε Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Αστικού Δικαίου στη Νομική...

Ενοχικό Δίκαιο Ειδικό Μέρος
Η φορολογική ενημερότητα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ​

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΤΣΟΣ

send